Sanayinin lideri değişmedi
İSO 500'de TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 20.8 lirayla Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu oldu.
İSTANBUL - İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2010 Raporu"na göre, TÜPRAŞ, 20 milyar 819 milyon 67 bin 10 TL'lik üretimden satışla Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu listesinde birinci oldu.
İSO'nun 43 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ve İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'' araştırmasının 2010 yılı sonuçlarına göre, satış vergileri hariç net üretimden satışlar alanında 20 milyar 819 milyon 67 bin 10 lira ile TÜPRAŞ birinci sırayı alırken, bunu 9 milyar 740 milyon 496 bin 745 ile EÜAŞ, 6 milyar 4 milyon 819 bin 331 lira ile Ford Otomotiv izledi.
TÜPRAŞ, sıralamada 2010 yılında ilk sırada yer alırken, toplam üretimden satışlar içerisindeki payı yüzde 7,4'ten yüzde 8,2'ye yükseldi.
İSO 500 içerisinde ilk 10 kuruluş arasında tek kamu kuruluşu EÜAŞ oldu. EÜAŞ 2009 yılındaki yerini geçen yıl da korudu. 2009 yılında altıncı sırada bulunan Ford Otomotiv 2010 yılında üçüncü sıraya yükseldi.
Dördüncü sıradaki kuruluş bir önceki yıl üçüncü olan OYAK Renault olurken, bu şirketi TOFAŞ takip etti. 2010 yılında önceki yıla göre bir sıra gerileyen Arçelik altıncı sırada bulunurken, yedinci sırada Aygaz, sekizinci sırada ERDEMİR, dokuzuncu sırada İÇDAŞ Çelik, onuncu sırada ise İSDEMİR yer aldı.
Sonuçlara göre, 2010 yılında ilk 15 sanayi kuruluşu içinde bir kamu, 14 özel kuruluş yer aldı.
Kâr şampiyonu EÜAŞ
Araştırmaya göre, 2010 yılında 2009'da olduğu gibi en fazla kar eden kuruluş 4 milyar 850 milyon 920 bin 203 lira ile EÜAŞ oldu.
En fazla kar eden kuruluşlar arasında Türkiye Petrolleri A.O. 1 milyar 297 milyon 369 bin 534 lira ile ikinci sırada yer alırken, vergi öncesi dönem karında açık ara ile ilk iki sırayı kamu kuruluşları aldı.
Üçüncü sırada 929 milyon 422 bin 37 lira ile TÜPRAŞ bulunurken, dördüncü sırada Ford Otomotiv, beşinci sırada Philsa Philip Morris Sabancı, altıncı sırada Eti Maden İşletmeleri yer aldı. Listenin yedinci sırasında Anadolu Efes Biracılık, sekizinci sırasında Arçelik, dokuzuncu sırasında OYAK Renault, onuncu sırasında ise Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu yer aldı.
En fazla kar eden ilk 10 kuruluş arasında 4 kamu kuruluşu bulunurken bu sayı 2009'a göre bir adet arttı.
İhracatın lokomotifi OYAK Renault
Son yıllarda olduğu gibi 2010 yılında da İSO 500 kapsamında en fazla ihracat yapan ilk on kuruluşun tümü özel sektör kuruluşları oldu.
2010 yılında 2009 yılında olduğu gibi en fazla ihracat yapan kuruluş 3 milyar 236 milyon 949 bin dolar ile OYAK Renault olurken, ikinci sırada 2 milyar 849 milyon 93 bin dolar ile TÜPRAŞ, üçüncü sırada ise 2 milyar 643 milyon 720 bin dolar ile Ford Otomotiv yer aldı.
Listenin dördüncü sırasında TOFAŞ, beşinci sırasında ise Arçelik bulunuyor. Altıncı sırada isminin açıklanmasını istemeyen bir kuruluş yer alırken, yedinci sırada Vestel, sekizinci sırada İÇDAŞ, dokuzuncu sırada Petrol Ofisi, onuncu sırada da Habaş yer aldı.
En fazla ihracat yapan 10 kuruluşun Türkiye ihracatı içindeki payı 2009 yılında yüzde 13,3 iken 2010 yılında bu oran yüzde 16,6'ya yükseldi.
