Şirketlerde yaprak dökümü

2012 yılında kurulan şirket sayısı yüzde 27.2 gibi keskin bir düşüş yaşanırken, kapanan şirketlerin sayısı yüzde 8.2 oranında arttı.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

 

 

 
Naki BAKIR
 
ANKARA - Ekonomide soğumanın damgasını vurduğu, ticari faaliyetlerin yavaşladığı 2012 yılında reel sektörde kurulan-kapanan şirket dengesi de bozuldu. Yeni kurulan şirket sayısında hızlı düşüş, kapanan şirketlerde ise artış yaşandı. Ancak gerçek kişi ticari işletmelerde ise tersine bir durum yaşandı. Çeşitli mevzuat yükümlülüklerinin de etkisiyle şirket statüsündeki ortaklıklarla ticari hayata girişler yerine, daha çok kişisel ticari işletme faaliyetlerinin öne çıktığı gözlendi. İşte rakamlar:
 
1 - Kurulan şirket yüzde 27.2 azaldı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) açıkladığı verilere göre 2012 yılında kurulan şirket sayısı yüzde 27.2 azalırken, kapanan şirketlerin sayısında yüzde 8.2 artış yaşandı. Önceki yıl 53 bin 409 olan yeni şirket kuruluşu, 2012'de 38 bin 887'ye düştü. Buna karşılık kapanan şirket sayısı 13 bin 95'ten 14 bin 168'e yükseldi. Geçen yıl kurulan şirketlerin toplam sermayesi 13 milyar 838.2 milyon TL'ye ulaşıyor. Bir yılda kurulan yeni şirketlerin 34 bin 764'le en büyük bölümünü limited şirket statüsündekiler oluşturuyor. Geçen yıl kurulan anonim şirket sayısı 4 bin 59, kolektif şirketler 56, komandit şirket sayısı da 8 oldu. 
 
2 - Kooperatif sayısı da düştü
Geçen yıl kurulan kooperatif sayısı da yüzde 15.1 düşüşle 877 olurken, gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 11.6 artışla 67 bin 455'e ulaştı. Tasfiye edilen şirket sayısı yüzde 12.1 azalışla 19 bin 203'e, kooperatif sayısı yüzde 16.8 azalışla 2 bin 342'ye kapanan kooperatif sayısı yüzde 0.1 azalarak bin 895'e, gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 22.4 azalarak 31 bin 915'e geriledi. 
 
3 - İstanbul'un ağırlığı var
 
[PAGE]
 
3 - İstanbul'un ağırlığı var
Ekonomik potansiyeli ve ticari faaliyetlerin hacmi dolayısıyla en fazla şirketin faaliyet gösterdiği İstanbul'da yeni kurulan şirket sayısı geçen yıl yüzde 20 düşüşle 15 bin 981'e geriledi. Düşüşün Türkiye ortalamasının altında olması nedeniyle İstanbul'un yeni şirket kuruluşlarında 2011'de yüzde 37.4 olan payı, 2012'de yüzde 41.1'e çıktı. Geçen yıl yeni şirket kuruluşlarında İstanbul'u 4 bin 508 adetle Ankara, 2 bin 212 ile İzmir, bin 610'la Antalya, bin 399'la Bursa izledi. Bu illerin ardından Kocaeli, Gaziantep, Adana, Mersin ve Konya geldi. Bu on ilde kurulan şirketler 29 bin 322 adetle Türkiye toplamının yüzde 75.4'ünü oluşturdu. Bu oran bir önceki yıl yüzde 72.8 olmuştu. On ilde kurulan şirket sayısı yüzde 24.6 düşüş gösterirken, diğer illerdeki sayı yüzde 34 düşüşle 9 bin 565'e geriledi. 
 
4 - En fazla düşüş % 64.2 ile Iğdır'da
Yeni kurulan şirket sayısının önceki yıla göre en fazla düşüş gösterdiği iller ise yüzde 64.2 ile Iğdır, yüzde 61.5'le Ardahan, yüzde 60.4'le Bolu, yüzde 59.5'le Bilecik, yüzde 59.3'le Sinop, yüzde 59'la Kırklareli, yüzde 58.7 ile Zonguldak, yüzde 57 ile Balıkesir, yüzde 56.5'le Artvin ve yüzde 55.2 ile Niğde oldu. 
 
[PAGE]
 
5 - Kapanan şirkette lider İstanbul
İstanbul, 6 bin 921 adetle kapanan şirket sayısında da başı çekti. Kapanan şirketlerde İstanbul'u bin 359'la Ankara, bin 94'le İzmir, 452 ile Antalya, 348'le Bursa, 327 ile Adana, 238'le Mersin, 199'la Konya, 195'le Kocaeli, 186 ile Kayseri izledi. Kapanan şirket sayısında önceki yıla göre en hızlı artışlar ise yüzde 233'le Muş, yüzde 150 ile Kilis, yüzde 117 ile Şırnak, yüzde 100'le Sinop, yüzde 94.1'le Adıyaman'da yaşandı. 
 
6 - Yabancı ortaklı 3.703 şirket kuruldu
2012 yılında yabancı ortaklı 3 bin 703 şirket kuruldu. Bunların 775'ini İran, 321'ini Almanya, 167'sini de Azerbaycan ortaklı şirketler oluşturdu. Bu arada yabancı ortak sermayeli şirketlerin 290'ının yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarının ortaklığında kurulduğu bildirildi. Kurulan 3 bin 703 yabancı ortak sermayeli şirketin 496'sı anonim, 3 bin 207'si limited şirket statüsünde bulunuyor. Yabancı ortaklı şirketlerin bin 415'i ticaret, 543'ü imalat ve 375'i inşaat sektöründe faaliyet gösteriyor. Kurulan yabancı ortak sermayeli şirketlerin toplam 2 milyar 265.3 milyon TL olan sermayelerinin yüzde 69,7 oranındaki 1 milyar 578.8 milyon TL'sini yabancı ortak payı oluşturuyor.
 
[PAGE]
 
kurulan-kapanan.jpg
 
 
Bütün sektörlerde düşüş oldu
 
Geçtiğimiz yıl, ABD, Avrupa, Japonya hatta Çin ekonomisi bile büyümede ivme kaybetti. Türkiye ekonomisi 2011'de yüzde 8.5 gibi yüksek oranda bir büyüme gerçekleştirmişken, bu yıl için beklenti yüzde 2.5-3.2 arasında. Yüksek tahmin bile dikkate alınsa, 8.5'ten, 3.2'ye düşüş, yüzde 60'dan fazla hız kaybı demek. Peki bu hız kaybı şirket kuruluşlarına nasıl yansıdı? Geçen yıl, bu hız kaybından en çok hangi sektörler etkilendi? Hangi illerde şirket kuruluşları arttı, girişimci faaliyeti canlıydı, hangilerinde kötüydü? TOBB istatistikleri bu sorunun cevabını veriyor. TOBB istatistikleri aylık olarak yayımlanıyor. Aralık ayı verilerinin gelmesiyle birlikte 2012 yılı toplu verileri de ortaya çıkmış oldu. Bu veriler çok önemli değişimlere işaret ediyor. 2012 büyüme rakamları henüz açıklanmamakla birlikte büyümedeki derin hız kaybının izleri şirket kuruluşlarına yansımış durumda.
 
Artış olan sektör yok!
Önceki yıllarda, şirket kuruluşları takip edildiğinde, gayrimenkul ve inşaat sektöründeki canlılık rakamlara yansırdı. Bu sektörlerde yoğun kuruluşlar dikkat çekerdi. Perakende sektörü de girişimci iştahı izlenirdi. Ancak 2012 verileri gayrimenkul, inşaat, perakende dahil, bütün sektörlerde düşüş olduğunu gösteriyor. Artış olan sektör yok! En büyük düşüş madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe. Bu sektörde şirket kuruluşları yüzde 39.6 azalmış. İkinci büyük düşüş tarım, orman ve balıkçılıkta. Bu sektörde de kuruluşlar yüzde 34.6 azalmış. Yüksek artışlar gözlenen imalatta yüzde 28.4, toptan perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe yüzde 27.6, gayrimenkul faaliyetlerinde yine yüzde 27.6, inşaatta yüzde 25.1 düşüş olmuş.
 
Van dikkat çekiyor
Şirket kuruluşlarında illerde ne olmuş? Birinci dikkat çeken veri şu; 2012'de 81 ilin 74'ünde büyük düşüşler gerçekleşmiş. 15 ilde yarı yarıya düşüş var. Sadece 7 ilde ufak çaplı artışlar olmuş. Iğdır, Ardahan, Bolu gibi illerde kurulan şirket sayısı, 2011'le kıyaslandığında düşüş yüzde 60'ın üstünde! Iğdır'da 2011 yılında 67 şirket kurulmuş, 2012'de 24, Ardahan'da 2011'de 13 yeni şirket kurulmuş, 2012'de sadece 5 şirket kurulmuş. Şirket kuruluşlarında artış olan 7 il içinde, en büyük artış yüzde 14.5'le Van'da gerçekleşmiş. Aynı sayıda şirket kurulan Urfa bir kenara bırakılırsa, şirket kuruluşu artan diğer 7 ilin 5'i Güneydoğu ili.