resimli kitaplar şahane

AYFER GÜRDAL ÜNAL

İstanbul Kitap Fuarı bu sene öyle kalabalıktı ki korkarım görmem gereken kitaplara ulaşamadım. Ulaşabildiklerim arasında öyle güzel olanlar var ki hepsi bu yazıya sığmayacak. Onun için ben çok başarılı bulduğum resimli üç kitaba değineyim ve her şeyi anlatacağım diye yüzeysel bir iş yapmayayım.

İlk kitap, Andersen ödüllü bir çizerin Martin Waddell'in Patrick Benson ile birlikte oluşturduğu Aslı Mothcane'in başarı ile dilimize kazandırdığı Yavru Baykuşlar. Kırçiçeği Yayınları'ndan çıkmış. Öykü esas olarak üç yavru baykuşun bir gece uyanıp annelerinin yuvada olmadığını anlamaları ile başlıyor. Okul öncesi çocuklarda çok görülen ayrılık anksietesi durumunu işliyor. Yavrulardan ikisi annenin yuvada olmayışına mantıklı gerekçeler üretirken -avlanmaya gitmiştir, bize yiyecek getirecektir gibi- üçüncüsü durmadan "Annemi istiyorum" diye feveran etmektedir. Gece atmosferi ve yavruların şirinliği olağanüstü başarılı canlandırılmış.

İki yavru annelerinin döneceğinden eminken üçüncüsü sürekli "Annemi istiyorum" der başka bir şey demez. Bu tekrarın olması bu yaş grubu için çok iyi çünkü ikinci okuyuşta öykünün bu bölümüne katılabilir ve okuma deneyimi interaktif hale gelebilir. Annenin yuvaya dönüp dönmeyeceği meselesi de yumuşak bir gerilim yaratıp okuma heyecanını arttırıyor, bu da çok başarılı. Annenin yuvaya döndüğü sahnede karşılaştığı şamataya verdiği yanıt ise tam çocuklara güven veren cinsten. Gerek öykü gerek öykünün resimlenmesi üst düzeyde olan bu kitapla okuma genişletme faaliyetleri yapmak da kolay. Kâğıt tabaktan baykuş maskesi yapmak, aile resmi çizmek, baykuş ailesi resmi çizmek, anne baykuşun ağzından bir not yazmak, baykuşlara ilişkin bir bilgilendirici kitap okumak veya gece yaşayan canlılar hakkında konuşmak (yarasa, rakun, uçan tilki, kunduz gibi), baykuşlarla ilgili bir filme bakmak hep uygulanması kolay, kitabı genişletme etkinlikleri. Her yuvanın kütüphanesinde bulunması gereken bir kitap.

pes etmek yok

İkinci resimli kitabı Mavibulut, büyük bir özenle hazırlayıp yayımlamış. Tülin Kozikoğlu yazıp Huban Korman resimlemiş. Pes Etmek Yok isimli bu kitabı bir sabır öyküsü olarak okumak mümkün olacağı gibi, çalışarak engel aşmak öyküsü ya da empati ve şefkat öyküsü olarak da okumak ya da bu yanlarını ortaya çıkaracak biçimde sohbet etmek de mümkün. Anlatının kahramanı Ela, okula başlayalı neredeyse bir ay bile olmadan, okumayı henüz sökememişken bir Ekim günü bahçelerindeki elma ağacından düşer ve kolu, kaburgası, ayakları maalesef kırılır. Uzun bir süre okula gidemeyecektir. Kahramanımız bu durumu sevinçle karşılar, çünkü okumayı öğrenme sürecindeki çalışmalar onu zorlamakta ve sıkmaktadır. Kasım ve Aralık ayları geçip gider. Ela'nın iyileşmesi için verilen egzersizleri sabırla yapması gerekmektedir, ancak egzersizler hem zor hem de sürekli tekrar gerektirdiğinden sıkıcıdır. Doktor başta herkes "Pes etmekyok! Uğraşırsanbaşarırsın!" desede çabucak yürüyüp okula bir an önce gitmek istemeyen Ela için evde oyuncakla oynamak daha sevimlibirseçenektir.

Ocak geçip Şubat geldiğinde sıkıntı dozu artar. Kızgınlık da peşinden gelir. Öyle kızar ki biçare elma ağacına beddua bile eder. "Umarım sen de en kısa zamanda tepetaklak düşüp kolunu, kaburganı ve bacağını kırarsın!" der. Beddua gerçek olur olmasına da Ela yüzünden değil, yoğun kar yağışının ağırlığına dayanamaması yüzünden ağaç devrilmiş, köklerin bir bölümü toprağın dışında kalmıştır. Bu tabloya bakan Ela, biraz da suçluluk duygusu etkisiyle ağacın köklerini kurtaracak bir plan kurar. Ela, bu planın aslında kendini de yürüyememekten kurtaracak bir plan olduğunu farkındadeğildir.

