Destek açıklaması 2 ay gecikti, çiftçi önünü göremiyor

Her yıl nisan-mayısta açıklanan tarım destekleri, bu yıl ağustosa gelinmesine karşın hala açıklanmadı. 2.3 milyon çiftçinin gözü Ankara’da. Açıklama geldiğinde hangi ürüne ne destek verileceği anlaşılacak ve çiftçi de ürün tercihi yapacak. Şu an kimse ne yapacağını bilemiyor.

Gecikmenin nedeni de bilinmiyor. Bazı yorumlara göre neden Tarımsal Destekleme Kurulu’nda bütçesi üzerinde görüş birliği sağlanamaması... TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar hükümeti uyardı; “Çiftçi önünü göremiyor. Eylül - ekim ayında ekimler başlar. Destekleme Kurulu bir an önce karar vermeli” dedi. TZD Başkanı Hüseyin Demirtaş da, “Açıklamada geç kalındı. TMO gibi regülasyon kuruluşları da çalışmıyor” dedi

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımsal desteklerin her yıl Nisan-Mayıs aylarında açıklandığını, bu yıl Ağustos ayına gelinmesine rağmen açıklanmadığını, çiftçinin zor durumda kaldığını söyledi. “Çiftçimizin, önünü görebilmesi, ne üreteceğine karar verebilmesi için desteklerin bir an önce açıklanması gerekiyor” diyen Bayraktar, desteklerden, 14.7 milyon hektar alanda üretim yapan ve Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı yaklaşık 2.3 milyon çiftçinin yararlandığını belirtti. Bayraktar, şunları kaydetti:

“Bakanlar Kurulu Kararı olarak Resmi Gazete’de yayınlanması gerekiyordu. Bir türlü açıklanmadı. Her yıl nisan-mayıs aylarında açıklanıyordu. Bu yıl ağustosa gelindi, açıklama yok. Üreticimiz zor durumda. Üyemiz olan ve destek alan milyonlarca çiftçimiz bunu bekliyor, sürekli talebini bize iletiyor. Üretici, desteklere göre planını yapıyor. Ne üreteceğine desteklere göre karar veriyor. Yeni üretim sezonuna fazla zaman kalmadı. Eylül-ekim ayıyla birlikte üretici ekimini yapacak.”

Destek bütçesi 12.8 milyar

Bu yıl üreticilere verilecek destek bütçesinin yaklaşık 12.8 milyar lira olduğunu hatırlatan Bayraktar, şu bilgileri verdi: “Belirlenen tarım destek bütçesi çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bir çalışma yaparak Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu’na bütçeyi sunuyor. Kurul, verilen bütçeye uygun olarak hangi ürüne ne kadar destek verileceğini belirliyor. Bu belirlemenin ardından, desteklemeler Bakanlar Kurulu Kararı olarak Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giriyor. Basında, desteklerin açıklanamamasının sebebinin Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu’nda destek bütçesi üzerinde anlaşma sağlanamaması olduğu yer aldı. Destekleme Kurulu, çiftçimizi düşünerek bir an önce kararını vermeli, destekler açıklanmalıdır. Çiftçimiz mağdur edilmemelidir.”

Regülasyon kuruluşları alım yapmıyorlar

Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş da, “Destek açıklamasında geç kalındı. Bunu eleştiriyor, gündeme getiriyoruz. Çiftçi panik içinde. Nasıl yapacak? Bir de ithalat kararları meselesi var. TMO gibi regülasyon kuruluşları alım yapmıyorlar. Kurban Bayramı geliyor. Et fiyatlarına belediyelerin müdahaleleri var. Kütahya’da, Bolu’da oldu. TMO regüle edici alımlar yapmakta geç kalıyor. Zamanında alım yapmak zorunda. Politikalar yetersiz, geç kalınıyor” dedi.

