Tasarrufta ‘anlaşılmama’ ve ‘Anayasa’ya aykırılık’ endişesi

Ferit PARLAK

17 kanun ve 2 KHK’da ya­pılacak değişiklik için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan teklif ile ilgili açıklamalarda bulunan muhalefet partileri­nin temsilcileri, tasarruf pa­keti olarak sunulan paketin, yalnızca 3 maddesinin tasar­rufu ilgilendirdiğini, o mad­delerden bazılarının ise Ana­yasa’ya aykırı olduğunu dile getirdi. “Birden fazla maaş” ile ilgili madde gibi bazı mad­deleri ise “anlaşılmaz” bulan komisyon üyeleri, “Yapmış olmak için kanun yapılıyor” fikrinde birleşti. Kamuda ta­sarruf tedbirlerine ilişkin düzenlemeler içeren Bazı Kanun ve Kanun Hükmün­de Kararnamelerde Değişik­lik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülme­ye başlandı. Görüşmelerin hafta sonuna kadar sürmesi bekleniyor.

”Tasarruf paketi dediler, tasarrufla ilgili 3 madde var”

Kamuda israfın aynen de­vam edeceğini ve teklifin, ka­muda tasarruf ve verimlili­ğe ilişkin içerik taşımadığını, “algı oluşturmaya” yönelik ol­duğunu savunan CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Tü­reli, “17 kanun ve 2 KHK’da değişiklik yapılıyor. Buna Ka­muda Tasarruf Tedbirleri de­niyor. Ama tasarrufu direkt olarak ilgilendiren üç madde var. Dağ fare doğurdu, ortada hiçbir şey yok. Verimlilik hiç yok. Tasarrufa ilişkin hiçbir düzenleme yok” dedi.

“İsraf devam edecek…”

Önceki senelerde çıkan ta­sarruf paketlerine de uyul­madığına dikkat çeken Türe­li, “2023 yılında bütçe açığı 1 trilyon 375 milyar TL. Mil­yonlarca insanı yoksullaştı­ran bir süreç var burada, yok; vergi harcamalarına ilişkin bir şey yok. Kamu-özel iş bir­liği modeline ilişkin hiçbir şey yok. Kamudaki israf aynen de­vam ediyor, saraydan kaynak­lanan harcamalar ne olacak, uçak sayısı azalacak mı israf­la ilgili bir şey yok” şeklinde konuştu.

“Pakette gerçek sorunların çözümü yok…”

Vergi ve adaletin ülkenin en can alıcı konuları olduğu­nu dile getiren Türeli, “Bugün ülkedeki milyonlarca insanın canını yakan, milyonlarca in­sanı yoksullaştıran bir süreç var ve bu konuda 22 yılda atıl­mış hiçbir adım yok, tasarruf paketinde de yok” ifadelerini kullandı.

Dün 3 işçi konfederasyonu­nun ortak bir açıklama yaptı­ğını anımsatan Türeli, “Türki­ye, ‘Acaba emekli kök aylıkları taban aylık seviyesine çıkacak mı, refah payı gelecek mi, as­gari ücrete zam olacak mı?’ di­ye oturup kalkıyor, biz bura­da önümüze gelen pakette bir şeyler konuşuyoruz. Bunların Türkiye’nin gerçek sorunla­rıyla ilgisi yok” diye konuştu.

Teklifle genel aydınlatma giderlerinin karşılanması için belediye ve il özel idarelerinin vergi gelirleri payından yapı­lacak kesinti oranının artırıl­dığını anlatan Türeli, “Sadece CHP’li belediyeler değil, tüm belediyeler için bu son dere­ce yanlış bir uygulama, böy­le tasarruf olmaz. Belediyele­rin elini kolunu bağlarsınız. Bu madde kanun teklifinden çıkartılmalı” dedi.Anayasa­ya aykırı maddelerin olduğu­nu da iddia eden Türeli, “Ör­neğin BOTAŞ’ta mahsuplaş­ma. Böyle bir mahsup işlemi olmaz. Biz fon sistemine de defalarca karşı çıktık, yanlış­larını anlattık. Bunun için ek bütçe getirmek gerekiyor ki bu Anayasa’ya aykırıdır” dedi.