2010 yılında Türkiye ihracatında dolar olarak yüzde 11,5'lik artış yaşanmasına karşılık İSO 500 ihracatındaki artış yüzde 16,3 oldu. 2010 yılında İSO 500 ihracatı içinde en büyük paya sahip olan sektör yüzde 26 ile Taşıt Araçları Sanayi oldu.
İlk 50 kuruluşun payı yüzde 50'ye yükseldi
İlk 500'de ilk 50 sanayi kuruluşunun üretimden satışlar içerisindeki payı 2009'da yüzde 48,5 iken 2010 yılında yüzde 49,8'e yükseldi.
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde ilk 50 kuruluşun 2010'daki payı yüzde 53,8 oldu. 2010 yılında ilk 50 kuruluşun dönem kar ve zarar toplamı içindeki payı yüzde 55,3 olarak gerçekleşirken dönem kar ve zarar toplamı 2009 yılına göre 14,2 puan artış gösterdi.
Geçen yıl ilk 50 kuruluşun ihracat içindeki payı bir önceki yıla göre artarak yüzde 50,1'den yüzde 51,4'e yükseldi.
Çalışanlar sayısı açısından ise ilk 50 kuruluşun payı 2010 yılında yüzde 30,7 oldu.
2010 | 2009 | Şirket | Üretimden Satışlar (TL) |
1 | 1 | TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. | 20.819.067.010 |
2 | 2 | EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü | 9.740.496.745 |
3 | 6 | Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. | 6.004.819.331 |
4 | 3 | Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. | 5.871.042.516 |
5 | 5 | TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. | 5.448.847.625 |
6 | 4 | Arçelik A.Ş. | 5.108.831.127 |
7 | 8 | Aygaz A.Ş. | 3.969.130.023 |
8 | 7 | Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | 3.715.823.817 |
9 | 11 | İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. | 3.523.477.229 |
10 | 12 | İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. | 3.239.662.761 |
11 | 10 | Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi A.Ş. | 2.827.821.839 |
12 | 14 | PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. | 2.789.524.479 |
13 | 9 | Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. | 2.422.174.090 |
14 | 13 | Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. | 2.326.270.180 |
15 | 22 | Mercedes-Benz Türk A.Ş. | 2.221.362.664 |
16 | 16 | Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş. | 2.099.831.304 |
17 | 15 | Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. | 2.072.503.647 |
18 | 18 | Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu | 2.007.646.209 |
19 | 20 | Çolakoğlu Metalurji A.Ş. | 1.947.112.529 |
20 | 17 | BSH Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş. | 1.929.869.218 |
21 | 19 | İpragaz A.Ş. | 1.875.676.204 |
22 | 26 | Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş. | 1.854.035.796 |
23 | 28 | Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş. | 1.619.274.756 |
24 | 38 | Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş. | 1.529.585.000 |
25 | 23 | Kroman Çelik Sanayii A.Ş. | 1.525.203.328 |
26 | 29 | Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş. | 1.472.838.227 |
27 | 24 | Goldaş Kuyumculuk Sanayi İthalat İhracat A.Ş. | 1.460.119.660 |
28 | 45 | Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş. | 1.454.653.589 |
29 | 25 | Coca-Cola İçecek A.Ş. | 1.441.793.814 |
30 | 30 | Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı | 1.371.303.217 |
31 | 33 | AKSA Akrilik Kimya San. A.Ş. | 1.309.712.086 |
32 | 21 | PHILSA Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş. | 1.302.087.088 |
33 | 27 | Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. | 1.220.609.175 |
34 | 36 | Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş. | 1.187.080.538 |
35 | 35 | Diler Demir Çelik Endüstri ve Tic. A.Ş. | 1.186.669.326 |
36 | 32 | Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü | 1.173.076.150 |
37 | 43 | Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. | 1.150.155.807 |
38 | 41 | Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. | 1.143.498.903 |
39 | 31 | Ak Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 1.083.780.342 |
40 | 37 | Bosch San. ve Tic. A.Ş. | 1.023.734.995 |
41 | 84 | Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. | 1.021.679.933 |
42 | 46 | KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. | 1.000.839.174 |
