Patates fiyatına iklim ve arz fazlası kıskacı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Bu yıl patates fiyatı iklim etkisi ve arz fazlası etki­siyle tarlada 4-5 TL’den alıcı bularak maliyetinin altın­da satılıyor. Hasat öncesi mar­ketlerde 18 TL’ye çıkan pata­tesin fiyatı 9 TL’ye kadar geri­lemişti. Fakat pazartesi zincir marketler fiyatı 3 TL artıra­rak 12 TL seviyesine çıkardı­lar. Türkiye’de en çok patates üretimi yapılan Niğde’nin Zi­raat Odası Başkanı Veli Kenar, DÜNYA’ya fiyat krizinin detay­larını açıkladı.

Fiyatın yarı ya­rıya düştüğü patatesin sıcaklar­dan dolayı bu yıl yaklaşık 20 gün erken hasat edildiğini kaydeden Kenar, “Erken hasattan dolayı ürün depolamaya uygun değil. Üreticiler mecburen ürününü pazara sunuyor ve bu arz fazla­sı yaratıyor. Bu durum da fiyatın gerilemesine neden oluyor” di­ye konuştu.

Niğde’de geçen yıla göre yaklaşık yüzde 30 oranında arz fazlası üretimin olduğunu ifade eden Kenar, bunun sebe­bini ise geçen yıl ürünün getiri­sinin yüksek olmasından dolayı ekimin fazla olmasına bağladı. Diğer illerde de üretim artışının yaşandığına dikkat çeken Ke­nar, “Ekmeyen insanlar bile ek­meye başladı. Diğer yandan bu yıl havaların çok sıcak gitmesi, iklim değişikliği gibi etmenler de etkiledi" dedi.

İhracat yasakları pazar kaybına yol açtı

Geçen yıl Niğde'de yaklaşık 750 ile 800 bin ton patates üre­timi yapıldığını bildiren Kenar, bu yıl ise 1 milyon 50 bin tona yakın patates rekoltesi bekle­diğini açıkladı. Geçen yıl Türki­ye’de 5,7 milyon ton patates üre­tildiğini aktaran Kenar, bu yıl ise 6 milyon tonun üzerinde bir rakam telaffuz edildiğini iletti. kaldığını bildirdi.

Bugün üretim maliyetinin kilogram bakımın­dan yaklaşık 8 ile 10 lira civarın­da olduğunu belirten Kenar, şu anda fiyatın tarlada 4 ila 5 lira arasında değiştiğini aktardı. Pa­tates ihracatının genellikle sı­nır ülkelere yapıldığını vurgula­yan Kenar, Avrupa'ya daha çok işlenmiş patates olan parmak patatesin gittiğini belirtti. Or­tadoğu’daki ülkelere daha çok normal patatesin ihraç edildiği­ni ifade eden Kenar, “Bu ülkele­re de son yıllarda dondurulmuş patates ihracatı artarak devam ediyor.

Diğer yandan geçtiğimiz yıllarda patateste ihracat yasa­ğının konulmasından dolayı ih­racatçılar pazarlarının büyük çoğunlukla kaybetmiş durum­da. İhraç edilen ülkeler patate­si başka ülkelerden alıyor" diye konuştu. Planlı üretime de de­ğinen ve bunu oturmasının en az üç yılı bulacağını söyleyen Kenar, şunları kaydetti: “Dev­let bu konuda biraz daha katı olması lazım. Açığa ekim yapı­lanlara devletin yaptırımı yok. Planlı üretim önümüzdeki 3 ile 4 yıl içinde ancak rayına otu­rur diye düşünüyorum" dedi.

“Zincir marketler her hafta cuma günü fiyat açıklıyor”

Bu yıl sezon öncesi zincir marketlerde kalitesiz ürünün olduğuna vurgu yapan Veli Kenar, Niğde’de bile nerden geldiği belli olmayan kalitesiz ürünün yer aldığını aktardı. Zincir marketlerin patates fiyatında etkili olduğunu da belirten Kenar, “Zincir marketler her hafta cuma günü fiyat açıklıyorlar ve bu konuda belirleyici oluyorlar. Fiyat belirleyici marketler olduğu için çiftçinin zarar etmeyecek vaziyette bir politika izlemelerini talep ediyoruz. Fiyatların böyle devam etmesi halinde, önümüzdeki yıl üretime devam edemeyecek hale geliriz" dedi.