Sigorta Bilgi Merkezi, ölüm ve hastalık tablolarını çıkarıyor

İSTANBUL - Sigorta Bilgi Merkezi'nin (SBM) alt birimleri sektörün sağlıklı gelişimine yönelik önemli çalışmalara imza atıyor. Bu kapsamda oluşturulan HAYMER, SAGMER, TRAMER ve HATMER birimleriyle amaç ve hedeflere yönelik çalışmalar yapılırken, HAYMER ve SAGMER mortalite ve morbitide tablo çalışmaları ile Türkiye'de bir ilke imza attı.

Sigorta Bilgi Merkezi (SBM) Merkez Müdürü Mehmet Üst, HAYMER'in en önemli projelerinden Morbidite ve Mortalite tablolarının Türkiye'de ölüm ve hastalık-risk çeşitliliğini gösteren tablolar olduğunu belirterek, "İki üniversite ve iki teknokent firmasıyla yürütülen bu projeler haziran ayı sonu itibarıyla birinci yıllarını doldurdular. Hastalık oranlarını gösteren Morbidite ODTÜ ile SAGMER tarafından yürütülüyor, ölüm oranlarını gösteren Mortalite ise HAYMER tarafından Hacettepe ve Marmara Üniversitesi ile yürütülüyor. Her iki tablo projesi de bitiş dönemlerindeler" dedi.

Mortalite tablolarının toplam nüfusun gözlemlenmesi ile yaşam ve ölüm risklerini tahmin etmede kullanıldığını belirten Üst; "Hayat aktüerya hesapları yapılırken bir insan ömrü ve cinsiyeti üzerinden yapılıyor. Dolayısıyla hayat poliçeleri ve bireysel emeklilik hesaplamaları yapılırken mevcut mortalite tablolarından faydalanılıyor. Mortalite bu dönem teslim edildi. Temmuz sonunda ise Morbiditeyi teslim etmiş olacağız. Ayrıca bu iki tablo için ayrı ayrı web sitesi yapılıyor"diye konuştu.

SGK'nın 461 milyon kaydı incelendi

Hesaplamalar yapılırken ağırlıklı olarak Amerikan CSO 80 ve Amerikan CSO 2000 Mortalite tablolarının kullanıldığı bilgisini veren Üst, doğru hesaplamalar yapabilmek için kendi ülkenizin mortalite tablolarının bilinmesinin gerekliliğine işaret ederek şunları söyledi:

"Bu noktada sektörün ve konuyla ilgili tüm kurumların faydalanabilmesi için finansmanını Güvence Hesabından Hazine Müsteşarlığı'nın karşıladığı, SGK'dan alınan çok ciddi 461 milyon kayıt üzerinde yapılan çalışma ile 2011'de kullanılmak üzere mevcut sigortalı verileri ve genel nüfus verileri ile bir Türk Mortalite Tablosu ve Hayat İradı(annuity) tablosu elde edildi." Tabloların güncellenmesinin de gerektiğini belirten Üst, güncellemeler için bilim çevreleri, birlik ve üniversitelerden oluşan bir komisyon kurulmasını düşündüklerini ifade etti.

BES içinde önemli

Türkiye'de bireysel emeklilik denildiğinde akla bireysel emeklilik fonlarının geldiğine, fonların ise sadece yatırım aracı olduğuna dikkat çeken Üst, gerçek bir emeklilikten bahsedebilmek için akla emeklik maaşının gelmesi gerektiğini, bu sistemin oturabilmesi içinde mortalite tablolarının gerektiğini söyledi. Üst "Hayat sigortasında annuity dediğimiz maaş kısmı var. Biz buna irat sigortası diyoruz. İrat sigortası ki, bireysel emekliliğin sonunda varması gereken noktadır esasında. Hayat iradı konusunda dünyada çeşitli uygulamalar var ancak burada iki temel risk var. Bu riskler mortalite riski ve yatırım riski. Bu risklere karşın çeşitli modeller var. Yatırım riskini üstlenip mortalite riskini üstlenmeyenler, mortalite riskini üstlenip yatırım riskini üstlenmeyenler var veya her ikisini birden üstlenen ya da üstlenmeyen modeller var. Tüketici tarafından en çok arzu edilen ise hem yatırım hem mortalite riskini sigorta şirketinin üstlendiği modellerdir. Bu modelle kişinin uzun yaşama riski teminat altına alınırken, getiri ne seviyeye düşerse düşsün minimum belli bir faizle garanti edilmiş olunuyor" dedi. İnsan ömrünün hakkında net bir bilginin olmadığını vurgulayan Üst, "Bu nedenle mortalite tabloları çok önemli. Bence, bireysel emeklilik sisteminde yoğun katılımcı sayısı varsa bunların varacağı nokta açısından böyle bir ürüne ihtiyaç olacak" diyerek sözlerini tamamladı.

