Finans piyasası sakin önemli olan üretim artışı

Başarısız darbe girişiminin ekonomiyi olumsuz etkilememesi imkansız. Önemli olan hasar ve zararın boyutunun ne olacağı.

Hasar ve zararın boyutunu insanların ve iş çevrelerinin olan biteni nasıl değerlendirdikleri ve değerlendirecekleri belirleyecek.

Burada da en önemli faktör “güven” faktörü. İnsanların “yarın” için bekleyişleri.

Ekonomi denilince önce piyasalar gündeme geliyor. Piyasalar “finansal piyasalar”. Dolar fiyatı, borsa, faiz fiyatı, ülkeye döviz giriş çıkışı.

Piyasalar tabii ki önemli ama ekonominin temeli üretim. Üretime dönük reel sektör  faaliyetleri.

Kısa sürede finansal piyasaların tepkisi hemen izlenebiliyor. Ne var ki reel sektörün tepkisini ölçmek zaman alıyor.

Pazartesi sabahı finans piyasalarının başarısız darbe olayı sonunda aldıkları pozisyon, reel sektörün olası pozisyonunun da işareti olarak kabul edilebilir.

Merkez Bankası ile bankalar, başarısız darbe girişimi sonu finans piyasalarını sakinleştirmede başarılı oldular.

Darbe girişimi duyulduğunda, insanlar, yarın endişesi ile banka otomatlarına koştular. Sınırlı miktarda da olsa para çektiler.

Hafta sonu olmasına rağmen bankalar, otomatları parasız bırakmadı. Bu, banka sistemine güveni sağladı.

Pazartesi günü bankalar ve borsa açıldığında insanlar ve şirketler, güven bunalımı ile bankalardan TL. çekerek dövize hücum edebilirlerdi. Borsada hisse senetlerini satarlar dolara hücum edebilirlerdi. Dolara hücum sonucu dolar fiyatı hızla tırmanışa geçebilirdi. Borsa çökebilirdi.. 

Bunlar olmadı.

Pazartesiyi çok ufak kayıplarla kazasız belasız atlattık.

Pazartesinin az kayıpla kazasız belasız atlatılmasının arkasında,  (1) Pazar günü Merkez Bankası ile bankaların aldıkları tedbirler var. (2) Türk halkının ve şirketlerin ekonomiye güvenleri var. (3) Yabancıların paniğe kapılmamaları, sakin davranmaları var.

Merkez Bankası, pazar günü bankalara teminat verdi. (1) "Ne kadar likidite ihtiyacınız olursa karşılayacağız" dedi. (2) "Dövize hücum olursa, dövizimiz kalmadı dememeniz için istediğiniz kadar döviz vereceğiz" dedi.

Bu güvenceler, pazartesi sabahı TL. ve döviz konusunda işlem yapmaya hazırlananları rahatlattı. Yavaşlattı. 

Borsa endeksindeki gerilemenin darbe ertesi yüzde 7.1'de kalması da olumludur.

Yerliler ve yabancılar, hisse senetlerini satarak dolar almaya koşsalardı, borsada ciddi bir çöküş yaşanırdı.

Pazartesiyi finansal piyasalar iyi atlattı. Önemli olan finansal piyasanın kısa sürede güven tazelemesi ve de reel sektörün toparlanmasıdır.

Reel sektörün toparlanması ise önce tüketici sonra üretici güveninin artmasına ve ihracatın canlanmasına ve bütün bunların sonunda üretimin hızlanmasına bağlıdır.

Gerçekçi olalım. (1) Başarısız darbe sonu, hükümetin öncelik konuları farklı. Hükümet tabii ki ekonomiyi ihmal edemez, ama ekonomi, gündemin ilk sırasında olamayacak. (2)  Hükümet bürokraside yeni yapılanma arayışında. Bu yeni yapılanma bürokratik yapıda yavaşlamaya yol açacak. (3) Yatırımcı, üretici, tüketici önünü görmek için bir süre bekleyecek.

Bütün bunlar ekonomide belli yavaşlamaya neden olacak. Ekonomide işler geriye gitmese de ileriye gitmekte zorlanacak.

Çarkların önce eski hızda dönmeye başlaması sonra çarkların hızlanması zaman alacak. 

Önemli olan bu sürenin kısa olması. Üretimi canlı tutmaya, artırmaya mecburuz.