‘Yetkilendirilmiş Yükümlü’ statüsünde sayı 40’ta kaldı

İhracat taşımalarında gümrüklerde beklemeyi çok kısaltacak, gümrükleme maliyetini önemli ölçüde düşürerek ihracatçıya ve ithalatçıya rekabet gücü kazandıracak yerinde gümrükleme imkanı sunan Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası beklenen ilgiyi görmedi. Gümrükler Eski Genel Müdürü ve Ünsped Mevzuat Danışmanı Cahit Soysal, “Bu sertifikayı alması beklenen 2 bine yakın firma var, süre 19 Ağustos’ta doluyor ancak buna rağmen bu sertifikayı alan firma sayısı henüz 40. Firmalar elini çabuk tutmalı, aksi halde uluslararası geçerliliği de olan bu belgenin sunduğu avantajlardan mahrum kalacak” dedi. Sektör temsilcilerine göre kısıtlı süreye rağmen firmaların bu belgeyi alamamasındaki en büyük etken, statünün alıması için gerekli 21001 belgesininde istenilen ağır şartlar.

Ünsped Gümrük Müşavirliği geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği bir konferans ile “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü'nde Son Durum Bilgilendirmesi” konulu kapsamlı bir konferans gerçekleştirdi. Konferansa çok sayıda firmanın dış ticaret ve lojistik yöneticileri katıldı. Toplantı sonrası DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Gümrükler Eski Genel Müdürü ve Ünsped Mevzuat Danışmanı Cahit Soysal, "Yasa 2014'te yürürlüğe girmiş olmasına rağmen bu sertifikayı alan firma sayısı yaklaşık 40. Bunların 35’i sanayi firmaları. 5’e yakın da lojistik firması var. Sayının az olmasında en büyük etken aranan koşulların biraz ağır olması. Şöyle ki, A B ve C belgelerinde mali imkanlarınıza bakılıyordu. Beli bir ihracat rakamına ulaşanlara bu belge veriliyordu. Şirketlerin güvenilir olması için savcılık kağıdı gerekiyordu. Çalışan sayısnın belli bir rakamı geçmesi gerekiyordu. Şimdi ise ek olarak 21001 Belgesi isteniyor. Bizim sektörden edindiğimiz bilgiye göre yüksek maliyetler firmaları bu belgeyi almak konusunda zorluyor. İlave yazılımlar, fiziki mekan düzeltmeleri gerektiyor. Ayrıca bazı firmalar da bilgilerini paylaşmaktan çekindiği için bu sertifikayı alma girişiminde bulunmuyor” dedi.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) uluslararası adı ile “Authorized Economic Operator (AEO)” güvenilir ve mevzuat uyarınca belirtilen koşulları yerine getiren şirketler için ithalat ve ihracat süreçlerinde gümrükleme işlemlerindeki süreyi en aza indiren ve bu şirketlerin ithal eşyasını doğrudan fabrikaya getirilebildiği veya ihraç eşyasını fabrikadan gümrük sınırına gönderebildiği bir uygulama. YYS uygulaması, gümrük işlemlerinde sadece bir muayene avantajı yaratmıyor, aynı zamanda şirketlerin bir tür gümrük idaresi gibi gümrük işlemi yerine getirmesine imkan sağlıyor. Bu düzenlemeyle şirketlerin; emniyet ve güvenilirlik, izlenebilirlik bilgi ve belgeye erişilebilirlik gibi bazı koşulları sağlamaları bekleniyor. Ayrıca şirketlerin, kendi iç kontrolünü yaparak gümrük işlemlerinde eksikliklerini tespit etme ve gümrükte düzeltme yapabilmelerine ilişkin altyapıya sahip olmaları da gerekiyor.

Maliyet düşecek, hız artacak

Uygulamada en öne çıkan konunun, ithalat ve ihracatta yerinde gümrükleme konusu olduğuna vurgu yapan Ünsped ortaklarından Yusuf Öztürk,” Bu uygulama ile YYS sahibi şirketler bir nevi gümrük idaresi oluyor. Buradaki ana koşul, şirketlerin gümrük idaresine benzer bir fiziksel ortama ve gümrük idaresinin bakış açısına sahip olmaları gerekliliği. Bu bakış açısı ile hem personel sıkıntısı çeken gümrük idaresi yasal olmayan ticaret ile daha etkin mücadele edecek hem de YYS’ye sahip şirketler gümrük işlemlerini daha az maliyetli ve daha hızlı gerçekleştirebilecek” dedi.

'YYS belgesi alan firma rekabette bir adım önde'

Ünsped CEO’su Hakan Çınar, YYS’nin avantajlarını şöyle sıraladı: “Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifi kası uygulaması, OKSB uygulamasından tamamen farklı bir disipline sahip. Yetkilendirilmiş Yükümlü Belgesi almış ve yerinde gümrükleme izni olan firmalar, mallarıyla ilgili gümrük işlemlerini, bu işlemleri firmaların gümrük idaresi yerine, kendi tesislerinde gerçekleştirebiliyor. Bu haktan yalnızca “Yetkilendirilmiş Yükümlü” belgesine sahip ve uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları sağlayan kuruluşlar faydalanabiliyor. Yerinde gümrükleme ile beraber eşyanın ihraç işlemlerini taşıyıcı firmanın kendi tesislerinde basite indirgenmiş kurallar çerçevesinde yapılmasıyla, eşyanın ihracat gümrük müdürlüğüne getirilmeden doğrudan çıkış gümrük idaresine sevk edilmesi sağlanıyor."

'Belgelerin temin edilmesi 6 ayı buluyor'

YYS ile A ve B sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgeleri’nin geri alınacağı belirtiliyor. C sınıfı OKSB uygulamasına ise (ihracat için) devam edilecek. İmalatçı şirketlerin kullanmış olduğu “mavi hat” (eşyanın teslim edilmesinden sonra beyanın kontrol edilmesi) imkânının da kaldıracak. Bu nedenle de “mavi hat” avantajı olan şirketlerin aynı avantajı koruyabilmeleri için YYS sahibi olup yeşil hat avantajına sahip olmaları gerekiyor. Yusuf Öztürk, “Bu süreçte en önemli konunun, YYS alma sürecinde ön koşul olan ISO 27001 ve ISO 9001 belgelerinin temin edilmesi. Bu belgelerin temin edilme sürecinin yaklaşık 4-6 ay gibi bir zaman gerektiriyor. 15 Ağustos’tan sonra yaklaşık bin 800 fi rma bu haktan yararlanamaz duruma gelecek. Dolayısyla firmaların bu hakkı kaybetmemeleri için ellerini çabuk tutmaları gerekiyor” dedi.