"Gerekirse İMKB'yi sırtımda taşırım"

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

FOTO: Mehmet BARS

İSTANBUL - İMKB Başkanı İbrahim Turhan, İstanbul'un bir küresel finans merkezi olmasına katkıda bulanacaksa, borsa binasını gerekirse sırtına alıp taşıyacağını belirtti. Turhan, göreve geldikten sonra düzenlediği ilk basın toplantısında, İMKB'nin Ataşehir'e taşınmasıyla ilgili olarak, "Bize resmi olarak, 'şurası sizin' diye tebliğ edilen bir yer olmadı. İstanbul'un bir küresel finans merkezi olmasına katkıda bulanacaksa, ben borsayı sırtıma alır taşırım gerekirse. Benim sabit fikirlerim yoktur. Ben, değişime ve dönüşüme inanan bir insanım. Burası olumlu olacaksa burada kalırız, orası olumlu olacaksa oraya gideriz. İMKB bugün itibariyle İstinye'de, ama bu lokasyon kararı çok daha geniş çerçeveden verilmesi gereken bir karar. Ataşehir'e taşınması değerlendirilebilir, onun da yararları olabilir, ancak buna şirketleşme sürecinde en doğru cevap verilecekz" dedi.

İMKB Başkanı Turhan, "Bugün itibariyle hisseleri İMKB'de işlem gören şirketlerin toplam piyasa kapitalizasyonu 250 milyar dolar civarında" dedi. 2010 yılından bugüne kadarki döneme bakıldığında İMKB'nin bu anlamda ekonomiye 9 milyar dolar, yatırımcılara da 15 milyar doların üzerinde katkı, fon sağladığını belirten Turhan, "Son 2 yılda 420 milyar doların üzerinde hisse senetleri piyasamızda işlem gerçekleşti. Bu yılın ilk 4 ayındaki performansa baktığımız zaman, 124 milyar dolar gibi bir rakam görüyoruz. Tabii önümüzdeki dönem bunun daha çok artması bizim hedeflerimizden biri" diye konuştu. İbrahim Turhan, İMKB'nin Dünya borsalar federasyonu verilerine göre gelişmekte olan ülkeler arasında bu yılın ilk çeyreği itibariyle hisse senetleri piyasalarındaki işlem hacminde 10. sırada olduğuna dikkat çekti.

1 trilyon dolarlık piyasa değerini hedefi

Turhan, İMKB'nin yıllık toplam likiditesinin 2,5 trilyon dolara geldiğini, bu likiditenin Borsa'yı bölgenin en likit piyasası haline getirdiğini vurguladı. Halka arzlara değinen Turhan, yılın başından bugüne kadar toplam 17 halka arz yapıldığını, bu halka arzlar sonucunda 300 milyon liralık kaynak sağlandığını söyledi. Borçlanma araçlarına bakıldığında ise ilk 5 ayda 74 ihraç gerçekleştiğini, bunların tutarının 16 milyar lirayı geçtiğini anlatan Turhan, bunun ağırlıklı olarak kamunun özel sektöre daha fazla mali alan bırakmasının bir sonucu olduğunu kaydetti. Halka arz potansiyeline işaret eden Turhan, en büyük ve en kurumsal şirketlere bakıldığında ilk bin şirket içinde 127'sinin Borsa'da işlem gördüğünü, ilk 500 içinde sadece 86'sının, ilk 100 içinde de sadece 28'sinin işlem gördüğünü belirtti.

İMKB'nin piyasa değerinin milli gelire oranla yüzde 80 seviyesine ulaşmasını hedeflediklerini belirten Turhan, "Önümüzdeki dönemde özellikle 2023 vizyonuyla da uyumlu olarak baktığımızda, 1 trilyon 225 milyar dolarlık milli gelir düşünecek olursak, 1 trilyon dolarlık piyasa değerini hedeflemek zorundayız. Bunu sağlamak için önümüzdeki 5 yıllık dönem içinde en az bin şirketin İMKB'de işlem görmesini amaçlıyoruz. İstanbul Borsası, İstanbul Finans Merkezi Projesi'nin belkemiğidir, en önemli unsurudur" diye konuştu.

