Gümrükleri tıkayan tebliğ gece değişti, tepki dinmedi

SERCAN AKINCI

Çevre Tebliği ortalığı karıştırdı. Giriş gümrükleri tıkandı. 34 kilometrelik TIR kuyruğu oluştu. Lojistikçi, ithalatçı feryat etti. Sektör örgütleri peş peşe açıklamalar yaptı. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) bakanlıkları müdahaleye çağırdı. Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD ) otomotivde duruşlar olacağını açıkladı. Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) sektörde üretimin durduracağını duyurdu, düzeltilmesi için başvurdu. Aynı başvuruyu OSBÜK de yaptı. OSBÜK Başkanı Cahit Nakıboğlu, gece 01.40’da yeni tebliğ hazırlanarak Resmi Gazete’ye yetiştirildiğini söyledi. Yeni uygulamaya geçildi. Ancak hem lojistikçiler hem de ithalatçıların tepkisi dinmedi. PAGEV yönetiminin düzeltme mevzuatı hazırlanırken sabaha kadar konuyu takip ettiği öğrenildi. Sorun için Yargıtay’da çözüm aranıyor. 

17 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2015/27 sayılı “Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği”nde değişiklik yapılmasına dair tebliğ, ithal ürünler için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden ‘Uygunluk yazısı alma zorunluluğu’ getirmişti. Bir firmanın, plastik ithalatında “hurda yeni gösteriliyor” şeklindeki şikayetiyle başladığı belirtilen uygulama, sınır kapılarında kilometrelerce uzayan TIR kuyrukları oluşmasına yol açtı. Gürbulak / Bazargan, Kapıkule, Hamzabeyli, Pendik, Haydarpaşa gibi en işlek kapılarda TIR’lar günlerce bekleyince bazı sektörlerde hammadde sıkıntısı başladı. İthalatçılar, lojistikçiler feryat edince, gece yarısı düzeltme yoluna gidildi. Bu kez belgenin giriş kapısında değil, ithal ürünün indirileceği ilin gümrüğünden alınması öngörüldü. 

Bürokrasiye eleştiri var 

Ancak sorun çözülmedi. Çünkü, il müdürlüklerinin altyapısı test ve laboratuvar yönünden hazır değil. İthalatçının başka ile gidip test yaptırması gerekecek. Yine günlerce mesai kaybı olacak. Ayrıca ithalat yapılan ülkeden, akredite bir kuruluştan belge alınması gerekiyor. Muafiyet başvurusunda bu belgenin ibrazı isteniyor. Gümrük uzmanları bu uygulamanın maliyet yarattığı görüşünde. Lojistikçiler, düzeltme ile kapılardaki yığılmanın eriyeceği görüşünde. Ancak bürokrasiye büyük tepki var. UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, şu açıklamayı yaptı: 

“Etki analizi yapılmadan, sektör görüşleri alınmadan mevzuat hazırlanıyor. Sonra yanlış olduğu ortaya çıkıyor. Bu kez yeni bir uygulamaya geçiliyor. İthalatçı, lojistikçi uygulamayı anlayıncaya kadar büyük karmaşa yaşanıyor. Ancak asıl önemli konu, bürokrasinin bu konulara nasıl baktığı... Birisi, bunu yapan bürokrata sormalı. İl müdürlüklerinin imkânları dikkate alınmamış. Hazır olmadıkları ortaya çıktı. Yapılan müracaatlarda, ‘Analizleri gerçekleştireceğimiz laboratuvar ve yetkili personel yok’ deniliyor. Düzeltme yoluna gidiliyor. Artık TIR’lar giriş gümrüklerinde beklemek yerine varış gümrüklerine gidecek. Edirne’de bekletilmeyen TIR, diyelim Mersin’e gitti. Orada test analiz altyapısı var mı?” 

Dikkat çekilen bir başka konu da bürokrasiye işaret ediyor. “Sorun gümrük kapılarında. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nı ilgilendiriyor. Tebliği çıkaran Ekonomi Bakanlığı, denetimi yapan Çevre Bakanlığı. Bu durum bürokrasiyi, karmaşayı artırıyor” deniliyor.

GAZİANTEP- DÜNYA

10 bin firma sıkıntı yaşayınca OSBÜK harekete geçti

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Nakıboğlu, binlerce sanayiciyi mağdur eden Hammadde Yönetmeliği’nin neden olduğu sıkıntıların OSBÜK’ün bakanlık nezdindeki girişimleri ile önceki gece 01.40’da yayınlanan Resmi Gazete’deki tebliğ ile çözüme kavuşturulduğunu söyledi. 17 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe giren ve plastik hammadde girişlerinde sertifika ve Çevre Bakanlığı’nın onayını zorunlu kılan tebliğin ulusal bazda 10 bin’e yakın firmayı sıkıntıya düşürdüğüne ve gümrüklerin kilitlendiğine dikkat çeken Nakıboğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ve TBMM Sanayi Komisyonu Başkanı, Gaziantep Milletvekili Halil Mazıcıoğlu ile yapılan görüşmeler sonucu merakla beklenen müjdeli sonuca ulaştıklarını ifade etti. İthal ettikleri hammaddeler gümrüklerde beklediği için mağdur olan sanayicilerin söz konusu mallarını çekmesini sağlanacağını kaydeden Nakıboğlu, eski tebliğ gereği akredite kuruluştan test şartının ortadan kaldırıldığını söyledi. Eski tebliğde her parti malın akredite laboratuvarda teste gönderilmesinin zorunlu olduğunu hatırlatan Nakıboğlu, “Yeni tebliğde, Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nün ithal edilen hammaddeyi, ihtiyaç duyması halinde, gümrük laboratuvarlarında veya uygun göreceği diğer laboratuvarlarda analize gönderecek olması sektör açısından olumlu bir gelişmedir” dedi.

