Sektörel tanıtım gruplarının kapatılması tarıma zarar verir
İhracatta ciddi sıkıntılar yaşanırken, bugünlerde sektörel tanıtım gruplarının kapatılması veya tek çatı altında toplanması gündemde. Tartışma yeni değil. Ekonomi Bakanlığı, 20 Eylül 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile sektörel tanıtım gruplarına yönelik çok önemli bir değişiklik yaptı. Tebliğe göre tanıtım grupları her yıl nisan ayına kadar bir önceki yılda yaptığı çalışmaları içeren “Faaliyet Raporu”nu ve bu çalışmaların etkilerini inceleyen “Etki Analiz Raporu”- nu Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) göndermek zorunda. Ekonomi Bakanlığı bu raporları inceledikten sonra hedef pazarlara yönelik ihracata katkısı olup olmadığına bakarak kendince başarısız bulduğu, bakanlığın istekleri doğrultusunda çalışmayan tanıtım grubunu re’sen kapatabilecek.
2016’da yaşanan ekonomik kriz, bölgedeki savaş ve dünyadaki ekonomik sorunlar nedeniyle bir çok sektörde ihracat düştü veya yerinde saydı. Ekonomi Bakanlığı, ihracattaki bu düşüşün faturasını tanıtım gruplarına keserek kapatabilir. Türkiye’de, makina, deri, su ürünleri, narenciye, un ve unlu mamuller, kanatlı, kuru meyve, makarna bulgur bakliyat ve bitkisel yağ, seramik, süs bitkileri, zeytin ve zeytinyağı, fındık, şekerli mamuller, savunma ve havacılık, kozmetik, plastik olmak üzere16 tanıtım grubu var. Plastik Tanıtım Grubu bir süre önce kapatıldı. Kalan 15 gruptan 12’si doğrudan veya dolaylı olarak tarım ve gıda ile ilgili. Bu nedenle bu grupların kapatılması tarımı ve gıda sektörünü de olumsuz etkileyecektir.
Bu gruplardan bazıları gerçekten çok önemli çalışmalar yapıyor. Faaliyet gösterdiği sektörün dışa açılmasında, ithalat yerine ülke içinde üretimin artmasına katkı sağlıyor. Bazı grupların ise ihracat yerine iç piyasada belli bir kesimin çıkarları doğrultusunda çalıştığı biliniyor. Çok iyi çalışan tanıtım grubu olduğu gibi, amacı dışında çalışanlar da var. Bunlar yeniden düzenlenebilir, uyarılabilir. Fakat kapatmak veya kapatma silahını demoklesin kılıcı gibi tepelerinde tutmak doğru değil. Her birinin çalışma alanı, uzmanlık alanı farklı. Makinacıyla kozmetikçinin, seramikçi ile narenciyecinin sorunu da, çalışma alanı ve ihracat pazarı da çok farklı.Tek çatı altında toplamak etkinliklerini, çalışmalarını sona erdirir.
İmza kampanyası açıldı
Tanıtım grupları arasında en çok çalışan, proje üreten, sektörüne ivme kazandıran gruplardan birisi Makina Tanıtım Grubu. Sektörel tanıtım gruplarının kapatılması da en çok makina imalatçılarını etkileyecek gibi görünüyor. Makinacılar, tanıtım gruplarının kapatılmaması için change org. ta bir imza kampanyası başlattı.
Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR) üyelerine gönderdiği yazıda bu kampanyaya destek olunmasını istedi. Yazıda özetle şu bilgilere yer verildi:”Tanıtım gruplarının tamamı hakkında yorum yapabilecek bilgi ve yetkinlikte olmamakla birlikte, Makina Tanıtım Grubu’nun (MTG) da bu karar kapsamında ele alınmasının, Türkiye Makina Endüstrisi ve sektörümüz açısından telafi edilemeyecek bir zararla sonuçlanacağı muhakkaktır.
Makina Tanıtım Grubu tarafından ülkemize, Türkiye makina sektörüne ve tarımsal mekanizasyon endüstrimize katkı sunan çalışmaların içeriği, bu yazımız kapsamında yer veremiyeceğimiz kadar geniş ve kapsamlıdır. Makina Tanıtım Grubu destekleri sonrası bugün gelinen noktada,12 makine endüstrisi derneği, 15 uluslararası federasyon, birlik ve konseyde temsil edilmekte, hatta bunların dönem başkanlıklarını yürütmektedir. Derneklerimizin ve MTG’nin sektör tanıtımı adına ulusal ve uluslararası çapta yaptığı etkinliklerin makine imalat sektörüne olan yansıması, incelenmeye değerdir. Bu konuda tarımsal mekanizasyon sektörünün ve TARMAKBİR’in gelişimi bir örnek teşkil edebilir. 2015 yılında 13,3 milyar dolar ihracat gerçekleştiren makina ve aksamları sektörümüz, Türkiye’nin ihracatında kara taşıtlarından sonra 2. sırada. 2001 yılında yüzde 27 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılında yüzde 51’e çıkaran Türkiye’nin Makinecileri, Avrupa’nın 6. büyük makine imalatçısıdır.
Aralarında TARMAKBİR’in de olduğu ve makina imalat sektöründe faaliyet gösteren 18 derneğin 2015 yılında 143, 2016 yılında 82 projesine maddi destek veren Makina Tanıtım Grubu’nun sağladığı bu katkılar, TARMAKBİR ve elbette tarımsal mekanizasyon sektörü için son derece önemli ve değerlidir. Tanıtım gruplarının kapatılması veya faaliyetlerinin tek çatı halinde toplanması, konusunda uzmanlaşmış birimler yerine, merkeziyetçi, hantal ve genel yaklaşımı olan bir yapıyı da beraberinde getirecektir.”
Makina Tanıtım Grubu’nun tarıma katkısı
TARMAKBİR verilerine göre, tarımsal mekanizasyon sektöründe ihracat istatistiklerine bakıldığında 2000’li yılların başında ekipman ihracatı sadece 20-30 milyon dolar seviyelerindeydi. Bu dönemde ithalat ise 35-40 milyon dolardı. 2015’te sektör yaklaşık 120 ülkeye, 661 milyon dolar tarım makinaları ihracatı gerçekleştirdi. Bu değerin 375 Milyon doları traktör, 287 milyon doları ekipmandan sağlandı. Yaklaşık 150 milyon dolar seviyesindeki traktör aksam ve parçaları ile birlikte toplam ihracat 811 milyon dolar oldu. 2015 yılında en çok ihracat gerçekleştirilen ilk 10 ülke ABD, İtalya, Irak, Sudan, Azerbaycan, Cezayir, İran, Rusya, Bulgaristan ve Fransa.
Özetle, sadece Makina Tanıtım Grubu’nun çalışmalarına, sektöre katkılarına bakılırsa sektörel tanıtım gruplarının kapatılması, tek çatı altında toplanması doğru bir karar olmayacaktır. Narenciye, su ürünleri, kanatlı, kuru meyve gibi tanıtım gruplarının çalışmaları dikkate alındığında sektörel tanıtım gruplarının kapatılması sadece ihracata, ihracatçıya değil tarım ve gıda sektörünün tümüne büyük zarar verecektir. İç piyasada dengeleri bozacak ve bu ürünleri üreten üretici de büyük yara alacaktır.