Petrol fiyatları 50 dolar barajını aşabilir mi?

Brent tipi petrol varil fiyatı, beklenmedik ve hızlı sayılabilecek şekilde 50 doların üzerine çıkıverdi. Bu yılın ocak ayında petrol fiyatı 27 dolara kadar inmişti. Petrol fiyatları 50 doların üzerine çıkarak, 2016 yılının başından itibaren en yüksek değerine ulaştı. 

Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği’in (OPEC) petrol üretiminde herhangi bir kesintiye gitmediği, ABD’nin dünyanın en büyük petrol üreticisi ünvanını alarak petrol arzının arttığı, buna karşılık dünya ekonomisindeki daralmaya paralel olarak talebin düştüğü bir ortamda, petrol fiyatlarının beklenmeyen hızlı artışı “Petrol fiyatları nereye gidiyor?” sorusunun yeniden sorulmasına neden oldu. 

Dünya günlük petrol tüketimi ortalama 94 milyon ton seviyesinde bulunuyor. Günlük ihtiyacın üzerinde, petrol üretimi var. Nijerya, Kanada ve Venezuela başta olmak üzere, ham petrol üreten ülkelerdeki kesintiler, bu nedenle petrol arzının düşmesi küresel petrol üretimini günlük 4 milyon varil civarında azalmasına neden oldu. Petrol arzındaki beklenmedik bu düşüş, petrol fiyatlarının yedi ayın en yüksek değerine çıkmasını sağladı. 

Günlük 4,4 milyon varil petrol üretimiyle, dünyanın en büyük beşinci petrol üreticisi konumunda olan Kanada’da, 704 bin dönümlük ormanlık alanda etkili olan ve günlerdir söndürülemeyen yangın nedeniyle, Alberta Bölgesi’nde bulunan petrol üreticileri, üretimi durdurmak zorunda kaldılar. Büyük petrol üreticilerinin yangın nedeniyle üretimi durdurmasıyla, Kanada’nın petrol üretiminin günlük 1.2 milyon varil düştüğü tahmin ediliyor. 

Afrika’nın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Nijerya’da, terör örgütleri militanlarının petrol üretim tesislerine saldırılar düzenlemesi, petrol üretiminin düşmesine neden oldu. Nijerya’da saldırılar nedeniyle, normal koşullarda günlük 2.2 milyon varil olan petrol üretimi, 1 milyon varile kadar düştü. Nijerya’da ki petrol üretimi son yirmi yılın en düşüğüne gerilemiş bulunuyor. 

Petrol fiyatlarının düşüşü Venezuela’nın ekonomik krize girmesine neden oldu. Ekonomik krizle boğuşan Venezuela’da, siyasi çekişmeler, elektrik kesintileri, gıda-ilaç sıkıntıları nedeniyle petrol arzında büyük problemler yaşanıyor. Günlük 2.3 milyon varil petrol üretimi kapasitesi bulunan Venezuela’da üretimin 500 bin varile kadar düştüğü belirtiliyor. Diğer taraftan, Libya ve Kuveyt’teki sorunlar da, petrol üretimlerinin düşmesine neden oldu. 

Kanada, Nijerya, Venezuela, Libya ve Kuveyt’teki üretim problemleri ve petrol arzının düşmesi nedeniyle, yukarı doğru hızlı hareket eden petrol varil fiyatları, 50 dolar seviyesinde dengelenecektir. Petrol üretiminde görülen bu düşüşlerin, kısa süreli ve geçici olduğu tahmin ediliyor. Diğer taraftan, bu düşüşleri kapatabilecek üretim kapasitesi petrol piyasalarına entegre olmaya çalışan İran’da bulunmaktadır. Bir önceki yıla göre, İran’ın petrol üretiminin yüzde 60 oranında arttığı düşünüldüğünde, petrol arzının azalmasına neden olan kesintilerin uzaması durumunda İran devereye girebilecektir. İran’ın devreye girmesini ve petrol piyasasında büyümesini istemeyen Suudi Arabistan’ın, günlük 12.5 milyon varil olan üretimini arttırması da arz problemini ortadan kaldıracaktır. 

Dünya ekonomisinde yaşanan ekomik krizler ve büyüme problemleri nedeniyle, petrol talebinde artış olmaması, İran’ın petrol piyasalarındaki büyüme iştahı, yılın başından bugüne kadar fiyatların yüzde 60’ın üzerinde artışı, en azından yıl sonuna kadar petrol fiyatlarının 50 dolar barajını aşamayacağına işaret ediyor.