Sigortasız teknelere yaptırım masada

EMRE ESER/MUĞLA

Türkiye'de 164 milyon yolcuya taşımacılık hizmeti veren deniz araçların yüzde 95'i sigortasız. Sadece Yunan Adaları, İstanbul ve İzmir şehir hatlarında çalışan vapurların sigortası bulunuyor. Kronikleşen bu sorun yıllardır aşılmaya çalışılırken Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Suat Hayri Aka, bu yaz sigorta sorununun çözülememesi durumunda yaptırımlara başvurulacağını açıkladı.

Deniz turizminden taşımacılığa, denizlerdeki güvenlikten su araçlarının sorumluluk sigortalarına kadar birçok konu turizm haftasında Marmaris'te düzenlenen panelde masaya yatırıldı. Turizm Haftası'nda Marmaris Netsel Marina'da gerçekleşen panele katılanlar arasında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Suat Hayri Aka, TOBB Başkan Yardımcısı Halim METE, Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Kalkavan, Turk P&I Genel Müdürü Remzi Ufuk Teker, Marmaris Belediye Başkanı Ali Acar, Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Cem Melikoğlu, Deniz Ticaret Odası Marmaris Şubesi Yön. Kur. Bşk Hasan Mengi, Deniz Turizm Birliği Derneği Başkanı Erkan Özatağ yer aldı.

Panelde teknelerin bayrak sorununa değinen Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Suat Hayri Aka, "Verilere göre 6 bin civarı sahibi Türk yabancı bayraklı tekne var, bugün itibarıyla bin 500’ün üzerinde tekne Türk bayrağına geçti. Türk sahipli bütün teknelerin Türk bayrağına geçişi için cazip bir fırsat tanıdık. Bu fırsattan yararlanmayıp yabancı bayraklı tekne kullanmaya devam edenlere birtakım yaptırımlar gelecek. Ayrıca, 12 ve üzeri yolcu taşıyan tekneler sigorta yaptırmadan limandan çıkamaz. 12’nin altı zorunlu değil ama onu da zorunlu yaparız. Bu yaz, sigorta sorununu çözemezsek her şeyi zorunlu hale getireceğim” dedi.

“Turistler yasal olarak 'insan' kabul edilmiyor”

DÜNYA'ya değerlendirmelerde bulunan Türk P&I Genel Müdürü Ufuk Teker, Türkiye'de deniz turizm araçlarının anlık yolcu kapasitesinin 105 bin yıllık ise 3,5 milyon olduğunu ve yasal olarak burada taşınan yolcuların insan kabul edilmediğini söyledi. Türk Ticaret Kanunu'na göre deniz araçlarının tonajı 300 groston ve üzerinde olması veya 12'nin üzerinde yolcu taşıması durumunda P&I (Su araçları Sorumluluk Sigortası) kullanımının zorunlu olduğunu ifade eden Teker, turizm alanında araçlara istisna tanındığını ve kullanılan araçların güvenli olmadığını dile getirdi.

Sigorta primleri çok düşük

Türkiye'de toplam deniz aracı sayısına bakıldığında toplam P&I sigortalı deniz aracı sayısının yüzde 5 oranında kaldığını ifade eden Teker, turist ve yolcu taşımacılığı yapan tekne, yat ve vapurların sigorta pirim bedellerinin bin dolar ile 3 bin dolar arasında değiştiğini ve otobüslerin sigorta pirim bedellerinden daha düşük olduğunu, teminatların ise 5 milyon dolardan 1 milyar dolara kadar çıktığını söyledi. Geçen sene Bodrum ve Antalya'da yaşanan tekne kazalarında hayatını kaybeden turistlerin tazminat talebi karşısında işletmecilerin çaresiz kaldığını belirten Teker, araçların sigortalarının olmamasının araçlarda bakım ve güvenliğin de olmaması anlamana geldiğini kaydederek şöyle devam etti:

Biz sigorta yapacağımız deniz araçlarını kontrol ederek, gerekli güvenli önlemlerinin alınmasını ve araçlarda bazı iyileştirmeler yapılmasını istiyoruz. Aksi halde onlarla sözleşme imzalamıyoruz. En basitinden İDO'ya vapurların iskelelere bağlanması zorunluğunu getirdik. Bunun yanında ek personel ve kaymaz zemin gibi bazı şartlar koyuyoruz. Bunlar büyük vapurlar için konuştuğumuz şartlar ancak ufak teknelerde de bazı düzenlemelerin olması gerekiyor. Öbür türlüsünde can kaybı kaçınılmaz oluyor.

Boğazlar da risk altında

Teker, Türk kara sularında bulunan tehlikenin sadece yolcu taşımacılığı yapan araçlarda sınırlı olmadığını İstanbul Boğazı'ndan geçen dev gemilerin sigorta şartlarını yerine getirmediği, bu gemilerin sadece kendilerine sorulan "Sigortan var mı?" sorusuna olumlu cevap verdiğini ve evrak sahteciliği yaparak boğazdan geçtiğini açıkladı.

Çevre kirliliği de alarm veriyor

Geçen sene yarım milyon yabancı uyruklu yolcunun taşındığı Türk kara sularında sadece yolcu güvenliği değil çevre kirliliği de alarm veriyor. Türkiye'de şuanda 160 adet kaldırılmamış enkaz gemi, 50 adet ise sigorta teminatı olmayan icra edilmiş 'hayalet gemi' olarak nitelendirilen batmaya mahkum gemi bulunuyor. Bu gemilerin çevreye verdiği zararın kamuya maliyeti 100 milyonlarca lirayı buluyor.