“Mustang” adı sinema tarihine altın harflerle yazıldı

Yakın zamanda anne olan Deniz Gamze Ergüven’in yönettiği ve senaryo yazarlarından biri olduğu “Mustang” Fransa adına katıldığı Oscar seçmelerinde elenmemeyi başararak Akademi üyelerinden aldığı  oylarla yılın en iyi yabancı film dalında Oscar adayı ilan edildi…Böylece İlk kez bir Türk yönetmenin filmi Oscar adayı oldu…

Deniz Gamze Ergüven’in başarısı Orhan Pamuk ile Aziz Sancar’ın Nobel ödülleri kadar önemli ve değerli…

Deniz Gamze Ergüven’in “Mustang”i Kastamonu ve İstanbul’da 1 milyon 300 bin Euroluk minik bir yapım bütçesiyle çekilmişti…

“Mustang” Fransa’da 217 bin, Türkiye’deyse 19 bin sinema seyircisi bulabilmişti…

*Türkiye’nin bugüne kadar Oscar aday adayı olarak seçtiği 22 filmin tamamı da Los Angeles’taki ön elemeleri geçmeyi başaramadı ve Oscar adaylığı elde edemedi…Bunlardan Nuri Bilge Ceylan’ın yönettiği “Üç Maymun” ise ilk ön elemeyi geçebilen dokuz film arasına girmişti…

*14 Aralık 2015’te yayınlanan “Ödüllü yerli filmler seyirciye hasret kaldı!” başlıklı yazımdaysa

(http://www.dunya.com/kultur-sanat/sinema/odullu-yerli-filmler-seyirciye-hasret-kaldi-284197h.htm) yönetmen Deniz Gamze Ergüven 2015’e damgasını vurduğunu belirtmiştim…

*Türk sinemasının 2015’teki en büyük uluslararası başarıları Türkiye doğumlu olan ve Fransa’da yaşayan kadın yönetmen Deniz Gamze Ergüven’in Türk-Fransız-Alman ortak yapımı olan  filmi  “Mustang”inin Los Angeles’ta Altın Küre’ye, yönetmen Emin Alper’in “Abluka”sının da Venedik’te Altın Aslan’a adaylık elde etmeleri olmuştu…

*”Mustang” Fransa’nın Oscar aday adayı seçilerek Los Angeles’taki elemelere yollandı…”Abluka”ysa Venedik’ten Altın Aslan hariç üç ödülle döndü…

*4 Haziran 1978 Ankara doğumlu Deniz Gamze Ergüven, UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) ve OECD’de (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) çalışmış olan bir Türk diplomatın kızı… Paris, Ankara ile ABD arasında büyümüş…Deniz Gamze Ergüven, Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde  Afrika Tarihi öğrenimi gördükten sonra Fransa’ya yerleşmiş…Yakın zamanda anne olmuş…Türkiye’ye gidip geliyor…Yönettiği ”Mustang”e Katar sermayesinin de ortak olduğu iddiaları var…

*1982’de Yılmaz Güney’in senaryo yazarı, yapımcılarından ve kurgucularından biri olduğu, Şerif Gören’in yönettiği “Yol” Oscar’dan sonraki en önemli ödül olan ve Hollywood’da dağıtılan Altın Küre’de yılın en iyi yabancı filmi dalında aday gösterilmişti…Yönetmen Deniz Gamze Ergüven’in Los Angeles’taki 88. Oscar ödülü seçmelerinde de Fransa’yı temsil eden “Mustang” adlı filmiyse 33 yıl sonra yabancı film dalında Altın Küre adaylığına ulaştı…

*Deniz Gamze Ergüven’in “Mustang” adlı filmi 2015 Cannes Film Festivali’nde büyük ödül Altın Palmiye için yarışmaya layık bulunmasa da aynı festivalin Altın Kamera Ödülü için yarışma hakkını kazanan 26 filmden biriydi…

*“Mustang” ABD’ndeki Ulusal Film Eleştirmenleri’nin (National Board of Review, USA) ödülünü kazanmakla kalmadı, Amerikan Film Enstitüsü (Los Angeles), Cannes, Chicago, Hamburg, Odessa, Philadelphia, Sakhalin, Saray Bosna, Seville, Stockholm, Selanik ve Valladolid film festivallerinde irili ufaklı çeşitli ödüllere adeta boğularak 2015’in dünyada kendisinden en çok söz ettiren filmlerinden biri olmayı başarmıştı…

Hollywood’u fetheden Meksikalı kim?

