Mavi Hat İhracatlarında Kolaylaştırma-Zorlaştırma

İlhan BULUT / Gümrük Müşaviri

Bir güvenilirlik, bir prestij ve gümrük işlemlerini kolaylaştırma belgesidir Onaylanmış Kişi Statü Belgesi. Özellikle gümrük işlemlerinin tamamlanmasına müteakip yapılacak sonradan kontrollerde kendine güvenen firmalar için gümrük maliyetlerini önemli ölçüde azalttığı ve firmaların alternatif maliyeti yüksek olan gümrükleme sürelerini kısalttığı için son dönemde rağbetin arttığı bir belgedir. Gümrük Yönetmeliği ve tebliğler ile belgenin kullanım alanı belirlenerek uygulamadaki etkinliğinin altı çizilmiştir. Hatta son düzenlemelerle Onaylanmış Kişi Statü Belgesi’ne sahip olup mavi hattan yararlanma yetkisi olan firmaların İhracat işlemlerinde hat belirleme için gerekli olan ve bir nevi gümrük idarelerindeki onay işlemi de bu firmalara veya temsilcilerine verilmiştir. Böylece hem gümrük personelinin hem gümrük müşavirlerinin hem de firmaların iş yükü hafifletilmiş olmaktadır. Şüphesiz ki son 10 yılda gümrük idarelerinde istihdama katılan personel bir kenara bırakıldığında dış ticaret hacminin 87.6 milyar dolardan 389 milyar dolara çıkarak yaklaşık 4.5 kat artması buna mukabil gümrük idarelerindeki işlem sürelerinin eskisine nazaran kısalmasının altında yatan en büyük etken bu kolaylaştırmalardır.

Bu kolaylaştırmanın yanında bir de zorlaştırma var ki gümrük idarelerinde tamamlanan işlemlerin tekrar başa dönülmesine neden oluyor. Teşvik çözümü esnasında ihracatçı birlikleri gümrükte onay işlemi görmeyen beyannamelerin, matbu beyanname formu üzerine alınan çıktılarına gümrük mührü ve gümrük onay memurunun ıslak imzasını istiyor. Bu da başta sağlanan zaman tasarrufunun hem gümrük personeli hem gümrük müşavirleri hem de firmalar nezdinde yeniden harcanmasına neden oluyor. Bir de Risk Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 2011/4 Sayılı Genelgesi ile bu taleplerin  “beyannamenin kapanmış” konumda olması halinde karşılanabileceğinin belirtilmesi süreci biraz daha uzatıyor. Diğer taraftan her vergi dairesi olmasa da vergi dairelerinin bir kısmı da benzer talepte bulunuyor. Oysa ki olması gereken Onaylanmış Kişi Statü Belgesine İlişkin 1 Sıra No lu Tebliğ’de mavi hat firmalarına sağlanan bu kolaylıkların vergi daireleri ya da ihracatçı birliklerinin talepleri doğrultusunda zorlaştırılmaması. Bunun için sistemlerin birbirine intibakında sorun varsa bu sorunun giderilmesi. Böylece gümrük idarelerindeki personelin de gümrük müşavirlerinin de firmaların da zaman israfı giderilmiş olur.