Konutta talep yavaşlıyor ama arz canlı
Ocak-Temmuz döneminde ülke genelinde 609 bin konut satıldı. Geçen yıla göre satışlarda yüzde 10’a yakın gerileme var.
Konut satışlarında kredili satışlar ile yeni ve ikinci el satışlara ilginin ağırlığı farklı oluyor.
Toplam satışlar yüzde 10 dolayında gerilerken, kredili satışlardaki gerileme yüzde 32.5 oranında.
Yılın ilk 7 ayında 87 bin yeni konut kredi ile satıldı. Peşin yeni konut satış rakamı 193 bin oldu. Peşin yeni konut satışlarındaki gerileme yüzde 10.6 oranında, kredili yeni konut satışlarındaki gerileme yüzde 30.8 oranında.
Ülke genelinde ilk 7 ayda yeni konut satışı yüzde 6.8 gerilerken, ikinci el konut satışlarındaki gerileme yüzde 12.1 oranında oldu.
Özetle yılın ilk 7 ayında konut talebinde önemli bir gerileme var.
Acaba bu gerilemenin nedeni konut kredisi faiz oranlarının yüksekliği mi? Konut kredisi faiz oranlarında psikolojik sınır ayda yüzde 1 faiz oranı. Bunun altında ihtiyaç sahipleri kredi kullanıyor.
Peşin satışlarda da gerileme büyük.
TÜİK’in bina inşaatı maliyet endeksine göre, hazirandan geriye 4 çeyreklik dönemlerde inşaatlarda işçilik ve malzeme fiyatlarında yüzde 9.1 oranında artış var. Maliyet artışı fiyata yansıyor.
Kiralar konut fiyatı kadar artmıyor. Kira amacıyla konut alımları bu nedenle azaldı.
Temmuz ayı itibariyle ikinci el konutlardaki geri dönüş süresi Türkiye genelinde 18 yıla yaklaştı.
Eskiden kira 10 yılda konutun fiyatında dönüş sağlardı. Şimdilerde 20 yılda konut fiyatı geri dönebiliyor.
Kullanım amacıyla bina alacaklar ise hızlı fiyat değişimi karşısında korkuya kapılıyor.
Talep azalıyor ama arz artışı devam ediyor.
-Yapı ruhsatı için bu yılın ilk 6 ayına göre alınan yapı ruhsatında, bina sayısı artışı yüzde 24, daire sayısı artışı yüzde 27, değer artışı yüzde 50 oranında.
Demek ki, talepteki gerilemeye göre yapımcılar daha çok daire yapmak istiyor.
-Yapı kullanım izni belgeleri yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı ayına göre, bina sayısında yüzde 34.5, daire sayısında yüzde 32.4 ve değerde yüzde 58.3 oranında artışı gösteriyor.
-Satışa hazır daire sayısı hızla artıyor.
Konut satın almak için önce bir birikim, sonra da krediyi ödeyecek gelir gerekiyor. Mevcut birikimler, konut ihtiyacı veya gelir amaçlı konut alımı için kullanıldı. Çok kişi, farklı yerlerdeki farklı gayrimenkullerini değerlendirerek konut ihtiyacını karşıladı. Konut fiyatlarının artışı buna karşılık kira gelirinin düşüklüğü konut alımının cazibesini azalttı. Bunlar önemli. Bir başka önemli nokta daha var. Konut yapımcılarının talebi canlandırmak için fiyatı düşürme şansları da kalmadı. Çünkü inşaat maliyetleri arttı.