Altında talep gerilemesinin tek suçlusu “kredi kartı” uygulaması değil

Kuyumcular, altın alımlarında kredi kartı kullanımının engellenmesinden sonra kuyum sektöründe yıllık 440 milyon liralık ciro kaybı olduğunu, son aylarda kayıpların yüzde 20-40 oranında sürdüğünü belirtiyorlar. 

Sektörü bilenler, taksitli kredi kartı ile sikkede (meskük-ziynet) çok az alışveriş olduğunu esas alış verişin kuyum kesiminde gerçekleştiğini söylüyorlar. Sevgililer günü, anneler günü gibi özel günlerde, düğün ve sünnet gibi etkinliklerde, çok kişinin kredi kartı ile kuyumculardan hediye aldıklarını, bu tür alımların genelde 5 bin TL. dolayındaki alımlar olduğunu anlatıyorlar. Bizde altın talebindeki değiş iki temel göstergeden izleniyor. (1) İthalat rakamı, (2) Sikke basımı için kullanılan altın miktarı. 

Son yıllarda külçe altın ihracatı nedeniyle ithalat rakamı iç talep göstergesi olma özelliğini kaybetti. Fakat darphanenin sikke basımında kullandığı altının ağırlığı önemli bir talep göstergesi. 

Normalde sikke talebinin altın fiyatındaki değişimden etkilenmesi beklenirken son yıllarda sikke talebi altın fiyatı ile bağını kopardı. O nedenle altında kredi kartı taksitlemesine getirilen sınırlamanın sikke talebini ne kadar gerilettiğini bilmek mümkün değil. 

Piyasanın içinde olanlar, çok kişinin hediye olarak ziynet ve özellikle çeyrek altın alımlarında kredi kartının kullanıldığını belirtiyorlar.Boyutu bilinmeyen bir talep de, kredi kartı ile alınan sikkelerin nakde çevrilerek nakit ihtiyacının giderilmesi uygulamasıdır. Ne var ki bu uygulamanın alternatifi ihtiyaç kredisi maliyetinin daha düşük olması uygulamanın boyutunu küçültmüştür. Bu çerçevede acaba altın alımında kredi kartı ve taksitleme tek başına talebi azaltır veya çoğaltır mı? Acaba halkın altına olan talebini azaltan çoğaltan sadece taksitleme imkanı mı? 

Son 4 yıllık rakamlar gösteriyor ki 2011 yılında ilk 9 ayda Darphane’de basılan sikkeler için kullanılan altın 2011 yılında 50 ton iken, 2012 yılında 39 ton, 2013 yılında 72 ton olduktan sonra bu yıl 30 tona gerilemiş durumda. Altının ortalama gr. fiyatı geçen yılki çizgilerde seyrederken sikke talebinin 9 ayda yarıya düşmesinin nedeni bilinmiyor. Sikkeye olan talepteki daralmanın kuyuma yansımaması imkansız. 

Geçen yıl Darphanede Ocak-Eylül döneminde 109.3 ton altın sikke basımında kullanılmışken bu yıl aynı dönemde kullanılan altın miktarı 53.3 ton. 

Altın piyasasında olan biteni yakından izleyen Sayın Mehmet Yıldırımtürk’ten bu değişimin nedenini sordum. Öğrenebildiğim kadarı ile değişim şöyle oldu: Altının gramı 2012 Eylülünde ortalama 94.5 TL. iken 2013 Eylül ayında 86.6 TL.ya geriledi. Çeyrek altının 135 TL.dan satılması insanları altına yöneltti. Altının gramının tekrar 100 TL.lara yükseleceği bekleyişi ile insanlar sikke alımına yöneldi. Çok kişi de spekülatif amaçla sikke aldı. Darphane sikke talebini karşılayamaz duruma geldi. 

2014 yılında altın fiyatında yükselme bekleyişleri sona erdi. Tersine fiyatın daha da gerileyeceği söylentileri ağır bastı. 

Bu durumda insanlar sikke almaktan çekindi. Buna ek olarak 2013 Yılında sikke alanlar satışa geçti. Buna ek olarak insanların altın alımı için kullanabilecekleri imkanları azaldı. 

İşte bunun için 2014 yılında sikke talebi yarıya düştü.