Türkiye, Avrupa projelerinde fark attı

ANKARA  - Her geçen yıl bilim insanı sayısını ve bilime yapılan yatırımlarını arttıran Türkiye, uluslararası proje pazarlarında da tırmanışa geçti.

Türkiye'nin 2007-2010 yılları arasında katıldığı 7. Çerçeve Programları (ÇP) projelerinin toplam portföy büyüklüğü 1,5 milyar euroya ulaştı.

Projeler yoluyla ülkeye çekilen ar-ge fonlarının miktarı Türkiye'nin ulusal bütçesinden 7. ÇP bütçesine aktarılan miktarın yaklaşık yüzde 125'ine denk geliyor.

Türkiye, tersine beyin göçü için Avrupa fonlarını kullanan ülkeler arasında da 2. sıraya yükseldi.

TÜBİTAK yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Türkiye'nin, bilim ve teknoloji alanında araştırma ve iş dünyasına sunduğu eşsiz fırsatlarla ülkelerin ar-ge kapasitesini artırmayı hedefleyen 7. Çerçeve Programı kapsamındaki başarı grafiği yükselmeye devam ediyor.

Türkiye'nin 2002 yılında dahil olduğu Çerçeve Programları'nda, 2007-2010 yılları arasında Türkiye'deki kurum ve kuruluşların yer aldığı 7.ÇP projelerinin toplam portföy büyüklüğü 1,5 milyar euro'ya ulaştı.

Bu bütçenin 100 milyon euro'nun üzerindeki kısmı Türkiye'deki kurum ve kuruluşlar tarafından Türkiye'deki Ar-Ge kapasitesinin geliştirilmesi için harcandı.

Türkiye'nin 7.ÇP projeleri yoluyla ülkeye çektiği ar-ge fonlarının miktarı ise, Türkiye'nin ulusal bütçesinden 7.ÇP bütçesine aktardığı miktarın yaklaşık yüzde 125'ine denk geliyor.

KOBİ'ler için 5 milyon euro

7.ÇP kapsamında Türkiye'deki kuruluşların aldığı fonlar, Türkiye'nin bilim, teknoloji ve yenilik yeteneklerinin geliştirilmesini sağlarken; ülkedeki kuruluşların özellikle 2010 yılı çağrılarında gösterdiği başarılar, uluslararası arenada Türkiye'nin adından söz ettiriyor.

KOBİ'lere teknoloji tabanlı ürün ve süreçleri üretmeleri ve kullanmaları konusunda destek sağlayan 7.ÇP, ''KOBİ'ler Yararına Araştırmalar'' alt programı 2010 yılı çağrılarında Türk KOBİ, KOBİ birlikleri ve üniversiteleri 5 milyon euro'luk fon almaya hak kazandı ve bu programdan 2007-2010 yılları arasında geri dönen fon miktarı 12,5 milyon euro'ya yükseldi.

Avrupa'da mevcut ve gelişmiş araştırma altyapılarının kullanımı ve gelişimini desteklemeyi hedefleyen 7.ÇP Araştırma Altyapıları alt programında ise, 2010 yılı çağrılarında Türkiye'deki araştırma merkezleri 2 milyon euro'luk fon almaya hak kazanırken, 2007-2010 yılları arasında Türkiye'ye gelen fon miktarı ise 9 milyon euro'ya ulaştı.

7.ÇP Bilgi Bölgeleri alt programı kapsamında, 2007-2010 yılları arasında Türkiye'deki gıda, e-sağlık ve sürdürülebilir ulaştırma konularındaki kümelere Bilgi Bölgeleri alanından geri dönen toplam fon, yaklaşık 2 milyon euro'ya ulaştı.

Türkiye'nin ön plana çıktığı bir başka alan ise araştırmacılara yönelik programlar oldu.

Tersine beyin göçünde de yükseldi

Türkiye, 2007-2009 yılları arasında AB 7.ÇP Marie Curie Araştırma Bursları içerisinde yer alan ve tersine beyin göçünü destekleyen programdan en fazla yararlanan 5. ülke konumunda iken, 2010 yılı ilk çağrı sonuçlarına göre programdan en fazla yararlanan 2. ülke konumuna yükseldi.

Yine aynı program kapsamında doktora sonrası ABD, Kanada ve Japonya'dan Türkiye'ye dönen araştırmacı sayısı ise 120'ye ulaştı. Bu araştırmacılar bilgisayar mühendisliği, havacılık, enerji kaynakları, bilgi teknolojileri, sosyal bilimler, biyoloji ve kimya alanlarında projeler yürütüyor.

Araştırmacılara yönelik programlarda gerçekleşen bir diğer önemli gelişme ise, Türkiye'den yaklaşık 50 araştırmacının 2007-2010 yılları arasında AB Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Center-JRC) enstitülerinde çeşitli pozisyonlarda çalışma fırsatına sahip olması olarak gösteriliyor.

Bu araştırmacıların 20'si, TÜBİTAK ve JRC arasında imzalanan Mutabakat Zaptı çerçevesinde, TÜBİTAK'ın sağladığı doktora veya doktora sonrası araştırma burslarından faydalanırken, 5'i halen JRC Enstitülerinin yürüttüğü bilimsel projelerde görev yapıyor.

2007 yılında başlayıp 2013 yılına kadar devam edecek olan 7. ÇP, yaklaşık 50 milyar euro'luk fon büyüklüğü ile Avrupa'nın en büyük bütçeli sivil araştırma programı olarak biliniyor.

Türkiye'de AB Çerçeve Programları'nın ulusal koordinasyonundan sorumlu TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi tarafından katılımı artırmak için teknik ve finansal eğitimler veriliyor ve destek programları yürütülüyor, çağrı konularında Avrupa Araştırma Alanı ve Türkiye Araştırma Alanı kaynak analizleri yapılıyor. Ayrıca,  Avrupa Komisyonu ve bilim araştırma ile ilgili diğer AB organlarına yönelik lobi faaliyetleri yürütülüyor.