BES, SGS'nin tamamlayıcısı olamaz

Sosyal güvenlik sistemleriyle özel sigortaları birbirinden ayırmak gerektiğini söyleyen Mehmet Üst şunları söyledi: "Oradaki esas kaygı aktüerya dengeyi korumak. Çünkü yaşı belli bir noktaya çıkardığınız zaman havuzdan çıkanların sayısını kısıtlarsınız, havuzun içindekilerin oranını belli bir oranda stabil tutarsınız, Havuza girişleri arttırırsınız. Sosyal güvenlik sistemleri havuz sistemiyle çalışır. Havuza para girer, çıkanları ödersiniz.

Dolayısıyla yaşın yükseltilmesi çıkanlar azalacağı için havuzu rahatlatır. Özel sigortalar da yaş limitini ister 56 ister 66 koyarsınız hiç bir şey değişmez. Önemli olan birikmiş kapitalin olmasıdır. Bu kapitalle de ne kadar süreyle maaş almak istediğindir. İster 55 yaşından ister 45 yaşından başlat. 45 yaşında başlarsan 100 birimlik kapitale 1 birim irat ödenecekse , 55 yaşında 1,5 birim irat ödersin. Çünkü diğer şartlar aynıysa 45 yaşında bir insanın beklenen yaşam süresiyle, 55 yaşında bir insanın beklenen yaşam süresi farklıdır. Dolayısıyla özel sigortalar da tamamen bir matematiksel hesap söz konusu. Mantık olarak Türkiye gibi bir ülkede yaşın 56 olmasının temel bir esprisi var. Pazarlamada "Sosyal sigortalardan 65 yaşında emekli oluyorsun özel emeklilik sisteminden 56 yaşında emekli ol" diyerek çarpıcı bir mesaj veriyorsun. Bireysel emeklilik sistemi sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısıdır görüşüne de katılmıyorum"

Morbidite nedir?

Morbidite bir toplulukta herhangi bir hastalık için görülme sıklığı, yani hastalığa sahip kişilerin sağlıklı kişilere oranı şeklinde tarif edilebilir. Olgu- fatalite hızı yüksek olan hastalıkların araştırılmasında ölüm hızları önemlidir. Bununla birlikte birçok hastalıkta, olgu - fatalite hızı düşüktür. Bu durumlarda morbidite verileri (hastalığın görülme sıklığı verileri) mortalite verilerine göre daha yararlıdır. Birçok ülkede, bazı morbidite verileri yasal bir zorunluluk olarak toplanmaktadır. Rutin olarak tutulan morbidite verileri çok sınırlı olduğundan, birçok çalışmada özel olarak düzenlenmiş anketler ve tarama yöntemleri kullanılarak morbidite verileri elde edilmeye çalışılır.

Mortalite nedir?

Belirli bir nüfus topluluğunun gözlem altında tutularak oluşturulan yaşama ve ölüm istatistiklerine göre elde edilen sonuçlardan her bir yaşta bir yıl içerisinde kaç kişinin hayatta kalacağının, kaç kişinin öleceğinin öngörüldüğü

tablolardır. Mortalite tablosu nüfus istatistiklerine dayanılarak hazırlanır ve hayat sigortalarında prim hesaplamalarında kullanılır. Bir ülkenin toplam nüfusunun gözlemlenmesi suretiyle elde edilen sonuçların, hayat sigortalarına uygulanmak üzere hazırlanan tablolarına denir. Herhangi bir yaşta, bir yıl içerisinde kaç kişinin hayatta kalacağı veya kaç kişinin öleceği bu tablolardan hareketle tahmin edilebilmektedir.