Gıda ihracatı lavaşa sarıldı! Artan talep Türk firmaları harekete geçirdi

Mehmet H. GÜLEL

Son dönemde gıda ihra­catçısı, lavaş ihracatı­na sarılmış durumda. Geçen yıl yaklaşık 107 milyon dolarlık lavaş (tortilla) ekmek ihracatı gerçekleştiren Türki­ye, başta Avrupa olmak üze­re Ortadoğu ve ABD’deki etnik marketlerde ve restoranlara ihraç ediyor. İstanbul İhracat­çı Birlikleri’nden elde edilen verilere göre geçen yılın ilk üç ayında 25.9 milyon dolar lavaş ekmeği ihracatı gerçekleşir­ken, bu yılın aynı döneminde yüzde 33,6 artışla 34,6 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Yılın ilk çeyreğinde Almanya, Irak ve ABD ihracatında önemli artışlar yakalandı. Diğer yan­dan, lavaş ekmeğe olan tale­bin artmasıyla un sektörünün önde gelen firmalarının da bu yönde yatırımlar yaptıkları belirtiliyor.

Lavaşa globalden talep büyük artıyor

Son yıllarda dünyada lavaş ekmeğe olan ilgi hızla artar­ken, özellikle Almanya, Ame­rika ve Ortadoğu pazarından gelen talep dikkat çekiyor. Gı­da sektöründe faaliyet gös­teren Global24’ün kurucusu Remzi Tosun, lavaşın köke­ninin Meksika mutfağına da­yandığını ancak dünya gene­linde hızla yayıldığını ifade et­ti. Tosun, ekmek sektöründe yeni bir alan olan lavaşın her geçen yıl daha fazla talep gör­düğünü belirterek, “Son 3 yıl­dır ciddi bir büyüme gözlem­liyoruz. Talep her yıl artıyor. Şu an­da birlikte çalıştı­ğımız üreticinin kapasitesi yetme­diği için yeni üre­tici arayışına baş­ladık” dedi.

Firma olarak Balkan ülkelerinde zincir restoranların yanı sıra zincir marketlerle özel mar­ka (private label) ürün gön­derdiklerini söyleyen Tosun, Balkanlarda birçok ülkeye lavaş ekmeği ihraç ettikleri­ni bildirdi. Lavaş ekmeğin 6 ay raf ömrüne sahip olduğu­nu ve oda sıcaklığında muha­faza edilebildiğini söyle­yen Tosun, bu özelliğin ürünün yaygınlaşma­sında etkili olduğu­nu vurguladı.

Tosun, “Eskiden sadece HORECA sektörün­de (otel, restoran, kafe) yer alan ürün­ler artık ev mutfak­larına da girdi. Da­ha önce restoranların kendi fırınlarında pi­şirdiği ürünler, şimdi ha­zır olarak temin ediliyor” di­ye konuştu. Türkiye’nin la­vaş üretiminde bölge ülkeleri için önemli bir tedarikçi hali­ne geldiğini ifade eden Tosun, Balkanlarda birçok büyük restoran zincirinin lavaş ihti­yacını Türkiye’den karşıladı­ğını, bu alanda üretim yapan firmaların sayısının da arttı­ğını belirtti.

Büyük un firmaları lavaş üretimine girdi

Sektöre büyük un firmala­rının da yatırım yaptığını ak­taran Tosun, bu yatırımların çoğunun sessizce yapıldığını söyledi. Lavaş üretiminin çok büyük sermaye gerektirme­diğini ifade eden Tosun, üretim ve paketleme ma­kinelerine yatı­rım yapılarak ta­mamen otomatik sistemlerle üre­tim yapılabildi­ğini iletti. Lava­şın özellikle israfı da azalttığını vurgulayan To­sun, “Lavaşı dolapta saklana­bilir ve içinden ihtiyacı kada­rını alabiliyor. Aileler, yalnız yaşayanlar ve öğrenciler için ideal bir ürün haline geldi.

La­vaş ekmeği dönercilerde 10 santimetrelik boyutlarda kul­lanılırken, ev tipi tüketimde en çok 25 santimetrelik ürün­ler rağbet görüyor. En fazla ter­cih edilen ürünler 6’lı, 8’li ve 10’lu paketler olarak öne çıkı­yor. Yalnızca ihracat değil, iç pazarda da büyüme yaşanıyor. Artık zincir marketlerin rafla­rında 6-7 farklı lavaş markası yer alıyor. Ürün çeşitliliği arttı. Meksika ve Amerika pazarın­da olduğu gibi Türkiye’de de la­vaş çeşitleri genişlemeye baş­ladı” açıklamasında bulundu.

İhracatta Almanya ilk sırada

Geçen yıl Türkiye’den la­vaş ekmeği ihracatının 106,9 milyon dolar olarak yer aldı­ğını kaydeden İstanbul Hu­bubat Bakliyat Yağlı Tohum­lar ve Mamulleri İhracatçı­ları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Tay­cı, 2024 yılında en çok ihracat gerçekleştirilen beş ülkenin Almanya, ABD, Irak, Rusya ve Hollanda olduğunu aktar­dı.

Türkiye’den lavaş ekmek talebinin tercih edilmesinde etkili olan etmenlerin fiyat ve kalite olduğuna vurgu yapan Taycı, “Türkiye’de modern üretim tesisleri var. Gelenek­sel üretim yöntemleri ile en­düstriyel hijyen standartları birleştiriliyor. Un üretimimiz olduğu için maliyetler daha düşük. Ayrıca lavaş (tortilla) ekmeği teknolojisiyle de çok uyumlu bir ülkeyiz. Lavaş ek­meğin özellikle Avrupa, Or­tadoğu ve ABD’de yoğun ilgi görüyor. Dolayısıyla lavaş ek­meğinin tercih edilmesiyle çok fazla yeni yatırım var. Bir taraftan da firmalarımız ye­ni pazarlar arayışları kapsa­mında fuarlara katılıyor" diye konuştu.

Makineler yerlileştirildi üretim artıyor

Lavaş ekmeği ambalaj üreticileri talebin her geçen gün arttığını kaydederek, daha önce (tortilla) lavaş ekmeği üretimi yabancı makinelerle yapıldığını ve son 2-3 yıldır Türkiye’deki makine üreticilerinin de bu alana yönelmesiyle daha ulaşılabilir olduğunu belirtiyor. Makinelerin yerlileştirildiğini belirten ambalaj üreticileri, “Yerli makineyle beraber un üreticileri de bu alanda ihracat olanağını kovalamak istediler. Birkaç tane büyük un üreticisi lavaş ekmeği üretimine girdi ve üretim kapasitesi de arttı. Ambalaj talebi de artarak devam ediyor” ifadelerini kullandılar.