Tek elden alınıp satılabilecek ortak işlem platformu

İMKB Başkanı Turhan, bütün menkul kıymetlerin tek elden alınıp satılmasına olanak verecek ortak işlem platformu üzerinde çalıştıklarını belirterek, ortak platformun aynı zamanda Türkiye'nin bölgesindeki diğer borsalarla entegrasyonunu, piyasa ilişkisini sağlaması, karşılıklı menkul kıymetlerin birbiriyle kotasyonuna imkan sağlamasını mümkün kılarak İstanbul Finans Merkezi Projesi'nin hayata geçirilmesini sağlayacak en önemli husus olduğunu söyledi. Bu konudaki dünya uygulamalarına işaret eden Turhan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Önümüzde bir sürecimiz var. İlk sürecimiz şirketleşme, yatay ve dikey entegrasyon ile sonunda halka arza gidiyor. Bu yol haritasında İstanbul Borsası'nın değerinin olabildiğince yükseltilebilmesi, sermaye piyasalarımızın, şirketlerimizin, yatırımcılarımızın, kamunun faydasının olabildiğince artırılabilmesi açısından bu büyük önem taşıyor. Bu yatay ve dikey entegrasyonun sağlanması ve sağlanmaması arasında yaklaşık bire dörtlük fark olacağını söyleyebilirim, sadece Borsa'nın değeriyle ilgili... Borsa'nın görülmeyen, hesaplanamayan etkilerini dikkate alırsanız, Türkiye'nin asla tolere edemeyeceği bir durumla karşı karşıya kalabileceğimizi söyleyebilirim. 'Yatay ve dikey entegrasyonu yapmazsak ne olur?' sorusunu bile sormaya bizim tahammülümüzün olmadığını düşünüyorum."

9,5 trilyon doları yöneten yatırımcı kulüp Türkiye'ye gelecek

İMKB'nin uluslararası düzeydeki çalışmalarına da değinen Turhan, yapılan bir protokolle İMKB ve Kore Borsası arasında piyasa bağlantısı sağlanacağını ve bununla birlikte hisse senetlerinin karşılıklı alınıp satılmasının mümkün hale geleceğini belirtti. Ortak bir borsa yatırım fonu gerçekleştirilmesinin de planlandığını anlatan Turhan, Viyana Borsası ile de yakında ortak bir endeks hazırlayacaklarını  ve hem Viyana Borsası'nda hem de Viyana Borsası'nın etkili olduğu Budapeşte, Prag gibi piyasalarda bu endeks üzerinden oluşturulacak menkul kıymetlerin işlem göreceğini söyledi. Turhan, ayrıca Suudi Arabistan Borsası ile önümüzdeki dönemde işbirliği yönünde önemli adımlar atılacağını belirtti.

Russell 20-20 Association adlı finans kulüp ile Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın girişimiyle temas sağlandığını ifade eden Turhan, "Kulüp 37 yatırımcıdan oluşuyor. Yönettikleri toplam fon miktarı 9,5 trilyon dolar. Bu yıl sonbaharda Russell 20-20 Grubu'nu İstanbul ve Ankara'da misafir edeceğiz" dedi. İMKB'nin önümüzdeki dönem gerçekleştireceği faaliyetleri de anlatan Turhan, Eylül 2012'de Asya Borsaları Zirvesi'ni yapmayı planladıklarını, yine Eylül ayında İslam Konferansı Teşkilatı'na üye ülke borsalarının 6. Forum Toplantısı'nın İstanbul'da yapılacağını, aynı tarihlerde İstanbul Finans Zirvesi'nin de gerçekleştirileceğini kaydetti.