“Birden fazla maaşla ilgili düzenleme anlaşılmıyor”

Türeli, teklifteki birden faz­la maaş alan kamu görevlile­riyle ilgili düzenleme konu­sunda, “Kamu görevlileriyle ilgili birden fazla yerden ma­aş almasını eleştiriyorduk. Bu doğru düzenleme, ama bura­daki kanun metninden anla­şılmıyor. Söz konusu düzenle­me; bakan yardımcılarını kap­sıyor mu, Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki politika kurulu üyelerini, Türkiye Varlık Fonu üyelerini, TMSF kapsamında­ki kuruluşları, kayyum olarak atananları kapsıyor mu, kap­samıyor mu” diye sordu.

“Bir şeyler yapılıyor denmesi için yapılan kanun”

İYİ Parti Plan ve Bütçe Ko­misyonu Grup Sözcüsü, Grup Başkanvekili Erhan Usta da teklifi; “Tasarruf tedbirleri­ne ilişkin üç madde var. Ta­sarrufa uymayanlara cezai iş­lem, bence saçma sapan bir şey. Böyle bir madde olmaz ki, zaten mevzuata uyamayana cezai işlem yapılır. Bir şeyler yapılıyor olması için gönde­rilmiş bir şey. Yönetim kurul­larında tek ücret meselesi var. Doğru ama zaten bu düzenle­me var. Daha önce bunlar Yük­sek Planlama Kurulu kararıy­la yapılırdı, vardı ama siz uy­gulamadınız hiçbir zaman” şeklinde eleştirdi.

Etki analizi raporunu da eleştiren Usta, “Burada sade­ce gerekçeler tekrarlanmış. Kanunda kamu-özel iş birliği projeleri var. Buraya 5 kuruş para harcanmayacak denildi, şu anda daha fazla harcandığı­nı görüyoruz. Yanlış borçlan­ma stratejisinden kaynakla­nan gider artışı var” ifadeleri­ni kullandı.

“Emekli, işçi tasarrufun aracı oldu”

Usta, teklifte tasarruf olma­dığını savunarak, “Bu hükü­met, dar ve sabit gelirlilerinin gelirleri üzerinden ciddi şekil­de tasarruf ediyor”dedi. Anaya­sa Mahkemesi’nin tekrar iptal edeceği düzenlemelerin de tek­lifte yer aldığını söyleyen Usta, öte yandan kamu bankaların­daki verimsizliği gidermeye yö­nelik kanuni düzenleme yapıl­ması gerektiğini belirtti. Yerel seçim sonrasında belediyelerin gelirlerine yönelik düzenleme yapılmasının manidar olduğu­nu belirten Usta, belediyelerin finansman sıkıntılar yaşadığı­na dikkati çekti.

Denetlenemeyen ülkede verimlilik olmaz…

Sayıştay’ın elinin kolunun bağlı olması nedeniyle denet­leme yapılamadığını savunan Usta, “Denetlenmeyen bir ül­kede verimlilik olmaz. Bu­nun sonucunda harcamalar, yolsuzluk, israf artmış; yok­sullukla mücadele için artık mali alanınız kalmamış, mil­let fakirleşmiş. Emekliler pa­ra bekliyor; yok çünkü paralar çarçur edildi, verimsiz alan­larda kullanıldı” görüşlerini dile getirdi.

Kırkpınar: Tasarruf kültürü ve bilinci yaygınlaşmalı

Mali disiplin için kamuda tasarrufun artırılması ve tasarruf kültür ve bilincinin yaygınlaştırılması gerekliliğinin altını çizen önem AK Parti İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, “Kamuda tasarruf anlayışına riayet edilmesi ve kaynakların rasyonel bir şekilde kullanımı elbette bir gereklilik arz ediyor. Teklif ile öncelikle kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımına yönelik düzenlemelerin yapılması, bunun yanı sıra bazı kanunlarda değişiklik ve düzenlemelerin de hayata geçirilmesi öngörülmektedir. Yine Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bir kısım kanunlarla ilgili de düzenlemeler yapıyoruz” diye konuştu.

Altınsoy: Uygulamalar takip edilip denetlenecek

AK Parti Aksaray Milletvekili Hüseyin Altınsoy ise kamu kaynaklarının azami tasarruf prensipleri doğrultusunda kullanılmasını sağlamak ve tüm kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmak üzere alınacak tasarruf tedbirlerine ilişkin Cumhurbaşkanlığı genelgesi Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini belirterek şöyle konuştu:

“Genelgedeki tedbirlerin uygulanması hassasiyetle takip edilecek, denetlenecek ve raporlanacak. Bunlara ilave olarak kamu harcamalarında etkinlik ve verimlilik artışı ile verimsiz harcamaların tasfiyesi önem arz ediyor.”