43 | 56 | Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü | 981.594.635 |
44 | 57 | Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. | 981.584.172 |
45 | 40 | Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş. | 978.949.024 |
46 | 44 | BANVİT Bandırma Vitaminli Yem San. A.Ş. | 971.999.526 |
47 | 48 | Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş. | 956.676.052 |
48 | 49 | BRISA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş. | 924.699.665 |
49 | 47 | Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. | 914.983.394 |
50 | 51 | İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş. | 910.297.942 |
51 | 34 | Anadolu Efes Biracılık ve Malt San. A.Ş. | 909.831.432 |
52 | 59 | Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş. | 898.645.350 |
53 | 54 | Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş | 892.277.815 |
54 | 63 | Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş. | 885.466.973 |
55 | 82 | TUSAŞ- Türk Havacılık ve Uzay San. A.Ş. | 851.812.139 |
56 | 67 | Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş. | 843.048.327 |
57 | 53 | Fırat Plastik Kauçuk San. ve Tic. A.Ş. | 828.306.331 |
58 | 75 | Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş. | 819.763.469 |
59 | 66 | SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş. | 806.449.991 |
60 | 55 | Akçansa Çimento San. ve Tic. A.Ş. | 799.888.727 |
61 | 52 | Siemens San. ve Tic. A.Ş. | 798.211.995 |
62 | 61 | Türk Pirelli Lastikleri A.Ş. | 796.888.287 |
63 | 76 | Mogaz Petrol Gazları A.Ş. | 772.701.510 |
64 | 64 | Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. | 772.179.259 |
65 | 73 | Hayat Kimya Sanayi A.Ş. | 771.569.879 |
66 | 62 | C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 737.878.076 |
67 | 39 | Areva T&D Enerji Endüstrisi A.Ş. | 735.400.719 |
68 | 81 | Delphi Automotive Systems Ltd. Şti. | 731.720.691 |
69 | 83 | HES Hacılar Elektrik San. ve Tic. A.Ş. | 710.646.967 |
70 | 80 | Abalıoğlu Yem Soya ve Tekstil San. A.Ş. | 703.711.995 |
71 | 69 | Tat Konserve San. A.Ş. | 685.833.478 |
72 | 68 | Soma Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. | 684.495.337 |
73 | 60 | Oltan Gıda Mad. İhr. İth. ve Tic. Ltd. Şti. | 681.704.007 |
74 | 86 | Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 681.026.270 |
75 | 74 | ÇİMSA Çimento San. ve Tic. A.Ş. | 673.599.079 |
76 | 65 | S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği | 658.595.170 |
77 | 136 | Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Ş. | 645.705.323 |
78 | 88 | BMC San. ve Tic. A.Ş. | 644.975.536 |
79 | 50 | Ülker Çikolata Sanayi A.Ş. | 642.810.718 |
80 | - | - | - |
81 | 91 | Trakya Cam San. A.Ş. | 606.131.246 |
82 | 78 | Boytaş Mobilya San. ve Tic. A.Ş. | 600.200.224 |
83 | 92 | Erpiliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. | 596.811.202 |
84 | 116 | Noksel Çelik Boru Sanayi A.Ş. | 596.179.626 |
85 | 77 | Ekinciler Demir ve Çelik San. A.Ş. | 595.734.172 |
86 | 72 | JTI Tütün Ürünleri Sanayi A.Ş. | 590.434.738 |
87 | 99 | Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş. | 590.073.815 |
88 | 93 | Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşletmeleri San. Tic. A.Ş. | 588.201.443 |
89 | - | Vestel Dijital Üretim San. A.Ş. | 575.911.460 |
90 | 87 | Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü | 575.608.556 |
91 | 100 | Honda Türkiye A.Ş. | 572.774.517 |
92 | - | Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. | 566.015.577 |
93 | 105 | Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş. | 563.201.448 |
94 | 95 | BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş. | 553.337.283 |
95 | 58 | Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. | 550.884.307 |
96 | 70 | Nursan Çelik Sanayi ve Haddecilik A.Ş. | 545.707.106 |
97 | 128 | Ege Çelik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş. | 542.078.831 |
98 | 124 | Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. ve Tic. A.Ş. | 540.749.683 |
99 | - | Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş. | 539.730.161 |
100 | 103 | Sider Dış Ticaret A.Ş. | 537.642.486 |