Sermaye piyasalarının ciddi konsolidasyona ihtiyacı var

Dünyada borsaların yüksek rekabetle karşı karşıyla olduğunu dile getiren Turhan, bu yüksek rekabetin, borsaların şirketleşme sürecini ve ardından borsalar arası birleşme ve konsolidasyon sürecini sürükleyen önemli dinamiklerden biri olduğunu söyledi. Bu ortamda verilmesini düşündükleri tepkiyi de dile getiren Turhan, "Dünyadaki gelişmeleri de izlediğimiz zaman, başarılı ülke örnekleri Kore, Brezilya, Polonya, Rusya gibi örnekleri değerlendirdiğimiz zaman en ufak bir tereddüte ve kuşkuya yer olmadan şunu rahatlıkla söyleyebilirim. Türkiye'deki sermaye piyasalarının ciddi bir konsolidasyona ihtiyacı var. Bu çerçevede İMKB'nin, VOB, İstanbul Altın Borsası ve gelecekte kurulabilecek olan diğer borsaların ortak işlem platformunda tek bir erişim noktasında, tek bir takas ve saklama sistemi üzerinden ve tek bir düzenleme çerçevesinden yatırımcıya sunulması son derece büyük önem taşıyor" değerlendirmesinde bulundu. Turhan, İstanbul bir finans merkezi olacaksa borsanın, bölgenin merkez bölgesi olmasının bu konuda son derece önemli olduğunu vurguladı.

Çalışma süresi artmadan, işlem saatleri uzayacak

İbrahim Turhan, İMKB işlem saatlerinin değiştirilmesiyle ilgili olarak optimal bir çözüm üzerinde durduklarını ve çalışma saatleri artmadan işlem saatinin artırmanın formülünü aradıklarını söyledi. Turhan, konuya yönelik olarak şunları söyledi: "Temel olarak odaklandığımız husus, İstanbul Finans Projesiyle de ilgili de olarak, borsamızın stratejik işbirliği kuracağı, küresel piyasalarla ortak işlem saati süresini, olabildiğince artıracak bir yapıyı düşünüyoruz. Tabii sermaye piyasalarında çalışanların durumunu da dikkate almamız lazım. Burada insanların 7/24 çalışması söz konusu olamaz. Hepsini biraraya getirerek optimal bir çözüm bulmaya, çalışma saatlerini artırmadan işlem saatlerini artırmanın formülünü geliştirmeye çalışıyoruz"

Önce stratejik satış, ardından halka arza gidilebilir      

Başkan İbrahim Turhan, parlamento tatile girmeden yeni SPK kanununun yürürlüğe girmesi durumunda bu yıl şirketleşmenin olabileceğini, ardından halka arz ve stratejik ortaklık sürecinin geleceğini belirterek, stratejik ortaklık konusunda da bir çok borsanın ilgili olduğunu söyledi. Turhan, şimdiden halka arzla ilgili bir tarih vermenin doğru olmayacağını, ancak olabildiğince çabuk olacağını ifade eden Turhan, halka arz sürecinde borsanın değerinin tam olarak yansıtılmasının gerektiğinin önemine dikkat çeken Turhan, "Borsanın değerinin tam olarak yansıtılması önemli, acele etmenin sağlayacağı bir fayda yok" dedi. Turhan, halka arz için borsanın olması gereken değeri ile ilgili olarak da "Fiyat kazanç oranı açısından hızlı büyüyen Asya borsalarını yakalamamız lazım"diye konuştu. Turhan, satış süreci ile ilgili olarak da, "Bu süreçte ısrarlı yakın ilgisini gösteren tek kuruluş Deutsche Borsa değil, başka kuruluşlarda ilgili. Burada bizim önceliğimiz öncelikle halka arz, ama şartlar neyi gerektirir şimdiden bir şey söylemek doğru değil. Belki önce stratejik satış yoluna gidilip, ardından halka arzı değerlendirmek de söz konusu olabilir" dedi. İMKB'nin şirketleşmesi sonrasındaki rakamsal büyüklüğün sürecine ilişkin bir soru üzerine, "1 artı 1'in toplamında, kesinlikle üçün üzerinde bir sonuç ortaya çıkacak" yorumunu yaptı.