Vergi kanunlarında yapılan değişiklikler
Prof. Dr. Nurettin BİLİCİ / Hacettepe Üniversitesi, İİBF, Maliye Bölümü
5766 sayılı, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 06.06.2008 tarih ve mükerrer 26898 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. 5766 sayılı kanun ile damga vergisi, harçlar, gelir vergisi, kurumlar vergisi gibi çok sayıda kanunda farklı değişiklikler yapılmıştır. Bu yazı ile yeni düzenlemelerden önemli görülenlerin açıklanması ve kısa bir değerlendirme yapılması amaçlanmaktadır.
1) Limitet şirketlerde ortakların ve kanuni temsilcilerin sorumluluğu genişletilmiştir
Bilindiği üzere limitet şirketin malvarlığından ve kanuni temsilciden (müdürden) tahsil edilemeyen kamu alacakları ortaklardan ortaklık payı oranında istenebilmektedir (AATUHK, m. 35). Ortaklar bu borçtan tüm şahsi malvarlıkları ile sorumlu olmaktadırlar. Yeni kanunun 35. maddeye ilave ettiği aşağıdaki hükümlerle sorumluluk kapsamı genişletilmiştir:
-"Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden" ve
-"Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden" müteselsilen sorumlu tutulurlar.
Ayrıca AATUHK'nın mük. 35. maddesine eklenen aşağıdaki hükümle kanuni temsilcilerin sorumluluk kapsamı genişletilmiştir:
"Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda kanuni temsilci veya teşekkülü idare edenlerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden" müteselsilen sorumlu tutulurlar.
2) Yurtdışına çıkış yasağı tekrar getirilmiştir
"Devlete ait olup 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamına giren amme alacakları ile bunlara ait zam ve cezalarını ödeme emrinin tebliğ tarihini takip eden yedi gün içerisinde ödemeyenlerin" yurt dışına çıkmaları alacaklı tahsil dairesinin talebi halinde ilgili makamlarca engellenir (6183 sayılı Kanunun 36/A maddesi).
Yurtdışına çıkış yasağı, vergi borcunun belirlenen tutarı aşması durumunda uygulanmaktadır. Bu tutar son olarak (6.6.2008 tarihinden itibaren) 100.000 YTL olarak belirlenmiştir.
3) Noterde yapılan araç satış işlemleri geçersiz hale getirilmiştir
Satışların trafik tescil şube veya bürolarında yapılması zorunluluğu getirilerek Trafik dışı araç satışlarının önlenmesi amaçlanmıştır:
"Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, satış ve devri yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmadığının tespit edilmesi halinde Ö trafik tescil şube veya bürolarındaki ilgili memurlar tarafından siciline işlenmek suretiyle yapılır.
Trafik tescil şube veya büroları tarafından yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.
Ötescil edilmiş araçların satış ve devir işlemlerine ilişkin bilgiler Ö en geç on beş işgünü içinde ilgili vergi dairesi müdürlüklerine bildirilir." (Bkz. 5766 sayılı kanunla değiştirilen Karayolları Trafik Kanunu m. 20)
Aynı değişiklikle, araç satın alıp tescil yaptırmayanlara 115 YTL idari para cezası verileceği de hükme bağlanmıştır.
4) Emlak satışlarında beyan edilecek harca esas değer, emlak vergisi değerinden düşük olamayacaktır
Bu amaçla 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 63'üncü maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu ve kadastro harcı, emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanır."
Bu düzenleme, gayrimenkul devir ve iktisaplarında gerçek alım-satım bedeli üzerinden tapu harcı tahsil edilmesini amaçlamaktadır. Bu itibarla, 06/06/2008 tarihinden itibaren, yapılacak gayrimenkul devir ve iktisaplarında gerçek alım-satım bedelinin tapu işlemine yansıtılmadığının tespit edilmesi halinde, alıcı ve satıcı adına cezalı tarhiyat yapılacaktır.
Görüldüğü üzere 5766 sayılı kanun ile getirilen düzenlemeler daha çok "vergi güvenlik önlemi" niteliğinde düzenlemelerdir. Maliye surda açılan gedikleri kapatmaya yönelik tedbirler almıştır. Doğal olarak mükellefler de surlarda yeni gedikler açmak için gayretlerini sürdürmeye devam edeceklerdir!