"Basılı gazete okumuyorum" diyen Bezos, Washington Post'u neden aldı?

Bezos'un kararını "Kültürel bir darbe" olarak değerlendiren basın sektörü analisti Ken Doctor, "İktidarın kalbine gittiğinizde, anahtarlardan birisi Washington Post'tur. Bezos batı kıyısı girişimcisi. Bunun kültürel açıdan bir anlamı var.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Didem ERYAR ÜNLÜ

"Bir yaz günü, büyükanne ve büyükbabasına ait otomobilin arka koltuğunda oturan genç Jeff Bezos, bir işlem yapar. Büyükannesinin sigara içerek ömrünü ne kadar azalttığını hesaplar.
Duyduğuna göre, sigaradan alınan her nefes, hayatı iki dakika kısaltır.
Bunu sigara başına düşen nefes sayısı ile çarpar.
Sonucu, günde içilen sigara sayısı ile çarpar.
Daha sonra ayları ve yılları hesaplar.
Büyükannesinin omzuna dokunur.
'Her nefeste iki dakikadan, hayatının dokuz yılını kaybetmiş oluyorsun!' der.
Bu işlemi gerçekleştirebildiği için  takdir edilmeyi bekler. Fakat büyükannesi hıçkırarak ağlamaya başlar ve bunu uzun bir sessizlik izler.  
Büyükbaba arabayı kenara çeker ve şöyle der; 'Jeff, bir gün kibar olmanın, akıllı olmaktan daha zor olduğunu öğreneceksin.'"

Bu hikaye, The Washington Post gazetesi yazarı Peter Whoriskey'nin "Jeff Bezos için yeni bir sınır" başlıklı makalesinden alıntı.

Bezos, bugün sanal perakende devi Amazon'un sahibi. Bloomberg milyarderler endeksinin 15. sırasında yer alıyor. The Harvard Business Review'a göre, Bezos, yaşayan en iyi CEO.
Son günlerde gündeme gelmesinin nedeni ise Amazon değil, fakat kişisel olarak The Washington Post gazetesini 250 milyon dolara satın alması. Amazon sitesinin, gazeteyle hiçbir bağı olmayacak.
Bezos, büyük bir risk alıcı olarak değerlendiriliyor. Amazon CEO'sunun şirketini yönetirken en önemli araçlarından birisi küçük kağıtlara yazdığı kelimeler. Amazon yöneticileri bu dokümanlara "tefrika" adını veriyorlar.

Bezos'un bugüne kadar başarı ile uyguladığı stratejisinde hiçbir şey rastlantısal değil. Yöneticilerine yazdırdığı küçük notlardan, her hareketine kadar, Bezos'un yaptığı herşeyin arkasında bir vizyon, bir düşünce var. İşte bu nedenden dolayı, herkes kendine, "Bezos The Washington Post'u neden satın aldı?" diye soruyor.

Bugün Warren Buffett bile ulusal basından uzak durup, yerel basınla ilgilenirken, Bezos'un Washington Post'u satın almasının ardında yatan uzun vadeli hedef ne olabilir? Sonuçta bunun cevabını kimse bilmiyor. Bezos, geçtiğimiz sene Berliner Zeitung'a yaptığı açıklamada, uzun zamandır basılı gazeteleri okumadığını, basılı gazetelerin 20 yıl içinde yok olacağını söylemişti. Hatta daha da ilginç olanı, Washington Post internet içeriğini ücretli hale getirdiğinde, Bezos, "İnsanlar internette haber okumak için para ödemiyorlar; tablette haber okumak için ise para ödemeye hazırlar" açıklamasında bulundu.

Yeni bir sınır

Bugün genç teknoloji şirketlerinin en fazla örnek aldığı isimJeff Bezos. Uzmanlara göre, The Washington Post, Bezos için yeni bir sınır anlamına geliyor. Bu satın alma ile, gazetenin tarihi bir dönüşüm yaşaması bekleniyor. Öte yandan, satış, yükselen elektronik medya karşısında hayatta kalmaya çalışan gazetelerin geleceği açısından da önemli.  

Washington Post Başkanı ve CEO'su Donald E. Graham, "Bir gazetenin sadece iş değil, aynı zamanda "kamunun güveni" anlamına geldiğini çok kez dile getirdi. Yani bir gazeteye sahip olmak sadece kar veya zarar değil, farklı değerler ifade ediyor.
Bezos da, gazete çalışanlarına yazdığı mektupta, benzer düşünceyi kaleme aldı: "Washington Post değerlerinin değişmesine gerek yok. Gazetenin okurlarına karşı sorumluluğu vardır; sahiplerinin özel çıkarlarına karşı değil."

Watergate ile ünlendi

Washington Post yıllardır para kaybeder durumda.  ABD başkenti Washington'un en büyük ve en eski gazetesi olan Washington Post, Stilson Hutchins tarafından 1877 yılında kuruldu. Gazete özellikle Watergate skandalı sırasında ünlendi. Gazete, dönemin ABD Başkanı Cumhuriyetçi Nixon'ın 1972'deki seçimlerde rakibi George McGovern'in seçim kampanyasını yürüttüğü Watergate binasındaki telefonları dinlettiğini, 19 Haziran 1972'de ortaya çıkardı. Nixon yine de ikinci dönem seçilmeyi başardı. Ancak süren soruşturmalar nedeniyle Nixon, 8 Ağustos 1974'te de istifa etmek zorunda kaldı. Gazete yayım hayatı boyunca 47'si Pulitzer olmak üzere yüzlerce ödül kazandı. Yapılan anlaşmaya göre Washington Post'un yanı sıra Express, The Gazette, Southern Maryland, Fairfax County Times, El Tiempo Latino gazeteleri ve Greater Washington Yayıncılık da satıldı.
Washington Post'un günlük satışı 477 bin civarında. Bezos, öncelikli olarak internet sitesini güçlendirmeyi hedeflediğini söylüyor. Uzmanlar ise bu açıklamayı "Yazılı basının internete yenilgisi" olarak yorumluyor.

10 bin yıl çalışacak saat

Bezos'un gazeteyi almaktaki asıl amacının ne olduğu ise sır olmaya devam ediyor. Bezos bu konuda sorulara cevap vermeyi şimdilik reddediyor. Bezos'u yakından takip edenler, onun büyük işlere karşı tutkulu olduğunu dile getiriyorlar.
Bezos'un The Washington Post öncesi, yaptığı dikkat çekici bir diğer yatırım da West Texas Mountain'a oldu. Hedef 10 bin yıl çalışacak bir saat üretmek.
Bezos'un arkadaşı Californialı gelecek bilimci Danny Hillis, onu şöyle tanımlıyor: "Bezos'u farklı kılan unsurlardan birisi, aklının gelecekte olması. Bezos dünyanın farklı bir yer olmasını; daha iyi bir yer olmasını istiyor."

Kültürel darbe

Sonuçta Jeff Bezos'un sıradan bir gazete almadığını söyleyebiliriz. Washington Post, Watergate skandalı ile Başkan Nixon'un düşmesine yol açan bir gazete.
California'lı basın danışmanı Ken Doctor bu gelişmenin, "Kültürel bir darbe" olduğunu söylüyor. Bezos'un bu kararının oldukça güçlü bir anlamı olduğunu düşünen Doctor, "İktidarın kalbine gittiğinizde, anahtarlardan birisi Washington Post'tur. Bezos batı kıyısı girişimcisi. Bunun kültürel açıdan bir anlamı var. Bezos, Silikon Vadisi'nden Seattle'a uzanan teknoloji dünyasından geliyor. Onlar pes etmek bilmeyen iyimser insanlar. Öyle ki, kamu müdahalesi olmadığı sürece, herşeyin çok daha iyi gideceğine inanıyorlar" yorumlarında bulunuyor.
Nitekim Bezos, Amazon'un KDV ödememesi için elinden geleni yaparken; 2010 yılında en zenginlerden alınması düşünen vergiye karşı başarılı bir kampanya yürüttü.

İfade özgürlüğü savunucusu

Washington Post'un yeni sahibi Bezos bir yandan önemli ifade özgürlüğü savunucusu. Hitler'in "Mein Kampf" kitabının yayınlamasını destekleyen Bezos, diğer yandan 600 milyon dolarlık bir anlaşma kapsamında CIA'nin bilgisayar sistemini buluta taşıdı.

 

"Artık basılı gazete okumuyorum" demişti

Bezos bugün ABD'nin en başarılı CEO'su olarak değerlendiriliyor. Bezos'un üç önceliği var. Müşteri; inovasyon ve sabır.
Bezos'a göre müşteri şirketin odak noktasını oluşturuyor. Amazon'u rakiplerinden farklı kılan temel özellik bu aslında, çünkü rakipleri stratejilerini öncelikli olarak rekabet üzerine kuruyorlar. Bezos Amazon'un tüketici temelli yaklaşımını şöyle özetliyor: "Onlar sabah duş alırken, en büyük rakiplerinden birini nasıl geçebileceklerinin planını yapıyorlar. Biz ise sabahları duş alırken, müşterimiz adına yeni ne yaratabileceğimizi düşünüyoruz".
Amazon'un CEO'su, aldığı hiçbir kararı rastlantıya dayandırmıyor. Herşeyi uzun vadeli düşünüyor.
Bugün Warren Buffett bile ulusal basından uzun durup, yerel basınla ilgilenirken, Bezos'un Washington Post'u satın almasının ardında yatan uzun vadeli hedef ne olabilir? Sonuçta bunun cevabını kimse bilmiyor. Bezos, geçtiğimiz sene Berliner Zeitung'a yaptığı açıklamada, uzun zamandır basılı gazeteleri okumadığını, basılı gazetelerin 20 yıl içinde yok olacağını söylemişti. Hatta daha da ilginç olanı, Washington Post internet içeriğini ücretli hale getirdiğinde, Bezos, "İnsanlar internette haber okumak için para ödemiyorlar; tablette haber okumak için ise para ödemeye hazırlar" açıklamasında bulundu.
Bu açıklama, herhangi bir stratejinin ipucu olabilir mi? Bunu zaman gösterecek. Bu arada Bezos'un biyografisini yazan Robert Spector'un söylediklerine dikkat çekmek gerekir: "Kalbinizi elleri ile sökerken, yüzünde büyük bir gülümseme olacaktır."
Bazılarına göre büyük bir iyiliksever, bazılarına göre ise bir canavar. Washington Post'u hangi Bezos yönetecek göreceğiz.