Sıfır gümrüklü karkas et ithalatına sektör sert çıktı

Hüseyin GÖKÇE

ANKARA - Ulusal Kırmızı Et Konseyi, Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında sıfır gümrükle karkas et ithalatının önünün açılması yönünde karar aldı. Karar, yarın yapılması beklenen EKK gündemine sunulacak. Konseyin bu kararına, kasaplar, kırmızı et üreticileri ve damızlıkçılardan çok sert tepki geldi. Temsilciler, karkas etin işlenmiş ürün haline getirilerek satılacağını gerekçe göstererek gümrüksüz ithalatın önünün açılmasının sektöre büyük zarar vereceğini bildirdiler. Karkas olarak ithal edilecek hayvanın kaliteli etinden işin doğası gereği salam sucuk yapılamayacağını ve bunun iç piyasaya sürüleceğini ifade eden sektör temsilcileri, yerli üreticilerin bu işten çok büyük zarar göreceğini bildirdiler.

Türkiye'de fiyatların aşırı yükseldiği gerekçesiyle 2010 yılında, önce canlı hayvan ardından karkas et ithalatının önünün açılmasının ardından, sektörde uygulamaya geçmesi planlanan yeni bir karara hayvan yetiştiricileri ve kasaplardan yoğun tepkiler geldi. Konseyin EKK gündemine sunulacak kararında, işlenmiş et ürünleri ihracatında kullanılmak üzere DİR kapsamında gümrüksüz olarak karkas et ithalatına izin verilmesi tavsiye ediliyor. Karkas et ithalatı halen yüzde 75 gümrük vergisiyle yapılabiliyor.

DÜNYA'ya açıklama yapan sektör temsilcileri ise itirazlara rağmen bu yönde karar alınmasının besicileri çok zor durumda bırakacağını öne sürdüler.

"Karar yerli üretimi bitirir"

Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, halen fon dahil 14 liraya mal olan ithalatın karar bu şekliyle çıkarsa 7-7.5 liraya kadar düşeceğini söyledi. İthal edilen etin kaliteli kısmının iç piyasaya sürüleceğini, bu karşılık yerli piyasadan toplanan hayvanların kısmen işe yaramayan kısımlarının işlenerek ihracat ürünü haline getirileceğini ifade eden Tunç, "Kaliteli eti otellere, piyasaya korkunç kar marjıyla satacaklar. Bu tamamen cinayettir. Yerli üretimi bitirmektir. Uzun süredir piyasadan mal almayanlar spekülatif amaçlı alım yapmaya başladılar" dedi.

Tunç, "Sağlıklı örgütlülüğü bulunmayan yerli üreticiler bugün 1-2 lira kazandığını zannedecek ancak bir süre sonra ekmekleri ellerinden alınacak. Piyasada kesinlikle mal var, istedikleri kadar, istedikleri tonajda istedikleri noktaya, merkez birliklerimle, sözleşme yaparlarsa et temin edebiliriz. Biz önümüzü görelim, fiyat istikrarı olduğunu bilelim. EBK zaten ithalata devam ediyor" diye konuştu.

Sanayicinin maliyeti düşürülecekse işe enerjiden başlaması gerektiğinin altını çizen Tunç, "Benzin mazot da pahalı bunu da gümrüksüz getirip satılsın. Bunlar da maliyeti artırıyor. Maliyeti düşürmek adına üreticiye benzini, mazotu bedava verelim" dedi.

"Bonfileden sucuk sosis olmaz"

Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ da, karar yönelik olumsuz görüş bildirdiklerini ve şerh koyduklarını söyledi. İhraç kaydıyla ithal edilecek etin ne kadarının üretimde kullanılarak tekrar ihraç edileceğini tespit edecek bir mekanizma bulunmadığını söyleyen Yalçındağ, "Sosis salam yaparken, bonfile, kontrfle gibi hayvanın değerleri kısımları kullanılmaz. Karkas içinde değerli kısımlar ayrılır, pazarlanmayacak kısımlar diğer imalatlarda kullanılır. Bunun sağlık açısından bir sakıncası yok ama işin doğası bu. Üretimin içinde etin payını bilen yok. Gümrüksüz gelecek karkasta adam yüzde 50 kemik çıktı dediği zaman bunu kim tespit edecek?" diye konuştu. Bu uygulamanın çıkması halinde yerli üreticinin eline geçen paranın çok azalacağını ifade eden Yalçındağ, gümrüksüz et ithalatı yerine canlı hayvan ithalatı yapılmasının daha doğru olacağını kaydetti.

"Oluşacak açık 100 yıl kapanmaz"

Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Velioğlu ise, bu kararın çıkması halinde oluşacak açığın 100 yıl kapanamayacağını söyledi. Sektörün 2010'daki krizden bu yana kendisini yeni yeni toparlamaya başladığını ifade eden Velioğlu, sınır ticareti kapsamında getirilen ürünlerin İstanbul'da ortaya çıktığını söylerken, bu işin kontrolünün yapılamayacağını bildirdi. Gümrüksüz ithalat yerine yerli et kullanılarak yapılan üretimin ihracatına teşvik verilmesi gerektiğini vurgulayan Velioğlu, "DİR rahmetli Özal zamanında geçici süre için çıkmıştı. Oysa 20 yıldır uygulanıyor. Sistemin toptan masaya yatırılması lazım. Bakın iddia ediyorum nisan ayında İran'dan kuzu gelecek Ankara'ya. İnsanlar besiye hayvan koydular, bir şeyler bekliyorlar. Gümrüksüz ithalat açılırsa bir daha bu işi yapacak kimse bulamazsınız" diye konuştu. Hüseyin Velioğlu bu işin lafının çıkmasının bile insanları huzursuz ettiğini dile getirdi.