Asya, 26 trilyon $ elektrik su ve yol yatırımı bekliyor

Evrim KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Asya’nın büyümeyi sürdürmek için ciddi altyapı yatırımına ihtiyacı var. Asya Kalkınma Bankası (ADB), Asya’nın ciddi altyapı eksiklikleri bulunduğunu ve bu eksiklikleri büyümeyi tehdit ettiğini bildirdi. ADB, Asya-Pasifik bölgesinde yer alan 45 ülkenin büyümeyi devam ettirmek, iklim değişikliği ile mücadele etmek ve yoksulluğu azaltmak için 2030 yılına kadar 22.6 trilyon dolar yatırıma gereksinim duyduğunu hesaplıyor. İklim değişikliği ve adaptasyon maliyeti eklendiğinde bu rakam 26 trilyon dolara çıkıyor. Bu da, yılda, daha önceki tahminlerin iki katına çıkarak, en az 1.7 trilyon dolar yatırım yapılması gerektiği anlamına geliyor.

ADB, ‘Asya’nın Altyapı İhtiyaçlarını Karşılamak’ isimli raporunda, bölge ülkelerini daha önce yaptığı yüklü yatırımlara karşın halen sürdürülebililir altyapı açığı bulunduğuna dikkat çekti. Raporda elektrik, ulaşım, telekomünikasyon, su ve sağlık hizmetleri altyapısında büyük eksiklikler bulunduğu belirtildi. Rapora göre, bölgede 400 milyondan fazla insan elektriksiz, 300 milyon kişi temiz suya erişemiyor, 1.5 milyar kişi de sağlık hizmetleri altyapısından mahrum. Raporda ayrıca birçok ekonominin de, kendi iç pazarlarına ve küresel pazarlara daha etkin biçimde ulaşmalarını sağlayacak yeterli liman, demiryolu ve yol ağına sahip olmadığı da ifade edildi.

Yatırımlarda özel sektör önemli

ADB Başkanı Takehiko Nakao yaptığı açıklamada. “Asya ve Pasifik bölgesinde altyapı için talep cari arzı aştı. Enerji, yol ve demiryolu alanlarında hala büyük bir açık var” diye konuştu. Raporda, Asya’nın kalkınması için gerekli yatırımlarda özel sektörün büyük bir önem taşıdığının altı çizildi. Bu noktada Asya Kalkınma Bankası’nın yatırım dostu politikaları desteklemeye devam edeceği, finanse edilebilir kamu-özel sektör ortaklıklar için gerekli düzenleme ve reformlara yardımcı olacağı ifade edildi.

YATIRIMLARIN YÜZDE 61’İ DOĞU ASYA’YA

■ Gelişmekte olan Asya’nın büyümeye devam etmek, yoksulluğu azaltmak ve iklim değişikliğine yanıt vermek için 2016-2030 döneminde 26 trilyon dolar yani yılda 1.7 trilyon dolar altyapı harcamasına ihtiyacı var.

■ Bu yatırımların 14 trilyon doları elektrik, 8.4 trilyon doları ulaşım için gerekiyor. Telekomünikasyona yapılması gereken yatırım 2.3 trilyon dolar, su ve sağlık için gerekli yatırım 800 milyar dolar.

■ 26 trilyon dolarlık yatırımın yüzde 61’i Doğu Asya için gerekiyor. GSYH’ye oran olarak bakıldığında ise Pasifik yüzde 9.1 ile başı çekiyor. Güney Asya’da bu oran yüzde 8.8, Orta Asya için yüzde 7.7, Doğu Asya için yüzde 5.2

■ Yılda yapılması gereken 1.7 trilyon dolarlık harcama, ADB’nin 2009’da öngördüğü 900 milyar doların neredeyse iki katı. İklim değişikliğiyle mücadele bu artışta önemli bir faktör. Büyüyen ekonominin yarattığı talep artışı da bir diğer önemli faktör.

■ Şu anda bölgede yıllık yatırım 881 milyar dolar (bölge nüfusunun yüzde 96’sını barındıran 25 ülke) . Altyapı harcamalarındaki açık 2016-2020 döneminde GSYH’nin yüzde 2.4'ü.

■ Çin’in iklim değişikliği gözetilerek hazırlanan senaryoya göre altyapı yatırımlarındaki açık, GSYH’nin yüzde 1.2’si. Çin dışarıda tutulduğunda, diğer 24 ülkenin açığı yüzde 5.

■ Regülasyonlar ve kurumsal reformlarla altyapı yatırımlarının özel sektör için cazibesinin artırılması gerekiyor. Ülkelerin kamuözel ortaklığı (PPP) için yeni düzenlemeler yapmasına gereksinim var.