Bugüne kadar yedi kez Oscar ödülüne aday gösterilen ve üç kez kazanan Meksikalı yönetmen Alejandro González Iñárritu’nun yapım bütçesi 22 milyon dolar olan “Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) Atmaca-Cahilliğin Umulmayan Erdemi” adlı filmi geçen yıl dört Oscar kazanmıştı…Bu yıl ise Iñárritu  yapım bütçesi 135 milyon dolar olan “The Revenant-Diriliş” adlı yeni filmiyle 12 dalda Oscar adaylığına ulaştı…Bu Yeni Zelandalı yönetmen ve senaryo yazarı Peter Jackson’ın “Yüzüklerin Efendisi Üçlemesi”nin üç yılda (2001-2003) 17 Oscar ödülüne layık bulunmasını hatırlatan bir başarı…

“Diriliş” 193 yıl önce yaşanmış bir olaydan beyazperdeye uyarlamadır…Yıl 1823’tür…Leonardo DiCaprio’nun canlandırdığı Hugh Glass (1780-1833) kürkleri için hayvanları avlayan deneyimli bir tuzakçıdır. Bir av sırasında bir boz ayı tarafından ağır yaralanan Glass’ı yavaşlamamak için beraber çalıştığı ekip ölüme terk eder… Glass hayatta kalmaya ve ölüme terk edilmesinin intikamını almaya kararlıdır…Hedefinde de kendisine ihanet eden arkadaşı (!) John Fiztgerald (bu rolde Tom Hardy var) bulunmaktadır…Yılın en iyi dram filmi, yönetmeni (Alejandro González Iñárritu) ve erkek oyuncusu dallarında Altın Küre kazanan “The Revenant-Diriliş” yılın en iyi filmi, oyuncuları (DiCaprio ve Hardy), yönetmeni, görüntü yönetmeni, kurgusu, sanat yönetmeni, giysi tasarımı, görüntü efektleri dahil 12 dalda Oscar adayı…

”Diriliş”in yapımcıları arasında Hollywood’daki en ünlü İsrail destekçilerinden biri olan ve “L.A. Confidential”la ilk Oscar adaylığını elde eden Arnon Milchan (1944, Filistin doğumlu) var…

“Diriliş”in yönetmeni Alejandro González Iñárritu geçen yıl “Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) Atmaca-Cahilliğin Umulmayan Erdemi”yle yapımcı, yönetmen ve senaryo dalında üç Oscar kazanmıştı…

Oscar ödülü için oy kullananlar “Diriliş”in Mark L. Smith ve Alejandro González Iñárritu tarafından yazılan senaryosunu ise beğenmeyerek Oscar adaylığına layık bulmadı…

“Mad Max: Fury Road”

Bugüne kadar altı kez Oscar adaylığına ulaşan ve “Happy Feet-Neşeli Ayaklar” adlı animasyonun yönetmenlerinden biri olarak Oscar kazanan Avustralyalı yönetmen, senaryo yazarı ve yapımcı  George Miller’ın 150 milyon dolarlık bir yapım bütçesiyle ortaya çıkan “Mad Max: Fury Road” adlı filmi bu yıl Oscar ödüllerinde 10 dalda adaylık elde etti…

Mel Gibson’ın baş rolünde olduğu ve George Miller’ın yönettiği ilk üç “Mad Max” filmi (1979, 1981 ve 1985) tek bir dalda bile Oscar adayı olamadığından “Mad Max 4-Mad Max: Fury Road” bu başarısıyla şimdiden sinema / beyazperde tarihine geçti…Sinema tarihinde ilk bölümünden başarılı bulunan az sayıda devam filmi vardı; geçmişte ”Godfather-Baba” (1972) üç , “Godfather 2-Baba 2” (1974) altı Oscar’la ödüllendirilmişti; “Yüzüklerin Efendisi Üçlemesi”yse sırasıyla dört, iki ve onbir Oscar kucaklamıştı…

