Bu pirinç yetersiz beslenmeye çözüm olacak

Didem ERYAR ÜNLÜ

Bugün dünya genelinde her iki kişiden biri günlük kalori ihtiyacını karşılamak için pirinçle besleniyor. Pirinçle yapılan bir yemek, açlığı ortadan kaldırıyor. Fakat asıl sorun, pirincin temel besin maddelerinin çok azını ya da hiçbirini içermemesi. Bunun sonucu olarak, Asya ve Afrika başta olmak üzere, dünyanın büyük bir bölümünde çok sayıda insan yetersiz beslenme sorunu ile karşı karşıya kalıyor, yeterince demir, çinko ve A vitamini tüketmediği için, sağlıklı bir yaşam süremiyor.

Yetersiz demir tüketimi, özellikle de kadın ve çocuklarda kansızlık, beyin gelişiminde gerilik ve erken ölümlere neden oluyor. Çocukların yeteri kadar A vitamini tüketmemesi, körlüğe ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabiliyor. Dünya Sağlık örgütü her yıl yaklaşık 500 bin çocuğun A vitamini eksikliği nedeniyle kör olduğunu belirtiyor.

Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü (ETH Zürih) araştırmacıları tarafından geliştirilen yeni pirinç türü ise sadece daha yüksek oranda demir ve çinko içermekle kalmıyor, aynı zamanda A vitaminin kaynağı olan beta-karoten de üretiyor.

Dolayısıyla yeni pirinç türünün, gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla görülen mikro gıda eksikliği, yetersiz beslenme veya gizli açlık sorunlarına çözüm üreteceği tahmin ediliyor.

2000’de Altın Pirinç yetersiz kalmıştı

Ingo Potrykus liderliğindeki ETH araştırmacıları A vitamini eksikliği ile mücadele etmek amacıyla 2000 yılında da yeni bir pirinç türü geliştirmişler ve bunun adını “Altın Pirinç” koymuşlardı. Altın Pirinç, genetik olarak değiştirilmiş ilk pirinç türlerinden biriydi. Araştırmacılar, bu pirinç ile insan vücudunda A vitaminine dönüşen elementleri 20 kat artırdılar. İlk başlarda, beta-karoten gelişimine yeteri kadar katkı sağlamaması üzerine, Asya’da üretimine izin verilmedi. Altın Pirinç daha sonra geliştirildi ve bugün güney doğu Asya ülkelerinde tüketiliyor.

Besin seviyesi ülkelere göre artış gösterebilecek

ETH Zürih Bitki Biyoteknoloji Laboratuvarı’ndan Navreet Bhullar’ın liderliğindeki bir araştırma grubu ise, geçtiğimiz günlerde çok besinli pirinç elde ettiklerini açıkladılar. Navreet Bhullar tarafından yapılan açıklamaya göre elde edilen yeni pirinç türünde, demir ve çinkoya ek olarak yeterli düzeyde beta-karaten de geliştirildi. Bhullar ve ekibi, yaptıkları çalışmalar sonucunda tek bir gen şeridine, dört farklı geni yerleştirmeyi başardılar. Ekibin yaptığı önemli bir diğer açıklama ise, pirinçteki demir, çinko ve beta-karoten seviyelerinin, farklı ülkelerde gerçekleştirilecek genetik çaprazlamalar ile daha da yükseltilebileceği yönünde. Çok besinli pirinç türü, henüz test aşamasında. Şu ana kadar sadece sera ortamında yetiştirildi ve besin değerlerinin ölçümü yapıldı.

Bhullar’ın yaptığı açıklamaya göre, yeni pirinç türü önümüzdeki sene doğal ortamda da test edilecek. Üretime ne zaman başlanacağına dair ise henüz net bir bilgi yok. Bhullar’ın tahmini, çok besinli pirincin dünyadaki gizli açlığı sonlandırmak için önümüzdeki beş sene içinde kullanılacağı yönünde. Bhullar, “Şu anda tüketilen beyaz pirincin yüzde 70’i çok besleyici pirinç çeşidi ile yer değiştirirse, beslenmede zaten yeterli demir ve çinkoya ek olarak vitamin A desteğini belirgin bir şekilde artırabilir” diyor.