Türk girişimci İran’ın katı atığını geri dönüştürmeye talip

Ahmet USMAN

İki yıl öncesine kadar Türkiye’de geri dönüşüm makineleri imalatı yapan ve bu konuda tesisler kuran Benta Makine ve Dış Ticaret’in Sahibi Erkan Çetinel, İran’a yaptığı ziyarette katı atıkların hiçbir işleme tabi tutulmadan toprağa gömüldüğünü görünce faaliyetlerini tamamen bu ülkeye yönlendirdi. 6 ay önce Gilan Eyaleti’nde katı atık ayrıştırma tesisini işletmeye başlayan Çetinel, yeni projelerle geri dönüşüm konusunda İran’a öncülük etmeyi hedefl iyor.

Türkiye’de 20 yıldır her türlü geri dönüşüm makineleri konusunda imalat ve taahhüt işleri yaptığını ifade eden Çetinel, “Türkiye’nin çeşitli kentlerinde bu konuda hizmet verdim. Ayrıca Bulgaristan, Romanya, Ukrayna ve Rusya, Makedonya, Sırbıstan ve Bosna- Hersek’e de ihracatlarım oldu. Rusya’ya yaptığım bir iş seyahati sırasında İranlı iş adamlarıyla tanıştım. Geri dönüşüm makineleri konusunda talep aldım. Görüşmek için İran’a gittiğimde katı atıkların hiçbir ayrıştırma işlemi yapılmadan toprağa gömüldüğünü görünce, bu ülkeye yoğunlaşma kararı aldım.

İran’da yerel girişimciler Hacı Ali Basavand ve Resoul Zafari ile birlikte Behzist Sazan Pasmand Guilan isimli şirketi kurduk. Şu an bütünüyle İran’da iş yapıyorum. Türkiye’deki şirketim İran’a getirdiğimiz makine ve ekipmanların ihracatını gerçekleştiriyor” diye konuştu. İran’da Türk ürünleri üzerinde yüksek kalite algısı olduğunu belirten Çetinel, “İran’a geldiğimin bir buçuk yıl sonrası, yani 6 ay önce burada ilk tesisimi kurdum. Şu an Gilan Eyaleti’nde bir liman şehri olan Bender Enzali’nin çöplerini ayrıştırarak geri dönüştürüyoruz. Yerel yönetim tarafından toplanan çöpteki metal, kağıt, plastik ve pet gibi parçaları dönüşüm için ayırıp, organik atıkları kompost haline getiriyoruz” dedi.

Almanlar kurmuş işletememiş

Tesislerinin günlük 150 ton çöp ayrıştırma kapasitesine sahip olduğunu dile getiren Çetinel, “Bu tesis Almanlar tarafından kurulmuş, ama işletilememiş. Çünkü iki ülkenin atık toplama kültürleri çok farklı. Almanya’da atıklar kaynağında ayrıştırılıyor, İran’da ise ayrıştırma yok. Belediye işletemeyince tekrar çöpü toprağa gömmeye başlamışlar. Bize tesisi 10 yıllığına ücretsiz olarak kiraladılar. Biz de Türkiye’den getirdiğimiz makinelerle tesiste revizyon yaptık. Son olarak plastiği yıkayıp, kuruttuktan sonra granül haline getirecek bir makine getirdik. Bu granülleri Türkiye ve İran’da satacağız. Burada önümüzdeki dönem hedefimiz çöpten enerji üretmek” diye konuştu.

İran’da hızlı bir büyüme öngörmediklerini vurgulayan Çetinel, “Adım adım ilerlemek istiyoruz. Kirman Eyaleti’nde yer alan Rafsancan şehrinde belediye benzer bir tesis yapmamız için 70 dönüm arazi tahsis etti. Bunu firma olarak kendi kaynaklarımız ile kuracağız. Kapasitesi ilk tesisimizden çok daha yüksek olacak. Yaklaşık 1 milyon dolar malolacak bu tesisi yıl sonunda devreye almayı hedefl iyoruz. Ayrıca Tahran’a 60 kilometre mesafede yer alan Kerec şehrinin çöp ayrıştırma konusunu da yetkililerle değerlendiriyoruz. Burada da Alman malı makinelerle yapılmış ama işletilemeyen çok daha yüksek kapasiteli bir tesis var. Eğer kabul edilirse İran’daki katı atık geri dönüşüm tesisi sayımız 3’e çıkabilir” şeklinde konuştu.

Atıksu arıtma tesisleri de kuracağız

İran’da katı atık ayrıştırma yanında atıksu arıtma tesisleri de kuracaklarını söyleyen Erkan Çetinel, “Kerec’de 2 bin 600 işyeri olan organize sanayi sitesinin atık sularını geri dönüştürme projemiz kabul edildi. Toprağa gömülen çöplerden süzülen sular doğaya çok büyük zarar veriyor. Nüfusları yüksek olduğu için bu sıkıntının çok yoğun hissedildiği Tahran ve Kereç şehirlerinde çöp sularının arıtılması işine talip olacağız. Şu an proje hazırlıyoruz. İran’da geri dönüşüm işinin önü çok açık. İşbirliği yapmak isteyen pek çok firma var. Gelenekleri bizim ülkemize çok benziyor. Ama bu ülkede yeterli sayıda girişimcimiz yok. Bu ülkede iş yapmak isteyen Türklere en önemli tavsiyem sabırlı olmaları” diye konuştu.