İstanbul'daki anaokulu sayısı yeterli mi? Araştırmalar son durumu ortaya koydu...
Suna’nın Kızları bünyesinde yer alan Araştırma Destek Topluluğu'nun imza attığı çok katmanlı dijital temelli platform Çocuk Odaklı Şehir, geleceğin güvencesi çocukların sağlıklı gelişimine katkı sağlayacak projelerin hayata geçebilmesi anlamında çok önemli veriler içeriyor. Tıpkı erken çocukluk döneminde anaokulu hizmetinden tüm çocukların yararlanmasını sağlayabilmek için yapılması gerekenlere dikkat çeken çalışmasında olduğu gibi...
cocukodaklisehir.org, başta kız çocuklar olmak üzere tüm çocukların eğitim ve diğer hizmetlere erişmelerini sağlamak için çalışan sivil toplum örgütleri, kamu kurumları, yerel yönetimler ve ilgili diğer tüm paydaşların veri-temelli karar alması ve stratejiler geliştirmesini desteklemeyi amaçlıyor.
Dijital platformda yer alan ve çocukların gelişimi açısından büyük önem taşıyan çalışma, ev-okul arasındaki mesafenin eğitimdeki büyük önemini ortaya koyuyor. Bir kilometre yakınında okul bulunmayan mahallelere dikkat çeken platform, özellikle gelir seviyesi düşük bölgelerde eğitim sorununun ne kadar büyük olduğunu gözler önüne seriyor.
Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2023-2024 eğitim öğretim yılı istatistiklerine göre, bakanlığa bağlı resmi anaokulu sayısı 6 bin 300. Bunların 4 bin 253’ü ise özel statüde. Bünyesinde anasınıfı bulunan 19 bin 510 devlet okulu bulunuyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlı kreş ve bakımevlerinin sayısı ise 2 bin 298 olarak kayda geçirilmiş. Gelişmiş ülkelerde ilk üç yaşındaki çocukların okullaşma oranı yüzde 90’ın üstünde iken, Türkiye’de bu oran yüzde 17...
Haritadaki gri alanlarda anaokulu sorunu büyük
Kamu anaokuluna erişim açısından en avantajlı mahalleler haritada açık kırmızı ile gösteriliyor.
Küçükçekmece ilçesinin Atakent ve Halkalı Merkez mahallelerinde, Bağcılar ilçesinin Demirkapı, Yenimahalle, Güneşli, Kirazlı, Fevzi Çakmak ve Merkez mahallelerinde, Esenler ilçesinin Tuna ve Gençosman mahallelerinde ve Bahçelievler ilçesinin Kocasinan Merkez ve Zafer mahallelerinde ve/veya bu mahallelere 1 km mesafede bulunan anaokulu sayısı 21-29 arasında. Anaokuluna erişim bakımından en dezavantajlı mahalleler gri ve en koyu renk tonlarıyla gösterilmiş.. Haritada gri renkte gösterilen mahallelerde veya bu mahallelere 1 km mesafede herhangi bir anaokulu bulunmuyor.
En kalabalık ilkokullar Sultanbeyli, Sancaktepe, Sultangazi, Esenler ve Esentepe'de
Yapılan incelemelere göre derslik başına düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu ilkokullar Sultanbeyli, Sancaktepe, Sultangazi, Esenler ve Esentepe ilçelerinde yer alıyor. Öğretmen başına çocuk sayısı en yüksek okullar aynı ilçelere ek olarak Fatih, Zeytinburnu, Gaziosmanpaşa, Bahçelievler, Arnavutköy, Beylikdüzü ve Çekmeköy ilçelerinde. Haritada en koyu renkte gösterilen mahallelerde veya bu mahallelere 1 km mesafede herhangi bir ilkokul bulunmuyor.
Avrupa Yakası'nda ortaokullar ve liseler daha kalabalık
Derslik başına 45’ten daha fazla öğrencinin düştüğü okulların bulunduğu mahallelerin Avrupa yakasında görece yoğunlaştığı göze çarpmaktadır. Arnavutköy, Büyükçekmece, Esenyurt, Esenler, Sultangazi ve Gaziosmanpaşa ilçelerinin bazı mahallelerindeki ortaokullarda derslik başına öğrenci sayısı yüksektir. Anadolu yakasındaki Sultanbeyli, Çekmeköy ve Ataşehir ilçelerindeki birkaç mahallede yer alan okullarda da derslik başına öğrenci sayısı 45’in üzerine çıkabilmektedir. Öğretmen başına öğrenci sayısının da yüksek olduğu mahalleler benzerdir. Haritada en koyu renkte gösterilen mahallelerde veya bu mahallelere 1 km mesafede herhangi bir ortaokul bulunmuyor.
Derslik başına öğrenci sayısının 45’in üzerinde seyrettiği liselerin yer aldığı mahalleler Arnavutköy, Beylikdüzü, Esenyurt, Başakşehir, Avcılar, Esenler, Sultangazi, Kağıthane, Ümraniye ve Sancaktepe ilçelerinde daha yoğun. Öğretmen başına çocuk sayısının en yüksek düzeyde olduğu liseler ise Esenyurt, Beylikdüzü, Başakşehir, Küçükçekmece, Sultangazi, San caktepe ve Ümraniye ilçelerinde bulunuyor. Haritada en koyu renkte gösterilen mahallelerde veya bu mahallelere 1 km mesafede herhangi bir lise bulunmuyor.
Beldiyelerin kreş açma yetkisi bulunmuyor
İstanbul'da eğitim-mesafe ilişkisini ortaya koyan çalışmalar, şehrin eğitim sorununa dikkat çekerken, bu konuya yönelik belediyeyi göreve çağırmak konuna aykırı... Çünkü 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesi belediyelere okul öncesi eğitim kurumu açma yetkisi verirken, bu madde 2007'de okul öncesi eğitim hizmetinin yerel değil ulusal nitelikte bir hizmet olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.
