Uyumlu mükelleflere vergi indirimi konusu…

Reform yorgunu(!) hükümet ilginç bir karara daha imza attı.

Hükümet, çok sık oynadığı vergi kanunlarıyla ilgili olarak bir değişiklik daha yaptı. En son gerçekleştirilen vergi düzenlemelerine “Vergide Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi” başlıklı yeni bir konu ekledi. Özellikle son yıllarda çok sık vergi aflarının veya yeniden yapılandırma uygulamalarının devreye girmesiyle aşırı şekilde rahatsız olan dürüst mükelleflere bir bonus getirilmek istendi. Bu uygulama ilk olacak. Dünyada da bu tür düzenlemelerin olup olmadığını açıkçası bilmiyoruz. Ne yazık ki artık kanunlar torbaya girdiği için ve neredeyse gerekçesiz yazıldığı için de başka ülkelerde benzer uygulama olup olmadığı bilgisine sahip olamıyoruz.

Dilerseniz önce ana başlıklar halinde ne yapıldığını bir anlamaya çalışalım. Sonra da bu düzenlemelerin niçin yapıldığını ve yapılanların hangi sıkıntıları içerdiğini kısaca ortaya koyalım. Önce yapılan düzenleme…

• Gelir vergisi mükelleflerinden ticari, zırai ve mesleki kazanç elde edenler ile kurumlar vergisi mükellefleri vergi indiriminden yararlanabilecek.

• Gelir vergisi beyanname içinde diğer gelirleri olanların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki ticari, zırai, mesleki kazanca isabet eden kısım indirim hakkından yararlanabilecek.

• Ancak finans, bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmeler bu vergi indiriminden yararlanamayacak. Bu durumda örneğin faktöring, leasing ve varlık yönetim şirketi konumunda olanlar da söz konusu indirimden yararlanabilecekler mi sorusuna cevap aranması gerekecek.

• Yararlanabilecek mükellefler, hesaplanan verginin yüzde 5’ini ödenmesi gereken vergiden indirebilecekler. Ödenmesi gereken vergi yoksa beyanname verilmesini izleyen 1 yıl içinde diğer vergilerinden düşebilecekler. Eğer diğer vergileri de yoksa indirilemeyen kısım ret ve iade edilemeyecek.

• Vergi indiriminden yararlanabilmek için normal dönem ve önceki 2 yıla ait vergilerinin ödenmiş olması gerekecek.

• Yani 2017 yılı kazançlarının beyanı 2018 yılında yapılacak ve bu beyana ilişkin vergiler ile 2015 ve 2016 yılına ilişkin vergiler zamanında ödenmiş olacak. Dolayısıyla yüzde 5 indirim, 2019 yılında ödenecek gelir ve kurumlar vergisi için uygulanacak. 2019 yılında indirilemeyen kısım ise, 2018 yılı kazançlarına ilişkin beyanı izleyen 2019 Nisan ayından itibaren 1 yıl içerisinde diğer vergilere mahsup edilecek. Halen indirilemeyen kısım kalırsa artık ret ve iadesi söz konusu olmayacak.

• Ancak; kanunda öngörülen şartları taşımadan vergi indiriminden yararlananlar, daha sonra kendilerine imalen, re’sen ve ikmalen tarhiyat yapılanlar ile vergilerini zamanında ödemeyenler için indirim olarak yararlandığı kısım üzerinden vergi ziyaı cezası uygulanacak.

• Ayrıca vergi indiriminin uygulandığı yıl ile önceki 4 yıla ilişkin olarak hileli vergi suçu işleyenler bu imkandan yararlanamayacaklar.

• Uygulamada haklarında vergi tarhiyatı yapılanların tarhiyatlarının kesinleşmesi, uzlaşma ve düzeltme yapılması halinde de vergi indirimi uygulaması yapılabilecek.

• Vergi indirimi tutarı 1 milyon lira ile sınırlı olacak. Bu tutarı; 2 milyon liraya çıkarmaya, sıfırlamaya ve yasal oranına getirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

• Öte yandan söz konusu1 milyon lira indirim sınırı her yıl yeniden değerleme - oranında otomatik olarak artacak. - … Kanun maddesinde diğer bazı ayrıntılara da yer verilmiş durumda. Bu arada şirketlerde 1 milyon lira vergi indirimi için, 100 milyon lira vergi matrahının beyan edilmesi ve herhangi bir indirim ve muafiyet olmaması halinde 20 milyon lira kurumlar vergisinin beyan döneminde ödenmesi ve izleyen yılın beklenmesi gerektiğini hatırlatalım. Bu hesaplama ticari, zırai ve mesleki kazanç sahipleri için de geçerli. Akla takılan sorulardan bazıları…

• 1 milyon liralık vergi indiriminden yararlanabilmek için 100 milyon lira matrah beyanının zorunluluğu bu düzenlemeyi cazip kılıyor mu?

• Beyanın normal şekilde yapılıp vergilerinin de normal zamanında ödenmesinden sonra izleyen yılı beklemek çekici geliyor mu?

• Kanun hükmü 1 Ocak 2018 tarihinden sonra verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanacağına göre ilk indirimin 2019 yılı Mart veya Nisan ayından sonrasına kalması, hatta indirimin karşılanamaması halinde bir yıl daha ertelenmesi etkili veya doğru oluyor mu?

• Gerçekten beyanını doğru yapıp vergisini zamanında ödeyen mükellefler için diğer korkutucu veya caydırıcı koşulları getirmek akla yatkın mı? Bir vergi müfettişinin iddiası ile bu hakların elinden alınması ve üstüne vergi ziyaı cezalarının veya diğer cezaların uygulanması işin ruhuna uygun mu? - …

Sözün özü; uzun zamandan beri dillere pelesenk edilen dürüst mükelleflerin vergisinde indirim konusundaki düzenlemenin, beklenen sonucu verecek gibi görünmüyor.