Markalar kenti Niğde'den marka kent Niğde'ye
Doç. Dr. M. Başaran ÖZTÜRK / Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F İşletme Bölümü
Pek çok uygarlığa sahne olmuş 9 bin yıllık geçmişi, sahip olduğu önemli tarihi ve kültürel değerlerinin yanında, ülkenin dört bir yanına dağılmış eğitimli insan gücü ile aydınlar kenti olarak anılan Niğde'de global kriz sonrasında ticaret sektöründe bir hareketlenme gözleniyor.
Birçok ulusal markanın Niğde'de şubesi açılıyor. Niğde Üniversitesi'nin kente kattığı ivme ile birlikte kentler için psikolojik sınır olan 100 bini aşan nüfus, ulusal markalar için Niğde'yi cazip hale getiriyor. Yakın geçmişe kadar ulusal marka olarak sadece akaryakıt dağıtım markaları, beyaz eşya markaları ile banka ve sigorta markaları yer alırken bugün Koton'dan Simit Sarayı'na, Mavi Jeans'tan Burger King'e, Teknosa'dan Ulusoy'a kadar farklı sektörlerdeki 100'e yakın ulusal markaya Niğde ev sahipliği yapıyor.
Gün geçmiyor ki görsel ya da yazılı medya da bir siyasinin ya da bürokratın "Niğde marka kent olmalı" ya da "Niğde 5 yıldızlı kent olabilir" diyen demeçlerine rastlamayalım. Kültür ve Turizm Bakanlığı da "Türkiye Turizm Stratejisi 2023" ve "Turizm Stratejisi Eylem Planı" adı altında turizm alanında kamu ve özel sektör için öncelikleri ortaya koyan kısa, orta ve uzun vadeli stratejik planlar oluşturdu. Kültür ve Turizm Bakanlığı bu kapsamda; İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya'yı "Şehir Turizmi Geliştirilecek Marka Kentler; Amasya, Bursa, Edirne, Konya, Kütahya, Manisa, Nevşehir, Trabzon, Sivas, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Hatay ve Kars'ı da Kültür Turizmi Geliştirilecek Marka Kentler olarak ilan etti. Belirlenen bu kentlerde konuyla ilgili çalışmalara başlandı bile. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belirlenen marka kentler arasında Niğde yok. Bu kentler arasında Niğde'nin bulunmaması bir talihsizlik sayılabilir. Ancak, bu her şeyin sonu olduğu anlamına gelmiyor. Niğdeliler kentlerine ve kentlerinden çıkacak markalara sahip çıkarlar ve fırsatları da avantaja dönüştürebilirlerse Niğde'nin şansı hiç de az değil. Marka kent olma yolculuğu; uzun soluklu, sabır isteyen ve kentteki herkesin tek yürek olmasını gerektiren stratejik bir süreç. Türkiye'de marka kent olma yolunda ilk adımı Gaziantep 10 yıl önce attı ve çalışmalarını aralıksız sürdürüyor.
Anadolu, bir uygarlıklar beşiği. Niğde'de bundan nasibini almış bir kent. Gerek antik dönemleri, gerekse de İslam medeniyetini barındıran, farklı kitlelere ve inançlara hitap edebilme olanağı sağlayan tarihi ve kültürel miras, Niğde'ye marka kent olma konusunda büyük olanaklar sunuyor. Diğer markalaşan şehirleri taklit etmeyerek, ama onların kullandıkları yöntemleri kullanmaya çalışarak, başarılı olacağımıza inanıyorum. Marka kent için Niğde'ye özgü hazırlanacak eylem planında kısa ve orta vadede, kentsel restorasyon, restitüsyon, altyapı iyileştirme, fiziksel düzenlemeler, tanıtım ve eğitim gibi konu başlıklarında ne tür çalışmaların yapılması gerektiği, bunların maliyetinin belirlenmesi ve finansman olanaklarının araştırılması için sektör temsilcileri STK'lar, yerel yönetim, üniversite ve kalkınma ajansıbir araya gelmeli.
Niğde'nin marka kent için önemli bir potansiyeli var. Niğde, milyonu aşan nüfuslarıyla Türkiye'nin en büyük on kent merkezi arasında yer alan komşuları; Adana, İçel, Kayseri ile Konya'nın yanında diğer komşuları Nevşehir ve Aksaray'a da otoyol veya duble yol ile bağlı.
Farklı sektörden firmaların faaliyette bulunduğu, özellikle de tekstil sektörünün kümelendiği 5084 sayılı Teşvik Yasası kapsamında olan ve bölgesel ve yöresel teşvikte 3. bölge desteklerinden yararlanan, alt yapısı ve sosyal hizmet binaları tamamlanmış, yeşil alanları düzenlenmiş, arıtma tesislerine sahip; Vesbo Boru, Çetinkaya Tekstil, Işıl Tekstil, Koyunlu Halı gibi ulusal ve uluslararası alanda tanınan markaların üretim tesislerine ev sahipliği yapan modern bir OSB'ye sahip. Ditaş, Dipar, Koyunlu Halı, Niğde Gazozu, Netto, Laida, Kızıklı gibi ulusal, Bakkalbaşıoğlu Gıda, Sera Tut, Gipa Çorap, Polo Mutfak, Hakkı Efendi Baharatları, Derya Kuruyemiş gibi bölgesel markalar Niğde orijinli markalarıdır.
Türk dağcılığının mabedi sayılan Demirkazık Bölgesi, dünyada tanınıyor. Her yıl yaklaşık 10 bin yerli ve tabancı dağcı tırmanış ve trekking için Demirkazık'ı tercih ediyor. Dağcılık federasyonu tarafından son günlerde yeniden tartışılmaya başlanan dağcılık okulu için Demirkazık Bölgesi'nin düşünülmesi de önemli bir avantaj. Ayrıca Niğde ulusal turnuvaların düzenlenebileceği biri olimpik standartlarda, 3'ü Niğde Üniversitesi bünyesinde, 2'si de Gençlik Spor İl Müdürlüğü bünyesinde 5 spor salonu ve yapımı yakında tamamlanacak 2 kapalı yüzme havuzuna da sahip.
Bir kentin marka olabilmesi, söz konusu kentin, diğer kentlerden ayıracak ve farkındalık yaratacak özelliklere sahip olmasına bağlı. Dünyada Meryem Ana'nın gülerek tasvir edildiği tek figürün yer aldığı Gümüşler Manastırı, Kleopatra'nın süt doldurtup yüzdüğü rivayet edilen olimpik ölçülerdeki Kemerhisar'daki Roma Havuzu ve Su Kemerleri, ışık oyunlarıyla günün belirli saatlerinde giriş portelinde bir genç kız figürü beliren ve konuyla ilgili romantik bir söylenceye sahip Alâeddin Camii (belki de insan figürünün yer aldığı tek İslam mabedi) bu farkındalığı yaratabilecek önemli eserlerdir.