Türk Ticaret Kanunu'ndaki idari para cezalarının 2013 yılında uygulanma hadleri

Hazırlanma ve yasalaşma süreci yaklaşık on yıl süren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nihayet 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ticaret Kanunu, 2012 yılı içerisinde kamuoyunda en çok konuşulan kanunların başında gelmektedir. Ancak, Kanunun Resmi Gazete'de yayımlanması sonrasında özellikle adli cezaların ağırlığı, şirkete borçlanma yasağı, bağımsız denetim ve internet sitesi kurma zorunluluğu gibi hususlar ciddi bir şekilde tartışılmıştır. Hükümet, getirilen eleştirileri de dikkate alarak, ticari hayatın olumsuz etkilenmemesi ve uygulamada sorun yaşanmaması için Türk Ticaret Kanunu'nun yüzden fazla maddesinde değişikliğe gitmiştir. Yapılan en önemli değişikliklerin başında ise suç ve cezada orantılılık sağlamak amacıyla bazı suçların cezasının adli cezadan idari para cezasına dönüştürülmesi gelmektedir. Bu kapsamda, yaptırımı hapis veya adli para cezası ya da sadece adli para cezası olan 32 fiilin cezası, idari para cezasına dönüştürülmüştür.
Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenen idari para cezaları, maktu niteliktedir. Bir başka ifadeyle, Söz konusu idari para cezalarının miktarı, kanun koyucu tarafından sabit olarak belirlenmiştir. Her ne kadar, idari para cezalarının miktarı Kanunda sabit ise de bu cezalara ilişkin artırımın ne şekilde olacağı Kabahatler Kanunu'nda açıklığa kavuşturulmuştur. Söz konusu kanunda, idari para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm çerçevesinde, Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak 10.11.2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 419 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca 2012 yılı yeniden değerleme oranı %7.80 olarak tespit ve ilan edilmiştir. Buna göre; Türk Ticaret Kanunu'nda yer alan cezalar da dahil olmak üzere kanunlardaki maktu idari para cezaları, 2013 yılı içerisinde belirtilen tutar kadar artırılarak uygulanacaktır.
Yapılan açıklamalar kapsamında, Türk Ticaret Kanunu'nda öngörülen idari para cezalarının 2013 yılında uygulanacak olan tutarları aşağıdaki gibidir:

Yukarıda belirtilen idari para cezalarını verecek makam, şirketin merkezinin bulunduğu yere göre belirlenecektir. Cezayı, şirketin merkezi ilde ise valiler, ilçe sınırları içinde ise kaymakamlar uygulayacaktır. İdari para cezalarının muhatabı ise şirket tüzel kişiliği ya da şirketin yönetim organıdır.
Kanunda tanımlanan ve idari para cezasını gerektiren kabahatlerden birinin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi halinde, ilgili gerçek veya tüzel kişiye bir idari para cezası verilecek ve ilgili hükme göre verilecek ceza iki kat artırılacaktır. Ancak, bu kabahatin işlenmesi suretiyle bir menfaat temin edilmesi veya zarara sebebiyet verilmesi halinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaat veya zararın üç katından az olamayacaktır.
Her yılın aralık ayı içerisinde yayımlanan Resmi Gazete'lere baktığımızda, kanunlarda yer alan idari para cezalarının yeni yıl içerisinde uygulanacak olan hadlerinin, ilgili kamu kurumları tarafından tebliğlerle ilan edildiğini görmekteyiz. Buradan hareketle, Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenen idari para cezalarının 2013 yılı içerisinde uygulanacak tutarlarıyla ilgili olarak da bir tebliğ hazırlanması ve kamuoyunun bu konuda bilgilendirilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliği hazırlama ve ilan görev ve yetkisi ise Türk Ticaret Kanununun 210. maddesi hükmü çerçevesinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na aittir. Her ne kadar kanunun geçen yıl yürürlüğe girmesi ve ikincil mevzuat hazırlık çalışmalarının yoğun bir gündem oluşturması nedeniyle söz konusu tebliğ henüz yayımlanmamış olsa da, ilerleyen günlerde ve bundan sonraki yıllarda düzenli olarak anılan tebliğin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca yayımlanması uygun olacaktır.