Trabzon tereyağının bile 3 çeşit çakması var!
Recep ERGENÇ / Trabzon Ticaret ve Sanayici İşadamları Derneği (TSİAD) Genel Sekreteri
Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası'nın (TTSO) nisan ayında gerçekleştirdiği bir haftalık Çin ziyaretinden dönüşünde üzerinde en çok durulan konular şöyleydi: Çin ekonomisi krizde de Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarının hızını hiç kesmemiş, müthiş destek sürüyor. Çin büyümesine hiç ara vermemiş, yakın gelecekte fert başına milli gelir 20 bin doları bulursa hiç kimse şaşırmasın. Çin çakma ürünlerde de müthiş! Çakma ürünlerin birinci, ikinci ve üçüncü kalite çakma ürünler olarak satıldığını gözlemlemiş arkadaşlar ve fiyatlar da ona göre kademeli olarak düşüyormuş. Örneğin herhangi bir elektronik çakma ürünün birinci kalitede olanı 500 dolar ise, ikinci kalitede olanı 300 dolar, üçüncü kalitesi 100 dolara kadar düşüyormuş.
Çin'in bu büyüme trendi devam ederse, 10- 15 yıl sonra Çinlilerin ciddi zenginleşecekleri ve dünyanın muhtelif yerlerinden arsa ya da konut alarak gayrimenkul yatırımına yöneleceklerinden söz ediliyor!
Hindistan da öyle. Hindistan, yeni ekonominin önemli aktörlerinden biri olmaya aday bir ülke. Her iki ülke nüfuslarının toplamı dünya nüfusunun nerdeyse üçte biri. Yazılım ve IT sektörlerinde ise hedefleri büyük. Bu zenginlik yaratma kapasiteleri ile Trabzon dahil, Türkiye'ye yatırım yapmaları için çok uzun yıllar beklemeyeceğiz. Her iki ekonominin temelinde inovasyon ve Ar-Ge'ye verilen; yeni büyük önem şaşırtıcı boyutta.
Bu durumda, gelecekte komşularımızın Çinli ya da Hintli olması kaçınılmaz olacak. Yok, ikisini de istemem derseniz oturup düşüneceğiz. Öyle istemezuk demekle olmaz. Çünkü, Trabzon göç vermeye devam ediyor. Trabzon'da istihdam yaratacak bir yatırım, kıpırdanma yok. Ufukta ise hükümetin istihdamı teşvik edeceği yeni girişimler üzerinde çalıştığı biliniyor.
Trabzon'da marka yaratmak bir tarafa, markamız olan tereyağımızın çakmasını yapıp üzerine; 'Hakiki Hamsiköy Tereyağı' yazıyoruz. Çinliler kadar olamıyor; ayağımıza sıkıyoruz. Nasıl mı? Avusturalya'nın kremasından Trabzon tereyağı yapıyoruz; Bu çakma yağa Trabzon tereyağı etiketini vuruyoruz. Çinli'nin çakma ürünlerinde ki fiyat kademesini bile yapmadan üstelik.
Trabzon'da kaç çeşit 'çakma tereyağı' yapılıyor? Trabzon'da süt ve süt ürünlerinde 'kümelenme' yoluyla rekabet edebilme katsayısını geliştirme toplantılarına geçen haftada devam ettik. Trabzon'da günlük üretilen süt iyice azaldı. Bu az sütten yapılan Trabzon tereyağı, ayran ve yoğurt miktarlarını öğrenince şaşırdık. O halde bir Trabzon markası olan mis kokulu tereyağımız için tehlike zilleri çalıyor; Çünkü krema kullanılarak muhtelif şekillerde çakma Trabzon tereyağı üretiliyor. Birinci çakma Trabzon tereyağı, beyaz renkli Konya ya da Avusturalya kremasına yasal sarartma renklendiricisi ve tereyağı esansı ilavesi ile yapılıyormuş. İkinci çakma Trabzon tereyağı margarin gibi malzemeye renklendirici katılarak ve esans sıkılarak yapılanı. Üçüncü çakma ürün için rivayet muhtelif ! Elbette piyasada hiçbir tereddüde neden olmayacak kalitede Trabzon tereyağı da var.
Peki bizi bu çakma ürünlerden kim koruyacak? Başta tarım il müdürlüğü korusun, onlar koruyamıyor.
Neden? Öncelikle tarım il müdürlüğü'nün kontrol şubesinde yeterli denetim elemanı yok. İkincisi
vatandaşın şikayet etmesi bekleniyor. Tüketiciler kurdukları ya da kuracakları STK'lar aracılığı ile korusun kendini desek, tüketici STK'ları da koruyamıyor. Çünkü bu tüketici STK'ları ekonomik olarak güçsüz. Laboratuar kurmak, teknik kadroları istihdam etmek için büyük ekonomik güç lazım.
Bırakın Ar-Geve inovasyon yoluyla yüksek katma değerli marka ürünler yaratmayı, Trabzon'un marka ürünü olan Trabzon tereyağını bile çakmalarından koruyamıyorsak komşumuzun Çinli ya da Hintli olmasının aslında hiç önemi yok.