Konu Yargıtay’da, sanayici temyiz sürecini destekliyor

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı Başkanı Yavuz Eroğlu, konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: "Daha önce sınırlarda beyana göre işlem yapılıyordu. 'Yeni ürün' beyanı yapılırsa gümrüklerde beklemeden devam ediliyordu. Eğer 'geri dönüştürülen madde' olduğu beyan edilirse çevre il müdürlüklerinden alınan analiz raporuyla sınırdan geçebiliyordu. Fakat bir şirket beyana dayalı sisteme itiraz etti. Yargıtay da bu tebliğin değiştirilmesi gerektiğine hükmetti. 17 Şubat’ta yayınlanan tebliğle tüm ürünlerin analizi gerekliliği doğdu. Yeni tebliğle birlikte ürünler için sınırdan geçmeden akredite bir test kuruluşunda ürünlerin analiz ettirilip, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’nden ‘kapsam dışıdır’ yazısı alınması zorunlu hale geldi. Birinci sınıf ürünün Çevre Bakanlığı’yla ne ilgisi var? Bu mallarda teste gerek yok. Dün gece tebliğ yenilenmeseydi birkaç gün içinde gemiler bile kilitlenecekti. Şimdi ürünler il gümrüklerindeki antrepolarda bekletiliyor. Ekonomi Bakanlığı, Yargıtay’ın kararını temyize gitti. Sektör olarak her türlü desteği vereceğiz. Bu tebliğle Çevre Bakanlığı da mağdur oldu. Üretimi duran fabrikalar var. Nakliyeci kurtuldu, ihale sadece sanayiciye kaldı."

Tebliğ düzeltildi fakat beklentiler karşılanamadı

Gümrük Müşaviri İlhan Bulut: 2015/ 3 sayılı “çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan atıkların ithalat denetimi tebliği” ile getirilen düzenleme özellikle plastik hammadde ithalatı yapan sektörleri endişeye sürüklemiştir. Tebliğ öncesinde hurda kapsamında olmayan ya da geri kazanılmış ürünlerden elde edilmemiş olan yeni nitelikte plastik hammaddelerin ithalatı, bu yöndeki “yeni ürün” beyanı ile yapılıyordu. Tebliğ ile özellikle plastik hammadde kapsamında olan 39.01 ila 39.14 GTİP’li ürünler (39.03 hariç) yeni olduğu beyan edilse dahi ithal ürünlerin giriş yaptığı sınır gümrük idaresinin bağlı olduğu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvuru yapılarak “kapsamdışı yazısı” alınması zorunlu tutulmuştur.Ek evraklar arasında ise akredite olmuş Türkiye’de veya Avrupa Birliği ülkelerinde yerleşik bir uygunluk değerlendirme kuruluşundan alınmış raporların varlığı dikkati çekmişti.Aslında ilk etapta sektör temsilcilerinin eleştirleri ve beklentileri de tam bu noktada yoğunlaşmıştı.Özellikle kara gümrüklerinden giriş yapan araçlarda kuyrukların oluşması, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve gümrük idarelerinin sürece nasıl dahil olacakları konusundaki muamma kaygıları da beraberinde getirmişti.Nihayet, bu alanda faaliyet gösteren STK’lar ve hammadde ithalatçılarının konuyla ilgili çekince ve serzeniştleri kabul gördü ve 04.03.2015 tarihli yeni bir tebliğ yayımlandı.Tebliği yayımlandı yayımlanmasına ama sektörü ne kadar rahatlattı bir bakalım; 2015 öncesinde, plastik hammaddeler hurdadan elde edilmemişse “yeni ürün” beyanıyla ithalat yapılıyordu, 2015/3 sayılı tebliğ ile ürünün yeni olduğu beyan edilse dahi akredite kuruluştan alınacak rapor aslı ve tercümesi ile ürünlerin giriş yaptığı sınır gümrüğünün bağlı olduğu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvurarak “kapsam dışı” yazısı alınması istendi. 04.03.2015 tarihli bir düzenleme ile 2015/28 sayılı tebliğ yayımlandı. Kapsamdışı yazısı sınır gümrüğünün bağlı olduğu değil de ithalatın yapılacağı gümrük idaresinin bağlı olduğu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınacağı belirtildi.Ek evraklar ise fatura,üretici belgesi,analiz sertikası ve bunların çevirileri. Ayrıca il müdürlükleri bu işlemlerden ücret alır mı bilemiyorum ama işlem sürelerinin uzayacağı muhakkak. Sonuç olarak yeni düzenleme ile, kapsamdışı yazılarının ithalatın yapıldığı il üzerinden alınması kapılardaki TIR yoğunluğunu bitirecektir. Ancak bu durum ithalatçıların beklentilerinin karşılandığı anlamına gelmemelidir. Madem İl müdürlüklerinden analiz sertifikaları üzerinden(gerekli gördüğü durumlarda laboratuvara gönderme hakkını saklı tutarak) kapsamdışı yazısı alınacaksa , bu düzenlenen yazının benzer ithalatları da kapsamasının önü açılabilmeli. Başvuruların fiziksel olarak değil de “AB’den gelen A.TR’li ürünlerin TSE işlemlerinde olduğu gibi” TAREKS veya benzeri bir yöntemle sistem üzerinden yapılmasının önü açılmalıdır. Çünkü söz konusu ürünler alelacele yapılmış bir düzenlemeyle geçiştirilemeyecek kadar büyük hacimdedir.