Yeni bir yatırım alanı: Madencilik

Can KOMAR / Grand Group Corporation

2011 yılının, yazılarımı buradan takip eden tüm dostlarıma hayırlı ve bol kazançlı olmasını diliyorum. İki buçuk yıl önce, 2008 ortalarında konuştuklarımızı bir hatırlayalım…

Krizin 2011 yılı ortalarına kadar sürebileceği yönünde görüş belirtmiştik.  Hala aynı görüşü devam ettiriyoruz. Devlet "büyüklerimiz" her şeyin çok güzel olduğunu söyleye dursun, siz sakın ola bu "icraatın içinden" reklamlara rağbet etmeyiniz.  Sağduyunuzu daima ön planda tutunuz. Türkiye'de işler, ABD ve AB'de düzelmeden asla tam anlamı ile düzelmeyecektir. Tüm dünya ekonomisini ayakta tutan, canlandıran, para kazandıran ekonomiler Amerikan ve Avrupa ekonomileridir. Onlar ise, derin bir sıkıntı ile hala karşı karşıyalar. Hala, desteklerle ayakta duruyorlar. İspanya başbakanı, bu sıkıntıların 5 yıl daha süreceği konusunda görüş bildirmiş. Doğrudur… 

2008 başında size İzlanda, Yunanistan ve İrlanda'nın iflas edeceğini söylese idim, inanır mıydınız? 

Şimdi size, Portekiz, İspanya İtalya ve İngiltere'nin iflas edeceğini söylesem inanır mısınız? Türkiye'de çelik fiyatları artıyor. Son altı aydır 650 dolar civarında seyreden siyah sacın fiyatı 720-730 dolara kadar yükseldi. Yine, son altı aydır 550-600 seviyesinde direnen inşaat demiri fiyatı ise 680 dolara, 400 doların altında seyreden hurda ise 500 dolar sınırını zorlamaya başladı. Ancak, piyasada olanlar çok iyi biliyor ki, ortalıkta bu zamları destekleyecek o büyüklükte bir talep yok. O nedenle sağduyunuzu ön planda tutunuz. Şimdi size böyle bir ortamda para kazanabileceğiniz farklı bir konudan bahsetmek istiyorum. 

Madencilik…

Özellikle krom madenciliği, Türkiye'deki en revaçta konular arasında girmeye başladı.  Ama pek çok kişi tarafından henüz tam olarak algılanmış değil. Eğer, bana gelip de, "Can Bey, 1 milyon dolarım var nereye yatırayım?" diye sorarsanız, cevabın açıktır… Krom madenciliğine başlayın…

Neden krom madenciliği?

Sac ve demir satışlarındaki karlar eridi.  İşin ticaretini yapanlar maliyetleri kurtaramadıklarını üzülerek gözlemliyorlar.  Bir zamanlar, enerji yatırımları revaçta idi.  Herkes, HES'lere (Hidro Elektrik Santrallerine) yatırımlar yapıyordu.  Ama o sektör de artık doldu.  Şimdi ise Krom madenciliği yükselen bir değer oldu. 

Türkiye bu yıl (2011'de) 3 milyon tonu aşkın bir krom ihracatı yapacak.  Bu ihracatın %95'i Çin'e yönelik olacaktır.  Kromu çıkartmanın, limana nakletmenin ve konteynerlere yükleyerek gemi üstünde teslim etmenin toplam maliyeti yaklaşık 95-105 dolar/ton civarındadır.  Öte yandan satış fiyatı ise 300 dolar/ton FOB civarlarındadır (daha fazladır diyenlere inanmayın).

Dikkatinizi yeterince çekebildim mi?

İşin püf noktaları

Tabi ki deneyimli işadamı davulun sesinin uzaktan daima güzel geldiğini bilir.  İşte size bugün, iyi bir yatırım yapmanız için bazı püf noktalarını anlatmak istiyorum.

Krom, paslanmaz çelik üretiminde kullanılır. Dünyada krom üreticisi olan bazı önemli ülkeler vardır: Güney Afrika, Pakistan, Yemen ve Türkiye gibi. Bunlar arasında Türk kromu en kalitelisidir. Türkiye'de başka madenler de çıkartılır: Bakır, kurşun, mangan, demir, vs. gibi. Ancak, hiç biri kromun saltanatını lekeleyemez.