George Miller bu sıralar “Mad Max 5” ve “Mad Max 6”nın çekim hazırlıklarıyla meşgul…

“Mad Max: Fury Road” yılın en iyi filmi, yönetmeni, görüntü yönetmeni, kurgusu, görüntü efektleri, giysi tasarımı,sanat yönetmeni dahil 10 dalda Oscar adayı…

Oscar için oy kullananlar “Mad Max: Fury Road” filminin  senaryosunu ve oyuncularını (baş rolde “Diriliş”in yardımcı oyuncusu Tom Hardy var) Oscar adaylığına layık bulmadı…

“The Martian-Marslı”

108 milyon dolarlık yapım bütçesiyle çekilen “The Martian-Marslı” yılın en iyi filmi, oyuncusu (Matt Damon), senaryosu, sanat yönetmeni ve görüntü efektleri dahil yedi dalda Oscar adayı…Matt Damon ise “Good Will Hunting”in senaryo yazarlarından biri olarak Oscar kazanmıştı…Filmin yönetmenliğiyle İngiliz Ridley Scott Oscar adaylığına layık bulunmadı…Ridley Scott beş Oscar kazanan “Gladyatör”ün yönetmenliğiyle bile Oscar kazanamamıştı…

“Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü”

Oscar komitesi bu yıl yönetmen Steven Spielberg’ün ve iki Oscar ödüllü oyuncu Tom Hanks’in “Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü”ndeki performanslarına geçerli not vermeyerek onlara Oscar adaylığı sunmadı…Steven Spielberg “Close Encounters of the Third Kind”, “Raiders of the Lost Ark”, “E.T. the Extra-Terrestrial”, ”Schindler’s List”, “Saving Private Ryan”, “Munich” ve “Lincoln”le yedi kez yönetmen dalında, “E.T. the Extra-Terrestrial”,”The Color Purple”, ”Schindler’s List”, “Saving Private Ryan”, “Munich”, “Letters from Iwo Jima”, “War Horse”, “Lincoln” ve “Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü”yle dokuz kez yapımcı dalında Oscar adaylığı elde etmiş oldu…Spielberg, ”Schindler’s List”le yapımcı ve yönetmen, “Saving Private Ryan”la yönetmen Oscar’ını kazanmıştı…

“Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü” yılın en iyi filmi, yardımcı erkek oyuncusu (Mark Rylance), senaryo uyarlaması , sanat yönetmeni ve özgün film müziği dahil altı dalda Oscar adayı…

“Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü”nin fon müziğiyle Thomas Newman 13. Oscar adaylığına ulaştı…Bakalım bu yıl ilk Oscar’ını kazanabilecek mi?

“Bridge of Spies-Casuslar Köprüsü”nin senaryo yazarları Coen kardeşler…

*1954 doğumlu Joel Coen; “Casuslar Köprüsü” dahil 14 kez Oscar adayı olmuş,  “Fargo” ve “No Country for Old Men-İhtiyarlara Yer Yok” ile dört Oscar sahibi…

*1957 doğumlu Ethan Coen; “Casuslar Köprüsü” dahil 14 kez Oscar adayı olmuş, “Fargo” ve “No Country for Old Men-İhtiyarlara Yer Yok” ile dört Oscar sahibi…

 “Steve Jobs” filmi

“The Reader-Okuyucu”yla Oscar kazanan Kate Winslet bu yıl “Steve Jobs” ile yedinci kez Oscar adayı olmayı başardı…

Michael Fassbender ise “12 Years a Slave-12 Yıllık Esaret”ten sonra “Steve Jobs”la  ikinci kez Oscar adayı…

“The Social Network”le  Oscar kazanan senaryo yazarı Aaron Sorkin’i ise Oscar için oy kullananlar “Steve Jobs” filmindeki senaryosuyla Oscar adaylığına layık bulmadı…

Sekiz Oscar kazanan “Slumdog Millionaire”in Oscar ödüllü yönetmeni Danny Boyle da “Steve Jobs”taki performansıyla Oscar adaylığına ulaşamadı…

Oscar  ödüllerinde adaylar ve kazananlar seçilirken / belirlenirken nelere dikkat ediliyor?

