BOTAŞ'ın fiyat üstünlüğü gazda özel sektörü yarış dışı bıraktı

ANKARA - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın tüm tartışmalara karşın doğalgaz piyasasında serbestliğin önünü açmak için adım attığı kontrat devri, daha yaşını doldurmadan sorunlarla yüzleşmeye başladı. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) Rusya ile imzaladığı Batı Hattı Anlaşması çerçevesindeki kontratlarının bir bölümünü devralan özel sektör, BOTAŞ'ın doğalgaz fiyatları karşısında yenik düştü. BOTAŞ'ın kontratını devrettiği şirketlerden Shell Enerji satışa başlarken, Enerco Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ, Avrasya Gaz AŞ, Bosphorus Gaz AŞ'nin gaz satış fiyatları nedeniyle piyasaya girme konusunda tedirgin olduğu öğrenildi. Mavi Akım ve Batı Hattı'nı harmanladı, fiyatı düşürdü Varili 109 dolar seviyesine çıkan petrol fiyatının Mavi Akım Boru Hattı'ndan aldığı Rus gazının satış fiyatanı katlaması, BOTAŞ'ın Şahdenizi gazına yönelmesine neden oldu. BOTAŞ, Şahdenizi'nden günlük 14 milyon metreküp doğalgaz satın alırken, Mavi Akım ve Batı Hattı üzerinden almış olduğu pahalı doğalgazın fiyatı ile harmanlayarak, doğalgaz satış fiyatlarını düşürdü. Buna karşın özel sektör sadece Batı Hattı üzerinden aldığı Rus gazını BOTAŞ'a göre daha pahalı fiyata piyasaya satacak. BOTAŞ, Şahdenizi'nden ilk olarak günlük 7 milyon metreküp doğalgaz satın alıyordu. Ancak, İran'ın Türkiye'ye vermiş olduğu doğalgazın vanasını kesmesi üzerine, BOTAŞ arz açığını karşılamak için çareyi, Şahdenizi'nden aldığı doğalgazın miktarını 14 milyon metreküpe çıkarmakta buldu. İran'ın geçtiğimiz aylarda Türkiye'ye verdiği doğalgazın miktarını 20 milyon metreküpün üzerine çıkarmasına karşın BOTAŞ, Şahdenizi'nden aldığı gazın miktarını düşürmedi. Böylece Rus gazına göre daha ucuz olan Azeri gazı sayesinde BOTAŞ daha düşük fiyata doğalgaz satmasını sağladı. Shell, Akenerji'ye doğalgaz satıyor Shell geçtiğimiz günlerde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), BOTAŞ, Rekabet Kurumu ve Gazprom'dan gerekli izinleri alarak doğalgaz satışına başladı. Söz konusu firmanın kontrat devri kapsamında Batı Hattı'ndan aldığı 250 milyon metreküplük Rus doğalgazını, aralarında Çerkezköy'de 98 MW kapasiteli santralı olan Akenerji'nin bulunduğu müşterilerine satmaya başladığı öğrenildi. 2009 yılına kadar yüzde 80 devir şart BOTAŞ'ın doğalgaz alım-satım sözleşmelerinin 4 milyar metreküplük bölümünün özel sektöre devri ile doğalgaz ithalatının yaklaşık yüzde 10-11'lik kısmının özel sektöre geçişi sağlandı. Ancak 4646 sayalı Doğalgaz Piyasası Kanunu'na göre 2009 yılına kadar BOTAŞ'ın piyasa hakimiyetinin yüzde 80'ini özel sektöre devretmesi gerekiyor. Yetkililer yasada bu taahhüdün olmasına karşın 1 sene içinde doğalgaz piyasasının kontrat devri yöntemi ile serbestleşmesinin mümkün olmayacağını dile getiriyor. Kontrat devri yönteminin değiştirilmesi gündemde Geçtiğimiz günlerde EPDK Başkanı Hasan Köktaş'ın "Kontrat ve miktar devrinin yeniden tartışılmasına kadar her türlü yeni model arayışını içeren yeni bir stratejik bakış açısına ihtiyaç bulunmaktadır" açıklaması gaz piyasasında serbestleşme yönteminin değiştirileceğinin ilk ışığını verirken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bu konu üzerinde bir çalışma yürüttüğü belirtildi. Kontrat devri ihalesinin yerine başka formüllerle doğalgaz ithalatının önünün açılması hedefleniyor. Doğalgaz piyasasında serbestleşme arz güvenliği açısından da büyük önem oluşturuyor.