”AKP, kapatmayı yargı darbesi olarak görüyor”

LONDRA - İngiltere'de yayımlanan gazeteler Türkiye'de yaşanan gelişmeleri değerlendirirken, Guardian ve Independent gazeteleri laiklik odaklı tartışmalara tam sayfa yer verdi.

"Türkiye'de tansiyon neden yükseliyor, bir İslam ülkesine mi dönüşüyor?" sorusuna başlığında yer veren Independent "Türkiye'deki daha radikal laikler için, ülkede yaşananların temelinde Kemalizmin savunucuları ile ülkeyi İslamlaştırma eğilimindeki hükümet arasında savaş var" diye yazdı.

AKP hükümetinin ise mücadelenin demokratlarla modası geçmiş otoriter politik görüşün savunucuları arasında yaşandığında ısrar ettiğini kaydeden yazar Nicholas Birch, son seçimde yüzde 47'lik halk desteği kazanan AKP aleyhinde açılan kapatma davasına dikkat çekti. Tansiyonun polisin geçen hafta, Türkiye tarihinde bir ilki gerçekleştirip, darbe girişimi planladıkları gerekçesiyle iki emekli orgenerali gözaltına almasıyla yeniden yükseldiğini kaydeden yazar, bunun Yargıtay Başsavcısı'nın Anayasa Mahkemesi'nde sözlü savunma yaptığı güne denk geldiğine işaret etti.

Independent yazarı Türkiye'deki laik kesimin bu gözaltıların AKP'nin kapatma davasına karşı ortaya koyduğu intikam planı olduğunda ısrar ettiklerini de bildirdi. Türkiye'deki gelişmeleri değişik ara başlıklar halinde okurlarına geniş biçimde aktaran gazete, gözaltına alınan iki generalin biri 2003, diğeri 2004'te ortaya konulan iki darbe planının arkasındaki isimler olarak görüldüklerini bildirdi. Bu darbe girişimlerini tetikleyen unsurların ise Kıbrıs konusundaki gelişmeler olduğunu, AKP'nin laikliğe yönelik tehdit yarattığı iddiasının bu planlarda etkili olmadığına işaret eden yazar, söz konusu generallerin BM destekli çözüm planına verilen destekle Türkiye'nin Kıbrıs'taki stratejik çıkarlarının zedelendiğine inandıklarını yazdı.

"Ordu, kendisini ülke siyasetinin ortasına yerleştirdi"

"Laiklikle Silahlı Kuvvetlerin neden elele oldukları" sorusuna da yanıt arayan yazar, kendisi de bir asker olan Atatürk'ün siyasetle askerliğin bir arada olamayacağına dikkat çekmesine rağmen, onun laik takipçilerinin onun bu konudaki görüşlerini görmezden geldiğini savundu. Yazar Türkiye'deki laiklerin seçim sandıklarındaki başarısızlıklarını kapatmak için her geçen gün silahlı kuvvetlerden daha fazla medet umduklarını da iddia etti.

"Batı, AKP'nin yanında"

Batı'nın kimin yanında olduğu sorusuna da yanıt arayan yazar, "Sürpriz olmamakla birlikte Batı, AKP'nin yanında yer alma eğilimi ortaya koyuyor" dedi.

Ancak Batı'nın bunda bazen fazla ileri gittiğini de öne süren yazar, "Avrupa Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu yetkilisinin bu yılın başlarında yaptığı bir değerlendirmede Türkiye'de yaşanan mücadelenin otoriter laiklerle, Müslüman demokratlar arasında geçtiğini" söylediğini hatırlattı. Türkiye'nin nereye gidiyor olabileceği sorusuna yanıt ararken de yazar analistlerin bugünkü krizin üç muhtemel sonucu bulunduğuna inandıklarını belirtti. Independent yazarı, Türkiye'de tam bir otoriter rejime dönülmesinin bunlar arasında en zayıf ihtimal olarak görüldüğünü kaydetti. Çok daha yüksek bir olasılık olarak AKP ile devlet arasında her an bozulabilecek bir ateşkes imzalanmasının görüldüğünü belirten yazar, böylece yakın gelecek için reform umutlarının da sona ereceğini iddia etti.

"Sadece yüzde 10 şeriat yasalarını destekliyor"

Laikliğin tehdit altında olup olmadığı sorusunu da yönelten yazar, buna iki ihtimalli yanıt aradı. "Evet"lerin altını "çünkü Türkiye'de laikliğin kökleri zayıf, Erdoğan laikliğin ne olduğunu anlamamış görünüyor ve sürekli laikliğin bireyler için değil, devletler için olduğunu söylüyor. Laik Türkiye hep eğitim ve Diyanet aracılığıyla vatandaşlarına Sünni İslamı dayattı" görüşüyle dolduruyor. "Hayır" seçeneğinde de yazar şu görüşleri sıralıyor: "Çünkü Türklerin sadece yüzde 10'u şeriat yasalarını destekliyor ve bu oran giderek düşüyor. AKP'ye oy verenlerin çoğu partiyi refah sözü verdiği için destekledi. Sözünü tutmaması halinde AKP'yi iktidardan uzaklaştıracak. Ticaretin gelişmesiyle Türkiye'nin muhafazakar odakları Batıya hiç olmadığı kadar yaklaştı."

"Yargı darbesi"

şe Guardian gazetesi de Türkiye'de başını AKP'ye yönelik kapatma davasının çektiği gelişmelere yaklaşık bir tam sayfa ayırdı. "Laik devlete tehdit mi, modernizasyonun itici gücü mü? İktidar partisi hakkındaki kararı bekliyor" başlığını atan gazete, bu konudaki kararın Anayasa Mahkemesi tarafından verileceğini, AKP'yi kapattırma ve liderlerini politikadan uzaklaştırma girişiminin ardında ise "yaşlı muhafızların bulunduğunu" yazdı.

Guardian muhabiri, AKP iktidarının hakkındaki kapatma davasını "yargı darbesi" olarak gördüğünü de kaydetti.