Fakıbaba: Yılda iki kez destek vereceğiz

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, hayvancılık sektörüyle ilgili olarak yeni bir çalışma içinde olduklarını, üreticiye yılda iki kez destek vereceklerini ve önümüzdeki 2,5 - 3 yıl içinde et ithal etmeyecek duruma geleceklerini açıkladı. Polatlı’da çiftçilerle bir araya gelen Bakan Fakıbaba tarımsal destek ödemelerini yılda iki kez yapacaklarını belirterek, “Desteklemeleri ürünü ekmeden önce size vereceğiz, yılda bir kez değil iki kez vereceğiz. Bir sonbaharda bir ilkbaharda. Tefecilerin eline çiftçiler düşmesin” diye konuştu.

Polatlı Ziraat Odası Başkanı Zekai Köseoğlu’nun, buğday ithalatında verginin düşürülmesiyle piyasaların olumsuz etkilendiğini ve üreticinin zarar ettiğini gündeme getirmese üzerine Bakan Fakıbaba, “Buğday ithal eden var mı? Yok. Olduğu zaman biz ne güne duruyoruz. Bizim duruşumuz belli, biz her zaman üreticinin tüketicinin yayındayız. Denge olmak için zaten piyasada varız” dedi. Fakıbaba, hayvancılık sektörüyle ilgili olarak dersini iyi çalıştığını, yeni bir çalışma içinde olduklarını ve önümüzdeki 2,5 - 3 yıl içinde et ithal etmeyecek duruma geleceklerini vurguladı. Fakıbaba, hayvancılık sektörünün desteklenmesiyle birlikte kırsaldaki nüfusu korumayı ve artırmayı amaçladıklarını söyledi.

Tarım desteklerini kim engelliyor?
Ali Ekber YILDIRIM

Eski Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik haziran ayı başında tarımsal desteklemelerle ilgili kararnamenin Bakanlar Kurulunda imzalandığını, 1-2 imza dışında eksik olmadığını ve bir kaç gün içinde Resmi Gazete’de yayınlanacağını söylemişti. Ancak bu imzalar bir türlü tamamlanamadı ve destekler açıklanmadı.

Peki tarım desteklerinin açıklanmasını kim engelliyor? Başbakan Binali Yıldırım’ın açıkladığı yüzde 50 mazot desteği, hayvancılık desteklerindeki politika değişikliği ve havza bazlı ürün desteklerinde kapsamın genişletilmesi tarım destekleme bütçesinde 1 milyar lira ek kaynak gerektiriyor. Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ve Maliye Bakanı Naci Ağbal, tarım desteklerinde bütçe sınırlarının aşılmasını istemedikleri için imzalamıyor.

Eski Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik desteklerin verilmesi gerektiğini belirterek, diretiyordu. Bakan değişikliği ile Ahmet Eşref Fakıbaba’nın gelmesi, bu sorunun aşılacağını düşündürmüştü. Ancak Fakıbaba’nın da konuya hâkimiyetinin yetersiz olması nedeniyle sorun bir türlü aşılamadı. Bu nedenle tarım destekleri açıklanamadı.

Hatırladığımız kadarıyla ilk kez desteklerin açıklanması ağustos ayına kaldı. Haziran ayında yayınlanması beklenen kararnameyi DÜNYA Gazetesi’nde yayınladık. Ancak bu kararname de bazı düzeltmeler yapılacak ve bazı kalemlerde destekler düşürülecek. Özetle Amerika’da 5 yıllık, Avrupa Birliği’nde 7 yıllık tarım bütçesi yapılırken Türkiye’de tarım mevsimi, birçok üründe hasat mevsimi geride kalmasına rağmen, tarım desteklerinin açıklanamaması tarıma verilen önemin ne kadar yetersiz olduğunu gösteriyor.

Oysa yılbaşında tarım desteklerinin 3 yıllık açıklanacağı, 2017 destekleri belirlenirken, aynı zamanda 2018 ve 2019’un da destekleri de açıklanacağı ifade edildi. Bırakın 3 yıllık açıklamayı bu yılın hasat sezonu geride kalıyor hala 2017 destekleri açıklanmadı. Yapılan bakanlık değişikliği ile tarımda yine politika değişikliği olacak ve önümüzdeki dönem daha da zorlu geçecek.