Kalabalık nüfus, hububat bakliyat ihracatında artış sinyali veriyor

Mısır; insani gelişmişlik endeksine göre 191 ülke arasında 97’inci, ekonomik serbestlik endeksine göre 176 ülke arasında 151’inci, küresel rekabetçilik açısından 2019 yılı verilerine göre 141 ülke arasında 93’üncü sırada yer alıyor. İş yapma kolaylığı açısından 190 ülke arasında 114’üncü sırada yer alan Mısır’da ekonomi ise dış ticaret açığı veren bir yapıda ilerliyor.

Kronik bir dış ticaret açığı sorunu mevcut

Kronik hale gelen dış ticaret açığı yıllar itibarıyla da artış kaydetti. Mısır sanayi ürünleri dışında temel tarım ürünlerini de ithal eden bir ülke izlenimi veriyor. Dünya tahıl ürünleri (gtip:10) ithalatında 2022 yılında 7’nci sırada yer alan Mısır, söz konusu dönemde 6 milyar 408 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Ülkenin tahıl ürünleri grubunda en fazla ithalat yaptığı ülkeyi 1.94 milyar dolar ile Rusya oluşturuyor. En fazla ithalat yapılan ikinci ülke ise 1.39 milyar dolar değerle Brezilya oldu.

Brezilya’yı sırasıyla 735 milyon dolarla Romanya, 622 milyon dolarla Arjantin ve 610 milyon dolarla Fransa izliyor. Tahıl ürünlerinde Mısır’ın Türkiye’den ithalatı ise yaklaşık 8 milyon dolar civarında. Söz konusu rakam düşük olmakla birlikte Türkiye’nin tahıl ürünleri grubunu gelir düzeyi yüksek ülkelere satmayı tercih etmesi ise bir ihtimal ihracatın düşüklüğünü açıklayabilir.

Tedarik zinciri şokları nedeniyle ikili ticarette 10 milyar dolarlık psikolojik sınır yakalanamadı

Türkiye ve Mısır arasındaki dış ticaret gerçekleşmelerine bakıldığında ise 2023 yılında Türkiye tarafı 3.3 milyar dolarlık ihracat yaparken, ithalat noktasında ise 3.6 milyar dolarlık mal ticareti söz konusuydu.

Dolayısıyla iki ülke arasında yaklaşık 7 milyar dolarlık dış ticaret hacminden söz etmekle beraber 2023 yılı itibarıyla Mısır’a 300 milyon dolar tutarında dış ticaret açığı verildi. Elbette iki ülke arasında enerji ticaretini de baz aldığımızda ikili ticaret 8 milyar dolara kadar çıkıyor. Bununla beraber özellikle bölgede son yıllarda dikkat çeken çatışmaların yanı sıra tedarik zincirinde meydana gelen aksamalar nedeniyle iki ülke arasında seviyenin olması gerekenin çok altında kaldığını söylemek mümkün.

Doğru iş birlikleri sayesinde orta vadede 10 milyar doları geçecek ikili ticaretin aslında daha büyük potansiyel sunabileceğini de gözlemlemek gerekiyor. Bilhassa Süveyş Kanalı’nda meydana gelen tıkanma ve artan navlun maliyetleri iki ülke arasındaki ticareti sınırlarken 2025 yılında küresel ekonomide meydana gelecek olası rahatlama ile dış ticarette daha yüksek değerler yakalanabilir.

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar Mamulleri ihracatında rakamlar stabil seyrediyor

 Hububat, Bakliyat ve Yağlı Tohumlar Mamulleri grubunda 2022 yılında 198 milyon 520 bin dolarlık ihracatı Mısır’a yapan Türkiye, 2023 yılında ise mevcudu korudu. Sektörün 2023 yılında Mısır’a ihracatı 198 milyon 388 bin dolardı.

Öte yandan, kuruyemiş sektörünün de içinde yer aldığı ana kalem olan Kuru Meyve ve Mamulleri grubunda ise 2022 yılında 15 milyon 443 bin dolarlık ihracat yapılırken, söz konusu rakam 2023’te yüzde 66.9 değer kaybı ile 5 milyon 117 bin dolar seviyesinde gerçekleşti.

Bununla beraber hem Hububat, Bakliyat ve Yağlı Tohumlar Mamulleri hem de Kuru Meyve ve Mamulleri grubunun 2024 yılının ilk çeyreği itibarıyla ihracat performansına da göz atmak mümkün. Hububat, Bakliyat ve Yağlı Tohumlar Mamulleri grubunda bu yılın ilk çeyreğinde 55 milyon 90 bin dolarlık ihracata imza atılırken, söz konusu rakam 2023’ün ilk çeyreği itibarıyla 61 milyon 291 bin dolardı. Her iki çeyrek arasında ise yüzde 10.1 oranında düşüş söz konusu.

Kuru Meyve ve Mamulleri ilk çeyrekte talepten memnun

Kuru Meyve ve Mamulleri grubunda ise bu yılın ilk çeyreğinde 2023’e göre yüzde 28.6 oranında dikkate değer bir ivmelenme var. 2023’ün ilk çeyreğinde 1 milyon 45 bin dolar ihracat yapan kuru meyveciler, bu yılın ilk çeyreğinde ise ihracatı 1 milyon 344 bin dolara çekti.

Eldeki veriler ışığında pek tabi iki ülke arasında ticarete konu olan Hububat, Bakliyat ve Yağlı Tohumlar Mamulleri, Kuru Meyve ve Mamulleri grubunda Türkiye’nin ihracatı noktasında aslında yeterli olabilecek bir doyumdan söz edemeyiz. Elbette dış ticaret akışında tedarik zincirinde meydana gelebilecek bozulmaların da etkili olduğunu belirtmekte yarar var. Ülkelerin benzer tüketim alışkanlıkları ve nüfus yoğunluğunun da seyrettiği paralellik göz önüne alındığında ise aslında orta vadede yarım milyar dolarlık potansiyele erişmek mümkün olabilir.

Mısır’da tarımın GSYH’ye katkısı % 11 oranında

Ticaret Bakanlığı’ndan edinilen bilgilere göre Mısır’ın 2023 yılı için tahmin edilen 398 milyar dolarlık milli geliri ile 196 ülke arasında dünyada 38’inci büyük ekonomi olması, kişi başına düşen milli geliriyle de dünyada 130’uncu sırada yer alması öngörülüyor. 2022 yılı verilerine göre, ülke GSYH’si içinde tarım sektörünün payı yüzde 11, sanayinin (inşa at dahil) yüzde 33 ve hizmetler sektörü ise yüzde 56 pay alıyor. 2022 yılında 11.4 milyar dolar tutarında doğrudan yabancı yatırım çekmiştir. Ülke ihracatının bölgelere göre dağılımına bakıldığında; AB’nin payı yüzde 34, Ortadoğu’nun yüzde 24, Afrika’nın yüzde 12 ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Bölgesi’nin payı ise yüzde 10 seviyesinde.