Tarımda damla sulama ile üretimi artırmak mümkün

Tevfik GÜNGÖR
Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Damla sulama tekniğinin önemini vurgulayan bir okuyucum, damla sulama sisteminin yaygınlaştırılması ile tarım üretiminin nasıl artırılabileceğini anlatan bilgiler verdi. Okuyucumdan aldığım bilgileri aktaracağım. Okuyucum diyor ki, "Ülkemizde 778 km2 alanın 27 milyon hektarı, tarımsal amaçlarla kullanılmaktadır. Bugün bu 27 milyon Ha'nın ancak 4,5-5 milyon Ha.'sı sulanabilmektedir. Bir başka deyişle cumhuriyetin kuruluşundan bugüne kadar ancak tarımsal arazilerimizin % 17'si sulanabilmiştir. Halbuki kuru tarımın birim alandan getirisi, ne ülke ekonomisine ne de onun ile uğraşana yeterli gelir getirememektedir. İstatistiklere bakıldığında ülkemizde yıllık kullanılabilecek su miktarı 40 milyar m3'tür. Bu suyun; % 75'inin tarımda % 10'u sanayide % 15'i insan ihtiyaçları için kullanılır. Burada: Tarımda kullanılan suyun dağılımı ise % 80 salma sulama % 16 yağmurlama % 4 damla sulamadır. Yine yapılan araştırmalar sonucunda tarımsal sulama şekillerinde suyun verimliliği (Verilen suyun bitki tarafından alınan miktarı) aşağıda belirtilmiştir. % 30 salma sulamada % 60 yağmurlamada % 98 damla sulamada. Görüleceği gibi Türkiye'de, suyun % 75'i salma sulama metodu ile öyle bir savurganlıkla kullanılıyor ki bunun ancak % 30'u faydalı oluyor. Geriye kalan % 70 heba ediliyor, erozyon, çoraklaşma ve çevre kirliliği yaratıyor. Diğer yaygın bir sulama şekli olan yağmurlama sulama ise ülkenin sulanabilen arazilerin % 16'sında kullanılmakta ve maalesef bu yöntemle de suyun % 40'ı faydalanılamadan heba olmaktadır. Halbuki damla sulamada verilen her 100 lt suyun 98 litresi (% 98 sulama verimi) bitki tarafından alınmaktadır. Şayet bugün Türkiye'de tamamen Damla Sulama sistemine geçilebilse idi, sulayabildiğimiz 5 milyon Ha arazi 13 milyon Ha'ya çıkacaktı. Hiçbir ek su kaynağına ihtiyaç duymaksızın sulanabilir arazi genişletilecekti. Veya başka bir anlamda bugün sulanan 5 mil Ha tamamı damla sulama ile sulansa en az 15 milyar m3 su insan ve sanayinin ihtiyaçlarına aktarılacaktı. Bugün tarımda sulama için kullanılan suyun % 50'si yeraltında çekilmektedir. Yeraltındaki suyun seviyesi bölgelere bağlı olarak 30 ila 450 m arasında değişmektedir. (Adapazarı'nda 30 m, Nevşehir'de 400 m, Konya'da 350-400 m, Antakya'da 450 m) Ve her yıl 10-15 m derine gidilmektedir. 1 ton suyun 150 m derinlikten çekilmesi için 0,75 kw/h enerjiye ihtiyaç vardır. 30 milyar m3'ün (% 50) 15 milyar m3'ünün kuyudan çıkarıldığı hesabı yapılırsa 1kw.s. enerjinin bugünkü fiyatı 13 cent olarak aldığında 15 x 0,75 x 0,013 = 1.462 milyar USD'dir. Diğer kaynaklardan göl, kanal, nehir, ırmaktan sağlanan suyun tarlaya pompalanması en az 0,500 mrd USD enerjiyi gerektirir. 1.462 + 500 = 1.962 milyar USD Sulamada kullanılan toplam enerji maliyeti: 1,962 milyar USD. Böyle elde edilen su % 30 verimlilikle kullanılmaktadır. Şayet damla sulama kullanılsa bu enerjinin % 60'ından tasarruf edilebilmektedir. Enerji tasarrufu 1,962 x %60 = 1,177 milyar USD olacaktır. Bir diğer girdi olan gübre de ise durum; Bugün Türkiye'de kullanılan gübre yıllık 5,5 milyon tondur. Bunun bugünkü fiyatlarla bedeli 2,5 milyar USD'dir. Bu gübre, klasik uygulama yöntemleri ile bütün satha saçılmaktadır. Halbuki çoğu bitkilerde kök sistemi sahanın % 30-60'ını kaplamaktadır. Bu şu demektir, salma sulamayla verilen suyun kaybı kadar gübre de heba olmaktadır. Çoraklaşmayı artırmakta pratik olarak zarar hanemize yazılmaktadır. Burada gübreden sağlanacak % 50'lik bir tasarrufun karşılığı 1,250 milyar USD'dir. Gerek enerji, gerekse gübre tamamı ithal edilmektedir. Teorik olarak tasarruf edilebilecek rakam; 1,177 milyar USD Enerji 1,250 milyar USD Gübre Toplam 2,427 milyar USD etmektedir. Bu tasarruf edilen miktar çiftçiye damla sulama sistemini kurmak için teşvik olarak verilse 10 yıl içinde bütün ülke İtalya, Yunanistan, Amerika Birleşik Devletleri, İspanya gibi damla sulama sistemiyle donatılacaktır. Bir diğer olay, damla sulama ile bitki sıhhatli, düzenli beslendiği ve sulandığı için bugün ülkemizde uygulanan bütün bitkilerde (pancar, domates, meyve, ayçiçeği, patates, mısır, narenciye) % 50'den aşağı olmamak üzere verim artışı sağlanmıştır. Bu da milli ekonomiye en az 15 milyar USD bir artı sağlayacaktır. Türkiye'de 20 yıllık (1987-2007) deneyin ve uygulamalar göstermiştir ki,damla sulama pamukta uygulansa yıllık 850 bin ton pamuk ithalatına ihtiyaç kalmayacaktır. (2007 yılında Mardin Kızıltepe'de yapılan uygulamalarda salma sulamasız dekardan 300 kg kütlü alınan topraktan damla sulamayla 485 kg kütlü alınmıştır. Ayrıca ülkemizde sıvı yağ açığı vardır. Günümüzde ayçiçeğinin ortalama verim dekardan 300 kg'dir. Damla sulamayla Tekirdağ Hayrabolu'da bir dekardan 600 kg ürün alınmıştır. 2006 yılında Bursa Görükle Nahiye'sinde yapılan uygulamalarda damla sulama ile zeytin kalitesinde % 100'lük bir artış sağlanmıştır. Salçalık domates üretiminde damla sulama sistemi kullanımı olmasaydı Türkiye'den salça ihracatı yapılamazdı. Karacabey Tepecik köyünde salma sulama ile 1 dekarda 6,5'ten domates alınırken damla sulamayla 14 ton domates alınmaya başlanmıştır. Okuyucum damla sulama sisteminin devlet desteği ile çiftçiye verilmesinin tarımsal üretimin kısa sürede artmasını sağlayacağını, bunun nimetlerinden ekonomi kadar çiftçinin de yararlanacağını belirtiyor.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
40 yılda ne değişti? 03 Ağustos 2018
Vizyon sahibi olmak 30 Temmuz 2018