Reel kesimde artış sınırlı inşaat pozitif istikamette

Ekonomiye güven tem­muz ayında geriledi. Türkiye İstatistik Ku­rumu (TÜİK) verilerine gö­re, ekonomik güven endeksi, Temmuz 2025’te aylık bazda yüzde 0,4 azalışla 96,3’e düş­tü. Son 10 ayın en düşük veri­si olarak dikkat çeken endeks, Eylül 2024’te 95 seviyesini gör­müş ardından yönünü yükseli­şe çevirmişti.

2025 Mart ayında endeks 100,8’e ulaşarak genel ekonomik durumda iyimser­liğe işaret etmişti. Ekonomik güven endeksinin 100’den bü­yük olması genel ekonomik du­ruma ilişkin iyimserliği temsil ederken, 100’den küçük olma­sı kötümserliğe işaret ediyor. Haziran ayında endeks 96,7 se­viyesindeyken, 2025 yılının or­talamasında endeks 98 değe­rini aldı. Fakat yaşanan geliş­meler karşısında düşüş sınırlı kaldı.

Böylece bazı sektörlerde temkinli iyimserlik TÜİK veri­lerine göre sürdü. Genel olarak bakıldığında, ekonomik güven endeksi temmuz ayında bir ön­ceki aya göre hafif geriledi. Bu düşüş sektörler arasında farklı yönlerdeki hareketlerle denge­lendi. Tüketici tarafında tem­kinli bir duruş var. Fakat üretici ve yatırımcı tüketiciye göre da­ha dirençli bir tablo sergiliyor.

Üreticide beklenti daha dengeli

Bazı sektörlerdeki hareketli­lik de dikkat çekti. Reel kesim güven endeksi temmuz ayında yüzde 98,9 seviyesine ulaştı. En­deks bir önceki aya göre, 0,5 pu­an arttı. Fakat yıl ortalamasının altında. Reel kesimdeki bu veri üretici tarafında beklentilerin daha dengeli kaldığına işaret et­ti. Hizmet ve perakende de sınırlı düşüşler gözlemlese de eşik de­ğerin üzerinde. Temmuz ayın­da perakende güven endeksi 107,9 iken hizmette 110 seviyesi kaydedildi.

Hafif gerilemenin olduğu iki endekste de düşüş tü­ketici talebinden kaynaklandı. Bu hizmet sektörünü de etkiledi. İnşaat sektöründe artış dikkat çekti. Haziran ayında 86,9 olan endeks temmuzda 88,8’e çıktı. 2025 ortalamasını geçti. İnşaat endeksinde yaşanan bu artışta mevsimsel etki yaşanırken, yaz aylarında artan inşaat faaliyetle,

Tüketim mallarına harcamada durum iyi

 Temmuz ayında gerçekleşen düşüşe en büyük katkı tüketici güveninden geldi. Tüketici güven endeksi haziran ayında 85,1 seviyesindeyken temmuzda 83,5’e geriledi. Neredeyse burada yüzde 1,8’lik düşüş kaydedildi. Alt endekslere göre, hanehalkında gelecek aylara ilişkin beklentilerinde bir miktar tedirginlik olduğu görüldü. Geçen 12 aylık döneme göre bakıldığında, hanenin maddi durumunda 1,1 puanlık gerileme var. 68,2 ile bu durum 2025 ortalamasında.

Maddi durum beklentisinde de 84,6 seviyesine düşüş gerçekleşti. Önceki aya göre gerileme 1,2 puan oldu. Bu 2025’in en düşük ikinci verisi olarak TÜİK kayıtlarına geçerken, ortalamanın da 0,5 gerisinde. 12 aylık dönemde ekonomik durum beklentisi de dikkat çekti. 2025’in en düşük verisi olarak kaydedilen ekonomik durum beklentisi 79 seviyesine indi. Haziran ayında 82,4 olarak gerçekleşmişti. 2025 ortalaması 81,3 idi. Geçen 12 aylık döneme göre, gelecek 12 ayda dayanıklı tüketim mallarına harcama yapılmasında da durum iyi. Eşik değer olan 100’ün üzerinde olan veride, temmuzda 102,3 seviyesi gerçekleşti. Bu veri 2025 ortalamasının üzerinde.

Üretim hacminde yılın en iyi ikinci verisi

Toplam sipariş miktarlarında da temmuz ayında gerileme söz konusu. Haziran ayında 83,3 olan endeks temmuz­da 80,9 seviyesine geriledi. 2025 ortalaması 83,2 seviye­sinde. Mamul mal stok mik­tarı önceki aya göre paralel seviyede. Temmuzda 98,7 seviyesinde olan endeks, 2025 ortalamasında. Üre­tim hacminde de durumlar iyi. Eşik değer olan 100’ün üstünde seyreden tüm yılda endeks, 115 ile 2025’in en iyi ikinci verisini sergiledi. 2025 ortalamasının da üzerinde seyreden veride, ocak ayı 121,8 ile başlamıştı.

Toplam is­tihdam endeksi de temmuz­da eşik değerin üzerine çıktı. Haziranda 98,9 olan endeks temmuzda 100,6 olarak gerçekleşti. Toplam si­parişlerde gerileme var. Yıla iyi başlayan toplam sipariş miktarı endeksi son 10 ayın en düşüğünde. Endeks temmuz ayında 92,9 seviyesinde kayde­dildi. İhracat sipariş miktarı da eşik değerin üzerinde seyre devam ediyor. Temmuzda 111,1 seviyesine ulaşıldı. Sabit sermaye yatırım harcaması da 100’ün üzerinde. Son 3 aylık dönemde iş durumu, hizmetlere olan talep ve satışlar eşik değerin üzerinde seyretti.