*Herbert Ross’un “The Turning Point” (1977) ve Steven Spielberg’ün “The Color Purple-Renklerden Moru” (1985; Türkçe adını filme kaynak olan romana Türkiye’de konulan addan aldım) onbirer dalda Oscar  adayı olmuş ve tek bir Oscar kazanamamıştı.

*İkisini de Steven Spielberg’ün yönettiği “War Horse-Savaş Atı” (2011) ve “Empire of the Sun-Güneş İmparatorluğu” (1987) altışar Oscar adaylığından, yine aynı yönetmenin “Munich-Münih”iyse (2005) beş dalda Oscar adaylığından sıfır Oscar ödülüyle döndü.

*Spielberg’ün dört dalda Oscar ödülü adaylığı elde eden “Amistad”ı (1997) da Oscar ödüllerinde tek bir heykelcik bile elde edemedi…Akademi üyelerinin Debbie Allen’ın “Amistad”ın senaryosunda kendisine ait yazılı materyalin telif hakkı ödenmeden izinsizce kullanıldığı iddialarını ciddiye /dikkate aldığı görüldü.Sonuçta Steven Spielberg’e 70. OSCAR ödüllerinde kırmızı kart gösterildi.

*Öte yandan Türkiye’nin Oscar adayı olabilmesi için yolladığı 20. film “Kelebeğin Rüyası”yla (2013) ilgili, “Kelebeğin Rüyası”nın bir ara bütün film yapımevlerine postayla yollanmış olan Hikmet Bila’nın “Kömür Kara” adlı senaryosundan esinlenme olduğu ve bazı izler taşıdığı iddiaları  Los Angeles’a kadar ulaşmış olmalı!

Türkiye’nin Oscar ödülü seçmeleri için Los Angeles’a yolladığı (Oscar adaylığına layık bulunmayan) 22 film

1964: “Susuz Yaz” /   Yönetmen: Metin Erksan

1989: “Uçurtmayı Vurmasınlar” /   Yönetmen: Tunç Başaran

1992: “Piano Piano Bacaksız”  /  Yönetmen: Tunç Başaran

1993: “Mavi Sürgün” /  Yönetmen:Erden Kıral

1994: “Manisa Tarzanı” /  Yönetmen: Orhan Oğuz

1997: “Eşkıya” /  Yönetmen: Yavuz Turgul

1999: “Salkım Hanımın Taneleri” /  Yönetmen: Tomris Giritlioğlu

2000: “Kaç Para Kaç” /  Yönetmen: Reha Erdem

2001: ”Büyük Adam Küçük Aşk” /  Yönetmen: Handan İpekçi

2002: “Dokuz”  /  Yönetmen: Ümit Ünal

2003: “Uzak”  /  Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan

2005: “Gönül Yarası”  /  Yönetmen: Yavuz Turgul

2006: “Dondurmam Gaymak” /  Yönetmen: Yüksel Aksu

2007: “Takva”  /  Yönetmen: Özer Kızıltan

2008: “Üç Maymun” /   Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan

2009: “Güneşi Gördüm”  /  Yönetmen: Mahsun Kırmızıgül

2010: “Bal”  /   Yönetmen: Semih Kaplanoğlu

2011: “Bir Zamanlar Anadolu’da”  /  Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan

2012: “Ateşin Düştüğü Yer”  /  Yönetmen: İsmail Güneş

2013: “Kelebeğin Rüyası”  /   Yönetmen: Yılmaz Erdoğan

2014-“Kış Uykusu” / Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan

2015-“Sivas” /  Yönetmen: Kaan Müjdeci