Bazen inatlarımızdan ve bencilliklerimizden kendimizden başka bir varlığa el uzatabilmek için sıyrılabiliriz. Bir kez bunu başarınca da artık eski ben olmakta çıkar, kendimizin daha iyi bir haline evriliriz. Bu öykü bu özelliği de vurguluyor. Ela okula dönüyor mu, Ela tekrar yürüyecek mi, Ela okuma yazma da arkadaşlarına yetişebilecek mi? Tüm bu soruların yanıtlarını bulmak için "Pes Etmek Yok", kitabına başvurmalısınız. Hem yazarın hem çizerin elmalı iki tarifi de sizi bekliyor. Kitap genişletme faaliyeti olarak takvim yapmak, ağaç resimleri boyamak, tohum ekmek, tekerlekli sandalyeyi sınıfta/ evde bir hafta tutarak her çocuğun tekerlekli sandalyede zaman geçiren bir insanla empati kurmasını sağlamak, önümüze çıkan engelleri nasıl aştığımızı konuşmak, sabrımızı zorlayan olaylar hakkında konuşmak, ihtiyacı olan birine karşılıksız bir iyilik yapmak, uygulanmasıolasıfaaliyetlerdenbirkaçı. Kolaygelsin.

eyvah kim oldum ben!

Üçüncü kitap, Elif Yemenici'den "Eyvah Kim Oldum Ben!". Daha önce aynı yazarın Eyvah Kalbim Kırıldı kitabını ve kitabın kahramanı Kalben'i tanıtmıştım. (http://www.ayfergurdalunal. com/tr/cgy/178.html). Bu kitabı da Redhouse Kidz yayımlamış. Kalben bu kez bahçelerindeki limon ağacının limonlarını toplamak üzere harekete geçer. Ancak limon ağacı kocaman, Kalben küçücük olduğundan yorulur. Gözü özgürce uçup şarkı söyleyen kuşlara ilişir. "Keşke kuş olsaydım da onca işi yapmak zorunda kalmasaydım" diye düşünür. Bir süre daha çalışınca bu kez bir salyangoz izine takılır gözü. Bu kez salyangoz olup sırtında taşıdığı evde olmayı hayal eder. Ama ev çok küçüktür, daracık ve yapış yapıştır. Salyangoz olmaya heves etmekten vaz geçer. Pofuduk bulut olmak ister, ama fırtınalı havalarda bulut olmak istemez. Ah, en güzeli limon ağacı olup öylece kalmaktır. Ne de olsa bir limon ağacı öylece durup tüm gün denizi seyredebilir. Kalben bu aylaklığa bayılır. Kapatır gözlerini ağaç olduğunu hayal eder. Derken hiç umulmadık bir şey olur. Gövdesine bir top çarpar. Arkadaşları oyun oynamaktadır ama bir limon ağacı koşup oynayamaz ki. Sonunda Kalben aradığını bulur. Kalben, olduğu haliyle bir barış yapıp yaşamın keyfini sürmeye başlar. Sıcak bir öykü, çok içten ve canlı birresimleme. Herdurumunolumluve olumsuz yanlarının olacağını gösteren ve huzurun kendimizi, olduğumuz haliyle sevmekten ve kabul etmekten geçtiğini hissettiren bir anlatı. Kitabı genişletme faaliyetleri olarak şunlar sizeseçeneksunabilir:

Limonata yapmak, limonun içini oyarak yarım limondan gemi yapıp bir geniş kapta yüzdürmek, bütün bir limonun suda batıp batmayacağını deneyle anlamak, limonla yapılabilecek yemekleri saymak, limonun içindeki çekirdek sayısını tahmin edip sonra keserek gerçek çekirdek sayısına ulaşmak, olmak isteyebileceği bir hayvan resmi çizmek ve ohayvanınyaşamındakikolaylıklarıve zorlukları hayal etmek ve kendi olmaktan neden mutluolduğunukonuşmak.

Bir yazının ve bir yılın daha sonuna geldik. Gianni Rodari'nin Yeni Yıl Şiiri ile (Türkçesi: CananCoşkan) olsun vedam.

Tahminet, bendeedeyim,/ senkikaderi
okursun:
Yeni yıl nasıl olacak dersin?/ Güzel, çirkin,
hem güzel hem çirkin?
Bunlar benim devasa kitaplarımda:
Yeni yılın dört mevsimi olacak,/ her biri yerli
yerinde oniki ayı olacak,
bir karnavalı ve bir Ağustos ortası olacak/ ve
Pazartesinden sonra gelen/ hep bir Salı olacak.
Yeniyılın kaderine/ şimdilik bulamam/ başka
yazılı;
bu yılda çünkü diğerleri gibi,
insanlar nasıl olmasını isterse öyle olacak.
Mutlu, üretken, sağlıklı, dostkahkahalarıile çınlayan , kitap kokusu ile buram buram tüten biryeniyıldilerim.

ahru@tnn.net