Özel müze sayısı ilk kez devleti geçti

ANKARA - Türkiye'de, gerçek ve tüzel kişilere verilen teşviklerle özel müze sayısı ilk kez Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müzelerin sayısını aştı. 

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yetkililerinden edinilen bilgiye göre, Türkiye'de bakanlığa bağlı 192 müze bulunurken özel müze sayısı ise 193'e ulaştı. 

Türkiye'de 2000 yılında 89 olan özel müze sayısı, 2007 yılında 108'e ulaştı ve bu tarihten sonra her yıl artışla kapatıldı. Özel müzeler 2008'de 124, 2009'da 139, 2010'da 146, 2011'de 157, 2012'de 174'e, 2013'te de 184'e çıktı. Bu yıl ise özel müzelerin sayısı bakanlığa bağlı müzelerin sayısını geçerek, 193'e yükseldi. 

Özel müze sayının çoğalmasına paralel olarak ziyaretçi sayısında da artış yaşandı. Buna göre 2011'de 5,5 milyon, 2012'de yaklaşık 8 milyon kişi ziyaret etti. 

Bakanlığa bağlı müzelerde daha ziyade arkeolojik ve etnografya ağır basarken özel müzeler konu itibarıyla sanattan mutfak kültürüne, tarımdan hayvancılığa, medyadan sanayiye çeşitleniyor. Özel müzelerde İstanbul 46 müzeyle başı çekerken Ankara 32 müzeyle ikinci, İzmir ise 14 müzeyle üçüncü sırada yer aldı. Bursa ve Gaziantep, Çanakkale, Kütahya, Eskişehir, Balıkesir ve Aydın'ın 5'in üzerinde müzeye sahip olduğu Türkiye'nin 41 ilde özel müze bulunuyor. 

Bu nedenle Bakanlıkça özel müzelerin kurulması hem teşvik ediliyor ve bunun için destek veriliyor.  

Özel müze teşvikleri 

2004 yılında kabul edilen Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu ile yerli ve yabancı tüzel kişilere bireyin ve toplumun kültürel gereksinimlerinin karşılanması, sanatsal ve kültürel değerlerin üretilmesi gibi amaçlarla kültür yatırımı ve kültür girişimlerini teşvik ediliyor. 

Bu kapsamda, tüzel kişilere kültürel ve sanatsal etkinliklerin veya ürünlerin yapıldığı, üretildiği veya sergilendiği mekanların yapımı, onarımı veya işletilmesinin yanı sıra kültür varlıkları ile somut olmayan kültürel mirasın araştırılması, derlenmesi, belgelendirilmesi, arşivlenmesi, yayınlanması, eğitimi, öğretimi ve tanıtılması faaliyetleri için teşvik veriliyor.  

Böylece, taşınmaz mal tahsisinden gelir vergisi stopajı indirimine, sigorta primi işveren paylarında indirim yapılmasından su bedeli indirimi ve enerji desteğine çeşitli destekler sağlanıyor. 

İllerin yerel zenginlikleri müzelerde 

Türkiye'deki özel müzelerden bazıları ise şöyle: 

İstanbul: Yerebatan Sarnıcı, Masumiyet Müzesi, Florya Model Uçak Müzesi, Okçular Tekkesi Müzesi, Oyuncak Müzesi, Kont Szechenyi İtfaiye Müzesi, Pera Müzesi, BJK Müzesi, Minitürk Mini Türkiye Parkı, Orhan Kemal Müzesi. 

Ankara: MTA Tabiat Tarihi Müzesi, Çengelhan Rahmi Koç Müzesi, PTT Pul Müzesi, Çocuk Müzesi, Sanayi ve Teknoloji Müzesi, Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi, Çankara Atatürk Köşkü Müzesi, Ulucanlar Cezaevi Müzesi, Türk Hamam Müzesi.  

İzmir: Ahmet Piriştina Kent Arşivi Ve Müzesi, Neşe ve Karikatür Müzesi, Kağıt ve Kitap Sanatları Müzesi, Radyo ve Demokrasi Müzesi, Mask Müzesi. 

Amasya: Şehzadeler Müzesi 

Aydın: Zeytin ve Zeytinyağı Tarihi Müzesi, Çine Arıcılık Müzesi. 

Bayburt: Baksı Müzesi. 

Bursa: Basın Tarihi Müzesi, Ormancılık Müzesi, Karagöz Müzesi, TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi.  

Çanakkale: Kent Müzesi ve Arşivi, Antika Tarım Aletleri ve Traktör Müzesi. 

Düzce: Sarsılmaz Harp ve Av Silahları Müzesi.  

Edirne: Trakya Üniversitesi II. Beyazıd Sağlık Müzesi, Lozan Müzesi. 

Gaziantep: Bayaz Han Kent Müzesi, Emine Göğüş Gaziantep Mutfak Müzesi, Mevlevi Kültürü ve Vakıf Eserleri Müzesi, Gorgo Medusa Cam Eserler Müzesi. 

Hakkari: Kilim Müzesi. 

Kırıkkale: Silahsan Silah Müzesi. 

Malatya: İsmet İnönü Müzesi, Turgut Özal Müzesi. 

Nevşehir: Kapadokya İsmail Akman Polis Müzesi, Kapadokya Kültür Müzesi.  

Yalova:  İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi.