Dünyanın en büyük havayolu şirketi doğdu

Didem ERYAR ÜNLÜ

ABD'de havayollarında yaşanan birleşme sürecinde çok önemli bir adım atıldı. American Airlines ile US Airways arasında uzun zamandır devam eden görüşmeler sonuçlandı ve dünyanın en büyük havayolu şirketini ortaya çıkaracak birleşme resmen açıklandı.

ABD'de Delta Air Lines ile Northwest'in iş birliği ile başlayan ve United Airlines ile Continental'in ortaklığı ile devam eden büyük havayolu birleşmeleri böylece tamamlanmış oldu. Yılda 650 milyon yolcunun seyahat ettiği ABD iç hat pazarında yakın bir gelecekte artık bu çapta bir havayolu birleşmesi olacağı tahmin edilmiyor.
2005 yılında America West'in, US Airways tarafından satın alınmasıyla başlayan konsolidasyon süreci, 2008 yılında Delta Air Lines ile Northwest'in birleşmesiyle devam etmişti. 2010 yılında resmen duyurulan United Airlines- Continental evliliğinin ardından 2013 yılında bu kez American & US Airways, uzun zamandır beklenen gelişmeyi hayata geçirmiş oluyorlar. Bu önemli sürecin, yılın üçüncü çeyreği sonuna kadar bitirilmesi hedefleniyor. Yeni yapının merkezi, American Airlines'ın Dallas'taki genel yönetim binası olacak. Yeni şirketteki CEO koltuğu ise, US Airways'in şu anki CEO'su Doug Parker tarafından devralınacak. Bu birleşmenin mâlî büyüklüğünün 11 milyar dolar boyutunda olacağı ifade ediliyor.

American Airlines ismini taşıyacak yeni şirket, ÜcretliYolcu Kilometre (Revenue Passenger Kilometer) bakımından, United Continental'den yüzde 2 kadar daha büyük olacak. Ayrıca ABD iç hat pazarında yüzde 20 civarında bir oranla ilk sırada yer alacak. İlk aşamada yılda 187 milyon yolcuya hizmet götürecek şirketin cirosunun ise 40 milyar dolar gibi muazzam bir rakama ulaşması bekleniyor. Yeni şirket, 2008 yılında gerçekleşen evlilikler sonrası ortaya çıkan diğer üç Amerikan devini geride bırakmış olacak. Bunlar, Delta Airlines ve Northwest; United ve Continental; Southwest ve AirTran arasında gerçekleşen evlilikler. American Airlines ve US Airways arasında gerçekleşen evlilikle birlikte, Amerikan havayolu pazarının yüzde 83'ü bu dört şirketin elinde olacak.

Pazarın geri kalanı ise ucuz havayolu şirketi JetBlue ve American Eagle, Atlantic Southwest ve SkyWest gibi bölgesel havayolları tarafından paylaşılacak.

1 milyar dolar tasarruf

56 ülkede, 336 farklı noktaya, günde 6.700 uçuş yapılacak. Yeni American'ın filosunda 900 civarında uçak bulunacak. Ayrıca 517?si dar gövde, 90 adedi geniş gövde olmak üzere toplam 607 yeni uçak siparişi bulunuyor. İş birliği sonucunda ortaya çıkacak sinerji ile, 2015 yılına gelindiğinde 1 milyar dolar civarında bir tasarruf sağlanacağı iddia ediliyor. Uçuş ağı optimizasyonu, filo optimizasyonu ve iş amaçlı seyahat pazarından daha fazla pay almak, bu muhtemel sinerjinin esas kaynakları olarak gösteriliyor.

Yıllar süren zarar

Yeni doğan şirketin patronunun Doug Parker olması, bir bakıma Parker'ın bu evlilik için sarfettiği çabaların bir sonucu olarak değerlendirilebilir. Yeni şirket ABD'nin en büyük dokuz metropolünün de lideri olacak. Bu metropollerin arasında Dallas, Miami, Philadelphia, New York, Boston ve Washington var. Fakat bu evlilik şirketin Asya'da yeteri kadar destinasyona uçmaması sorununa çözüm getirmiyor. Öte yandan şirket Latin Amerika ve Avrupa'daki varlığını önemli ölçüde artırıyor.

Pazarın daha az oyuncu arasında paylaşılıyor olması, senelerdir zarar eden hissedarlar için kuşkusuz çok iyi bir haber. Yolcular için ise bu konsolidasyonlar, bilet fiyatlarının biraz daha artması anlamına gelecek. Öte yandan dört büyük havayolu arasındaki rekabetin oldukça güçlü olması bekleniyor.

11 havayolu şirketi kar edecek

Analistlere göre borsada işlem gören 11 havayolu şirketi bu sene sonunda kar edecek. Bu durum çok uzun zamandır söz konusu değil. Havayolu şirketleri son seneler içinde ağ işletmelerinde oldukça önemli adımlar attılar; uçak boyutlarını küçülttüler ve boş havalanan uçak sorununu büyük ölçüde çözüme ulaştırdılar. Geçtiğimiz sene uçakların doluluk oranı yüzde 83'e ulaştı. Bu oran 1992 yılında yüzde 64 oranındaydı. Bu arada 1992 yılında yolcu sayısının bugüne oranla yarı yarıya daha az olduğunu hatırlatmakta fayda var.  