Türkiye, 5 yıl önce madenlerin çalıştırılmalarını özel teşebbüse verme kararı almıştı.  Bunun üzerine pek çok köylüden dönme uyanık madenci, köylerinin civarındaki ruhsatları toplamaya başladı. Ruhsat almanın büyük bir maliyeti olmadığı için, bu kişiler ileride "para edecektir" düşüncesi ile yüzlerce ruhsatı portföylerine aldılar.  Ancak, bu yeni madencilerin sermayeleri olmadığı için, bir kısmı para aramaya, diğer bazıları ise, ocakları rödovans denilen bir yöntemle başkalarına kiralamaya başladılar.  Para toplamaya çalışan madenciler, sektörün adını son derece lekeleyerek, müşterileri kandırmaya başladılar. Avans adı altında 3-4 müşteriden para aldıktan sonra, çıkarttıkları kromu beşinciye satarak çoğu müşterinin parasını yok ettiler. 

Yeniden örgütlenen madencilik sektörü

2010 yılının Haziran ayında, hükümet yeni bir maden yasası çıkartarak, sektörü yeniden örgütlemeye başladı. Ruhsat almak için ödenen harçlar artırıldı; araştırma ruhsatı verilen ocağın işletmeye alınması için izin verilen süreler kısaltıldı. Yani işin özü, devlet ruhsatların "işe yaramaz" kişiler yerine, gerçekten de onları verimli işletecek firmaların alması için gerekli düzenlemeleri yaptı. Bu yeni yasanın çıkmasını takiben sektörde hızlı bir yeniden yapılanma yaşamaktadır. Önümüzdeki 6-12 ay içinde madenlerin büyük firmalar tarafından paylaşılması beklenmektedir. O nedenle, yatırım yapmayı düşünen dostların ellerini çabuk tutmalarını öneriyorum.

Madencilik önceden kolaylıkla tahmin edilebilen bir meslek değildir. Damarın nerede ve hangi doğrultuda gittiğini daima doğru olarak bilemezsiniz. Ama size yardımcı olabilecek bazı jeolojik araştırma yöntemleri vardır ki, bunlar daima harcadığınız parayı size kat be kat kazandırır. Madenlerdeki çalışma şartları zordur; ama buna alışkın kadrolar bulunur. Onları işe aldığınızda bilmeniz gereken bazı kurallar da vardır:  Hiçbir zaman para işini onlara bırakmayacaksınız. Sizden bir veya birkaç kişi madende sorumluluk üstlenmelidir.

Türkiye'de krom madenciliği yapan bazı büyük kuruluşlar şunlardır: Dedeman, Yıldırımlar, Çevikler, Şe-Tat, vs. Bu, kuruluşlar kendi ocaklarından çıkardıkları kromu, doğrudan Çin'e göndermekte ve direkt olarak kullanıcılara satabilmekte ve dolayısı ile en yüksek fiyatı alarak, krom fiyatlarının çıtasını yükseltebilmektedirler. 

İşin satış tarafı

İşin Çin tarafına geçersek, sektörün en büyük alıcıları ferro-krom tesisleri ve paslanmaz çelik üreticileridir. Direkt olarak ithalatı yapabilen bu 14-15 tane büyük firma yukarıda saydığım üreticilerden alım yapmaktadırlar. Ancak, geriye kalan yüzlerce Çin firması ise, şu ya da bu nedenle doğrudan ithalat yapamadıkları için, devlete ait bazı dış ticaret firmalarına ihtiyaç duymaktadırlar. İşte bu noktada birçok "uyanık" tüccar da piyasayı kirletmektedir. Madenciler ile ön anlaşmalar yapıp, gerisini getiremedikleri için kara listeye alınmaktadırlar. Müşteri seçmek madencilerimiz için çok önemli bir husustur.

Önerimiz

Bizim size önerimiz, mutlaka bazı madenlerin ruhsatlarını veya rödovans anlaşmalarını yapmanız ve cevher araştırmasına başlamanızdır. Araştırma safhasında ise, bazı kaçak madencilerin topladığı kromları kırsal alanda satın alıp, limanlarda toplayarak, hemen para kazanmaya başlayabilirsiniz. Bu sayede, araştırma masraflarınızı finanse edebilirsiniz. 

Devlet, ruhsat sahibi olmayanlara, maden taşıma irsaliyesi vermemektedir.  Dolayısı ile pek çok parasız köylü madenci, dağlarda, tepelerde topladıkları yüksek kaliteli krom parçaları, traktörlerinin arkasındaki römorka atarak, akşamları o yörede krom toplayan ruhsat sahibi kişilere nakit karşılığı satmaktadırlar.  Bu alımlar piyasa fiyatlarının oldukça altında olmaktadır. Bir çok madenci, ayda 4-5 bin ton kromu kendi ocak(lar)ından çıkartırken, bir o kadar da bu yöntemle toplayıp satmaktadırlar.

Krom madenciliği kabuk değiştirmektedir. Eğer, bu alanda yatırım yapmayı düşünen dostumuz varsa, elini çabuk tutmalıdır. Size bu konuda yol gösterebilecek kişiler olacaktır. 2011'in hepinize bol kazançlar getirmesini diliyorum.