Teknoloji ile “görmenin ötesine” geçti

Didem ERYAR ÜNLÜ

“Sizin için çok önemli bir anlam ifade eden, anısı olan bir fotoğraf hayal edin. Aklınıza ilk gelen bir fotoğraf… Canlandırın o fotoğrafı zihninizde. Şunu düşünün; hangi nedenle o fotoğrafı çektirmiştiniz? O fotoğraf karesinde kimler var? O fotoğraf karesinde şu anda hayatta olanlar ve olmayanlar… Neden bu fotoğrafı çektirmiştiniz, hangi duyguyla? Ve ne kadar sıklıkta o fotoğrafa geri dönüp bakıyorsunuz? Bir şeyler canlanıyor mu? Şimdi, zihninizde bu fotoğraf varken neden biz bugün buradayız birazcık ondan bahsedeceğiz. Ama şunu düşünün, bir görmeyen neden fotoğraf çektirir? Görme engelli o fotoğrafı nasıl ve ne şekilde inceler, izler?”

Bu sözler Turkcell Diyalog Müzesi Kurucu Ortağı Hakan Elbir’e ait. Ve aslında “Görmenin Ötesinde” sergisi, Elbir’in sorduğu sorulara bir cevap niteliğinde.

Elbir şöyle devam ediyor: “Engellilerin yaşantısı ve sosyal hayatları konusunda çok fazla fikir sahibi değiliz. Çok izole yaşıyoruz çünkü. Ama bu sosyal medyanın, teknolojinin hayatımıza girmesiyle beraber ben mesela birçok görme engellinin benim koyduğum fotoğrafı beğendiğine dikkat ettim. Birçok görme engellinin fotoğrafl ara “baktığını” ve fotoğraf çektirdiğini gördüm. Teknoloji, hayatımızı kolaylaştırıyor. Hayatın her alanında teknolojiden yararlanıyoruz. Bu teknoloji sosyal meselelere de çözümler getiriyor. Zaten olması gereken bu değil mi? Ve işte bugün burada bulunmamızın nedenlerinden biri bu. Teknolojinin hayatımızı nasıl kolaylaştırdığı? Nasıl anlamlar kattığı? Bir görme engellinin bir fotoğrafı nasıl görebildiğini ve bizim de görmemize olanak sağladığını göreceğiz.”

Resimleri dokunarak algılayabilmek

Zorlu Holding, Gayrettepe Metro İstasyonu’nda yer alan Turkcell Diyalog Müzesi’nde “Görmenin Ötesinde” adını verdiği sergi ile; görme engelli insanlara, kendi hayatlarından kesitler taşıyan hatıralarını, üç boyutlu modelleme ve yazıcı teknolojisiyle kabartılan eserler üzerinden hissetme, o anı tekrar yaşama imkanı sunuyor.

Normalde insanların gözleriyle gördükleri fotoğrafl arı, üç boyutlu yazıcılar sayesinde dokunarak algılayabilme imkânı yakalayan görme engelliler, bu fotoğrafl ara görme sorunu olmayan insanlarla kıyaslandığında oldukça detaylı sayılabilecek yorumlar yapabiliyor. Sergi, inovasyon ve teknolojinin toplumun tüm kesimleri için nasıl bir ortak değer yaratabileceğini ortaya koyuyor.

Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül, “Bu sergide yöneticilerimizin modelleyerek görme engellerinin anılarına 3 boyutlu yazıcılar sayesinde hayat verdikleri eserleri görebilirsiniz. Fakat görmenin de ötesinde bir şeyler istiyorsunuz görme engelli arkadaşlarımızın bu fotoğrafl ara dokunduklarında hissettiklerini dinlemelisiniz. Biz sadece bir fotoğraf görürken onlar bunun çok ötesine giderek bize çok daha derin ve anlamlı bir hikâyenin varlığını hissettiriyorlar. Aslında bu bize onların değil bizim önümüzde bariyerler olduğunu ve görmenin ötesine geçemediğimizi gösteriyor. Bence bu, hepimizin bir kez durup düşünmesi gereken en can alıcı nokta” yorumlarını yapıyor.

Teknoloji bu şekilde kullanıldığında değerli

Zorlu Holding olarak bu projenin içinde olmalarının bir tesadüf eseri olmadığını ifade eden Yüngül, “Zorlu Holding hem yaptığı işlerde hem de ortaya koyduğu tüm projelerde her zaman toplum için bir ortak değer yaratma düşüncesi ile hareket etmiş, teknolojinin yaşamı ileriye taşıma gücünü, insanımızın hayatını iyileştirme hayaline hayat vermek için kullanmaya odaklanmıştır. Bu, bizim sürdürülebilir bir gelecek hayalimizin en can alıcı noktasıdır. Çünkü biz kadın, erkek, çocuk ya da engelli ayrımı yapmadan tüm kesimleri kapsayan bir toplumsal birlikteliğin bizi bu hayale taşıyacağına tüm kalbimizle inanıyoruz. Bu sergideki fotoğrafl arın oluşturulmasını sağlayan üç boyutlu yazıcı örneğinde olduğu gibi teknoloji aslında bir araç. Önemli olan teknoloji ve inovasyonla insanların hayallerine dokunmak, onların istediklerini hayata geçirmelerini sağlamak. Teknoloji ancak bu şekilde bir anlam ve değer ifade ediyor” diyor.

Fotoğrafın üstünde ellerini gezdirmek

Turkcell Diyalog Müzesi Rehberi Engin Grantepe, 2006’dan bu yana görme yetisini kademeli olarak kaybetmiş. Çok pozitif ve enerjik olması sayesinde yeni hayatına adapte olmakta hiç zorluk çekmemiş. Yaklaşık 12 yıl boyunca çalıştığı demir-çelik sektöründen gözlerinden ötürü emekli olan Grantepe, bu projede yer alan birçok arkadaşı gibi Karanlıkta Diyalog sergisinde rehberlik yapıyor. Grantepe’nin deneyimlenmek için önüne gelen fotoğraf onun için gerçek anlamda ilk olan bir ana ait. Grantepe fotoğrafı alıp elini üzerinde gezdirdiğinde heyecanı da bir o kadar artıyor. Grantepe duygularını şöyle anlatıyor: “Evet… Bu anı hatırlıyorum. Burada Uludağ’dayız. Hayatımda ilk defa kayak yapmayı denemiştim. Ara ara düşüp canımız yansa da inanılmaz eğlenceli ve bol kahkahalı bir gündü. Çok değer verdiğim hocamın da desteği sayesinde artık az da olsa kayak yapabiliyorum.”