Oto teşviki yurtdışında istihdam sağlıyor!

Osman COŞKUNOĞLU / CHP Uşak Milletvekili

Küresel krizin ülkemize yansıması karşısında önlem olma iddiasıyla, 16 Mart 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla bazı mallara uygulanacak katma değer vergisi ile özel tüketim vergisi oranları düşürülmüştür. Binek otomobilleri de bu malların içindedir. Bu düzenlemenin otomotiv pazarına olumlu yansıyacağını tahmin etmek zor değildi.  Fakat, teşvik politikaları genellikle arzu edileni vermeyen AKP hükümetinin bu düzenlemesinin de esas amacı olan ulusal üretimi dolayısıyla istihdamı artırmaya yarayacağı varsayımını desteklemek zordu. Şimdi, son verilere bakarak, bir analiz yapmak mümkün.

TÜİK geçtiğimiz hafta, mart ayı ithalat ve ihracat istatistiklerini açıkladı. Ayrıca, Otomobil Sanayii Derneği (OSD) Mart 2009 Aylık Rapor'unu yayımladı.  Bu taze istatistiklere göre, Mart 2008 ile Mart 2009 karşılaştırması yapılabilir:

· Yurt içi otomobil pazarı, Mart 2009'da geçen senenin mart ayına göre 34,147'den 40,622'ye, yani %19 büyümüştür.

· Üretim ise 64,973'den 37,125 otomobile, yani %43 düşmüştür.

· İhracat, 50,953 otomobilden 33,864'e, yani %34 düşmüştür.

· İthalat ise Mart 2008'de 22,022 otomobilden, Mart 2009'da 29,948 otomobile yükselmiştir, yani %36 artmıştır.

2008 Mart ayında küresel kriz gündeme gelmemişti; ülkemizde de bir pazar daralması söz konusu değildi. Dolayısıyla, ekonominin normal denebilecek durumda olduğu 2008 Mart ayında yapılan otomobil ithalatından %36 fazlasının, kriz nedeniyle (ve hatta 29 Mart seçimi nedeniyle) daralmış piyasa koşullarının geçerli olduğu Mart 2009 yılında gerçekleşmiş olması, AKP hükümetinin istihdam yaratma iddiasıyla uyguladığı bu ÖTV indirimi politikasının aslında ülkemizde değil, yurtdışında istihdam sağladığını gösteriyor.

Sadece geçen senenin mart ayıyla bu senenin mart ayını karşılaştırmanın yukarıdaki sonuç için yeterli olmadığı iddia edilebilir. Sadece iki noktanın karşılaştırılması değil, aylar üzerindeki trende bakmanın da gerekli olduğunu düşünenler olabilir.

Önce 2009 yılının ilk üç ayındaki ithal araba satışlarına bakalım: Ocak ayında 8,044, şubat ayında 9,934, mart ayında ise %300'ün üstünde bir artışla 29,948 ithal otomobil satılmıştır. Ayni üç ayın yurtiçi otomobil üretimi ise, sırasıyla: 23,838; 30,192; ve 37,125 adettir. Yani, üretim artışı %25 bile değildir.

Daha da uzun bir zaman dilimi üzerindeki trende bakmak gerekirse, şu çarpıcı durumu görüyoruz: Son 10 yıl içerisinde, otomobil pazarımızda ithalatın payı genellikle %70'in altında kalmıştır. Sadece 2008 Ağustos'unda %71 olmuştur. 2009 Ocak ayında ithalatın toplam pazar içerisindeki payı %61'de, şubat ayında ise %69'da kalırken, 2009 Mart ayında ise son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaşmıştır:%74.

Küresel krizin ülkemize yansıması karşısında, ülkemizin gerek istihdam gerekse ihracat bakımından önde gelen sektörü olan otomobil sektöründeki  uygulanmak üzerine AKP hükümetinin geliştirdiği bu önlem politikasının yukarıdaki sonuçları üzerine şu iki ihtimal beliriyor : (1) AKP hükümeti bu sonuçları öngörme bilgi ve birikiminden yoksun. (2) Yerli imalatçıya, sanayicimize destek oluyor ve işsiz yurttaşlarımıza istihdam yaratıyor gibi görünüp aslında bilinçli olarak ithalatçılara yaranmak istediler.

Nisan rakamları ortaya çıkınca, konu daha da açıklığa kavuşmuş olacaktır.