Birleşmenin ortaya çıkardığı üç soru
 

Birleşmenin ortaya çıkardığı üç soru



Son dakikaya kadar American Airlines ve US Airways tarafından gerçekleştirilecek evliliğin başarısız olup olmayacağı sorgulandı. Bunun nedeni evliliğe ilk andan itibaren karşı çıkan American Airlines CEO'su Tom Horton'un geri adım atma olasılığıydı. Bir diğer endişe ise bu evliliğin Adalet Bakanlığı tarafından onaylanıp onaylanmayacağı yönündeydi. Daha önce gerçekleşen havayolu evlilikleri bir sorunla karşılaşmadılar; ama Amerikan otoriteleri tekeli önleyici çok sıkı kurallar koydu. Hatta geçtiğimiz günlerde ATT ile T-Mobile ve iki dev bira markası olan Corrona ile Budweiser arasındaki evliliği engelledi.

Amerikan Airlines ve US Airways arasında başarı ile gerçekleşen evlilik bilet fiyatlarının artmasına neden olacak. Fakat bunun yanı sıra, şirket 1 milyar dolar tasarruf ve fazladan gelir sağlamış olacak. Les Echos'ya göre bu evlilik üç soruyu daha gündeme getiriyor:

1. Bu evlilik yolcular için iyi bir haber mi?

Aslında iyi bir haber olmayabilir. Amerikan havayolu şirketlerinin sayısının azalması, bilet fiyatlarını artırabilecekleri anlamına gelebilir. Ama bu bağlantının otomatik olarak gerçekleşeceğini söylemek de doğru olmayacaktır. 2000 yılından bu yana birçok evlilik yaşanmasına rağmen, ABD'de uçak bilet fiyatları yüzde 16 geriledi. Öte yandan bu türe evliliklerin bir sorunu teknik alanda yaşanabiliyor. Bu da hizmet kalitesinin azalmasına neden olabiliyor. Örneğin geçtiğimiz sene United ve Continental arasında gerçekleşen evlilik sonrasında, havayolu şirketi önemli ölçüde yolcu kaybetti. Bunun başlıca nedenleri, rezervasyon hataları, gecikmeler ve uçuş iptalleri oldu.

2. Yeni şirketin güçlü ve zayıf yönleri neler olacak?

Yeni kurulan şirket sadece Amerikan pazarının değil, dünyanın da bir numaralı havayolu olacak. Bu evlilik sayesinde her iki şirkette bir yandan tasarruf yapmayı diğer yandan gelirlerini artırmayı planlıyorlar. Öngörülen yıllık gelir 1.2 milyar dolar civarında. Ve tabii ki bu hedef, uçaklarda daha fazla yolcu olması anlamına geliyor. Öte yandan iki şirket, iç hatlarda yaklaşık 15 destinasyonda yoğun bir rekabet içindeler. Bu destinasyonlardaki çift uçuşları iptal edebilirler. Bu arada yeni şirketin bir diğer hedefi de ABD'nin doğu kıyısında ve Güneybatı'sında lider olmak olabilir. ABD'nin güneyinde ise liderliklerini koruyacaklar. Diğer yandan Asya ve Avrupa'da güçlü konumda değiller ve bu coğrafyalarda United ile Delta'nın gerisinde kalıyorlar.

3. Evliliğin kazananları kimler?

Bu evlilik US Airways Başkanı Doug Parker için dev bir zafer olarak görünüyor. Parker tam bir senedir bu projeyi sonuçlandırmak için mücadele veriyor. Parker şirketi büyütmek için üç kez evlilik girişiminde bulundu. 2006 yılında Delta ile; 2008 ve 2010 yıllarında ise United ile evlilik girişimlerinde bulundu. Bugün ulaşmış olduğu başarının ödülünü de almış durumda. Yeni kurulan şirketin patronu oldu.
Amerikan Airlines CEO'su Tom Horton ise bu süreçte güç kaybı yaşadı. Horton bu evliliğe her zaman karşı geldi ve çoğu kez Parker'ın diğer üç evlilik girişiminde olduğu gibi, bu kez de başarısız olacağını dile getirdi. Ama yanıldı ve geçici bir süre için icra gücü olmayan başkanlık konumuna getirildi.

ABD göklerinde konsolidasyon

ABD göklerinde konsolidasyon


1987: Delta Airlines, Western Airlines'ı satın aldı.
Kasım 1998: American Airlines ucuz havayolu şirketi Reno'yu satın altı.
Şubat 1999: Delta Airlines, yüzde 28.5 hissesine sahip olduğu Atlantic Southeast Airlines'ın yönetimini devraldı.
Ocak 2001: American Airlines zarar eden TWA'yı satın aldı.
Eylül 2005: US Airways, America West ile evliliğini tamamladı.
Nisan 2008: Delta Airlines, Northwest Airlines'ı satın aldı.
Mayıs 2010: United Airlines, Continental'daki yüzde 55 hissesini resmi olarak açıkladı.
Eylül 2010: Ucuz havayolu şirketi Southwest Airlines, rakibi AirTran'ı satın aldı.