Petrol daha ne kadar ucuza satılır?
Petrol üretimi talepten fazla artınca, fiyatlar geriledi.
Dünyanın en büyük üreticileri, her birinin toplam üretimde yüzde 10 dolaylarında payı olan ABD, S.Arabistan ve Rusya.
Daha sonra üretimde yüzde 5’er payı olan İran ve Çin geliyor.
Üretimde yüzde 4 dolaylarında payları olan üreticiler Kanada, Irak, BAE, Meksika.
Kuveyt’in toplam üretimdeki payı yüzde 3’ün altında.
Petrolün varili 2014 yılı Haziran ayında 115 dolardı. 27 dolara kadar indi.
Tüketici ülkeler sevindi. En büyük tüketici ABD. Sonra Çin ve Japonya geliyor.
Bizim gibi ülkelerin petrol için ödedikleri döviz faturası küçüldü.
Uçaklar, taşıt araçları daha ucuz yakıt parası ödedi.
Ne var ki, petrolün ucuzlaması elektrikli araç projelerini yavaşlattı. ABD‘deki kayaç gazı yatırımlarında sorunlara yol açtı. Kayaç gazının en düşük maliyeti 40 dolar. Yatırım yapmaya değmiyor.
Önemli olan ana döviz gelirleri petrol olan ülkelerin gelirlerindeki gerileme. Petrolün 2014 yılı Haziran ayından sonraki fiyat gerilemesinin yüzde 70’e ulaşması, petrol üreten ülkelerin gelirlerinde yüzde 70 azalmaya yol açtı.
Petrol gelirinin azalması en çok Rusya’yı üzdü ama, şimdilerde Suudi Arabistan başta Ortadoğu’daki petrol ülkelerinde de sorunlar ortaya çıkmaya başladı.
Petrol zenginlerinin geliri azalınca, bu ülkelerin küresel para piyasalarına aktardıkları para miktarı da azalıyor. Bu da dolaylı olarak petrole dayalı fonları kullananları güç duruma düşürüyor.
Çok kimsenin bilmediği bir sorun daha var. Her ülkede 1 varil petrolün maliyeti farklı. Petrolün varilini Kuveyt, Suudi Arabistan 10 dolar maliyetle, İran 25 dolar maliyetle, Katar 40 dolar maliyetle çıkarıyor. Rusya’da maliyet 50 dolar, ABD’de 60 dolar dolayında. Açık anlatımla petrol fiyatlarının ucuzlaması her ülkeyi farklı etkiliyor.
Ham petrol fiyatı başkadır. Rafinerilerden çıkan benzin fiyatı başkadır. Her şeye rağmen 2014 Haziran ayından bu yana dünyada benzin fiyatları yüzde 60 ucuzlarken bizde pompa fiyatları yüzde 15-16 ucuzladı. Çünkü bizde benzinin satış fiyatının yüzde 25- 30’u benzin fiyatına bağlı. Kalanı sabit vergi. Benzin fiyatı ucuzlasa da vergi yükü aynı kaldığından ucuzluk tüketiciye yansıyamıyor.