Üniversite-Sanayi arasında teknoloji transfer ofisleri var
Dr. Mustafa Hilmi ÇOLAKOĞ[email protected]
Ulusal Yenilikçilik Sistemi'nin önemli bir unsuru teknoloji transfer ofislerdir (TTO). Üniversite-sanayi işbirliğinde ara yüz olarak nitelendirilebilen teknoloji transfer merkezlerinin (TTM) temel işlevlerini sıralayacak olursak;
- Üniversitelerde gerçekleştirilen araştırma ve geliştirme çalışmaları sonucunda ortaya çıkan yeni teknolojileri tespit ederek sınai mülkiyet haklarını koruma altına almak,
- Sanayi kuruluşlarının yeni teknoloji ihtiyaçlarını ve yeteneklerini belirlemeye yönelik araştırmalar yapmak,
- Üniversitede geliştirilen yeni teknolojilerle bu teknolojileri ekonomiye kazandıracak, ürüne dönüştürecek sanayi işletmelerini buluşturmak,
- Teknoloji transferi çalışmalarında hukuksal, teknik ve mali danışmanlık hizmeti gerçekleştirmek,
- Teknoloji pazarları düzenlemek.
ABD'de 1980'de yürürlüğe giren Bayh-Dole Yasası ile federal bütçeden desteklenen üniversite ve araştırma enstitülerinin Ar-Ge çalışmalarının sonuçlarının ticarileştirilmesinden elde edilecek gelirin üniversite, enstitü, araştırmacı ve teknoloji transferini sağlayacak TTM arasında paylaşılması düzenlemesiyle önemli gelişme kaydedilmiştir. Bayh-Dole yasası benzeri düzenlemeler Kanada (1985), Japonya (1998), İngiltere (1998), Almanya (1998), Kore (1998) ve Çin (2002) tarafından yapılmıştır. Almanya'da Fraunhofer Gesellscahft, Helmholtz, Leibnitz, Max Planck ve Steinbeis Vakfı Teknoloji Transfer Merkezleri faaliyet göstermektedir. Ayrıca 20'den fazla Patent Pazarlama Ajansı bulunmaktadır. İngiltere, Fransa ve Avustralya'da üniversitelerin kendi teknoloji transfer merkezleri vardır. ABD'de 200, AB ülkelerinde ise 1.400 teknoloji transfer merkezinin faaliyette olduğu bilinmektedir.
AUTM - Association of University Technology Managers (www.autm.net) 2009 yılı raporuna göre ABD'de 658 yeni ticari ürün, 5 bin 328 patent, 596 yeni şirket ve 3 bin 423 start-up işletme kuruluşu, 54 milyar dolar Ar-Ge harcaması gerçekleşmiştir. Kanada'da ise 62 yeni ürün, 48 yeni işletme kuruluşu, 6 milyar dolar Ar-Ge harcaması, 872 patent, 2 milyar dolar patent geliri elde edilmiştir.
ATTP - Alliance of Technology Transfer Professionals (www.attp.info) ve ASTP- Association of European Sciences and Technology Transfer Professionals (www.astp.net) teknoloji transferi konusunda uzman yetiştirme eğitimi ve benzeri faaliyetler gerçekleştirmektedir.
İsrail'de ise YİSSUM Teknoloji Transfer Merkezi, İbrani Üniversitesi'nin gerçekleştirdiği araştırmalardan yılda 1 milyar dolar kazanmakta olup, bugüne kadar 5 bin 500 patent ve 1.600 buluş tescillenmiştir.
Ülkemizde ise 4691 sayılı Kanun'la 2001 yılından itibaren kurulmaya başlanan ve günümüzde sayıları 40'ı geçen teknoloji geliştirme bölgeleri (Teknoparklar) bünyesinde teknoloji transfer ofisleri kurulmaktadır. TUBİTAK'ın 2013 yılında başlattığı 1513 kod numaralı destek programının TTO'ların gelişimine büyük katkı sağlayacağı aşikardır.
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafından hazırlanıp yayınlanan "Teknoloji Transferi Arayüzleri" başlıklı kitap bu alanda önemli bilgiler içermektedir. Kitaba e-ortamda www.ttgv.org.tr adresinden ulaşılabilir.
TTO'lara destek sağlanması ve gelişmelerini en kısa sürede tamamlayarak, ülkemizdeki tüm üniversitelere ve teknoloji geliştirme bölgelerine yaygınlaştırılmasıyla üniversitelerimiz ve araştırma merkezlerimizde kamu veya özel sektör tarafından geliştirilen yeni teknolojilerin ve ürünlerin ekonomiye kazandırılarak ABD, Japonya, Avrupa, Singapur ve İsrail'dekine benzer başarılar sağlanacaktır.