Gıda fiyatlarındaki artış iki-üç yıl daha sürer

İSTANBUL - Son birkaç aydır dünya genelinde yükseliş eğiliminde olan gıda fiyatlarının önümüzdeki iki-üç yıl daha süreceği öngörülüyor. Dünyanın en büyük ihracatçılarından Kazakistan'da yüksek protein ve glüten içeriği nedeniyle değerli olan tahılının fiyatı pazartesi günü yüzde 25 civarında artış gösterdi. Minneapolis Tahıl Borsası'nda yaz buğdayının fiyatı daha önce görülmemiş bir yükselişle 4.75 dolardan 24 dolara çıktı. Ekmek pişirmede kullanılan yaz buğdayının fiyatı ocak ayına göre iki kat, geçen yıla göre ise dört kat yükseldi. Soya fasulyesinin kilosu cuma günü tüm zamanların en yüksek fiyatına ulaşarak 14.22 dolar olurken, mısırın kilosu 12 yılın en yüksek rakamı olan 5.25 dolar oldu. Karne sistemine yeniden dönüldü Yükselen gıda fiyatları, Mısır'da karne sisteminin genişletilmesine ve Pakistan'ın 1980'lerin ortasında kaldırılmış olan karne sistemine yeniden dahil olmasına yol açtı. Irak ve Türkiye, depoları tekrar doldurmak için büyük miktarda buğday alımı yapacaklarını ifade ederken, uzmanlar Çin'in kuraklığın mahsule verdiği zarardan dolayı büyük miktarlarda alım yapacağını düşünüyorlar. Buna karşın Avusturalya, Kanada ve AB ülkelerinde yaşanan hava koşullarının yol açtığı zararlardan dolayı küresel tedarikçiler arz sorunu yaşıyorlar. Kazakistan, Rusya ve Arjantin buğday ihracatına sınırladı Pazartesi günü en büyük ihracatçılardan olan Kazakistan'da buğday fiyatının bir günde en büyük sıçramayı yaparak yüzde 25 artması ile ihracata sınırlama getirildi. Kazakistan'ı, Rusya ve Arjantin de takip etti. Uzmanlara göre bu durum dünya buğday arzı üzerinde büyük bir baskı yaratacak. Kazakistan Tarım Bakanı Akhmetzhan Yesimov, hükümetin enflasyonla mücadele kapsamında ihracatı sınırlandırmak istediğini ifade ederek, "Ne olursa olsun yakında ihracatı sınırlandıracağız" dedi. Financial Times'da yer alan "Wheat Prices in Biggest One Day Rise" başlıklı yazıda Amerika Tarım Bürosu yetkililerinin tarım ürünlerindeki fiyat artışlarının en az önümüzdeki iki üç yıl boyunca devam etmesini bekledikleri ifade ediliyor. Uzmanlar gıda fiyatlarının yükselişinde etkili olan faktörleri; gelişmekte olan ülkelerde yaşanan yüksek talep, artan dünya nüfusu, yaşanan sel ve kuraklıklar, bioyakıt endüstrisinin tahıla olan yoğun ihtiyacı olarak sıralıyorlar. Sıkıntı, bilançolara yansımaya başladı Buğday, kakao, süt ve diğer tarımsal ürünlerin fiyatlarında yaşanan yükseliş gıda şirketlerinin finans bölümlerinin sıkıntı yaşamasına neden oluyor. Hammadde fiyatlarındaki yükseliş karşısında maliyetleri kısarak ve süpermarketlerden perakende fiyatını artırmalarını isteyerek çözüm yolları bulmaya çalışıyorlar. Bununla birlikte fiyatlar, yeni yüksekliklere ulaştıkça şirketler bunun etkilerini bilançolarında hissetmeye başladılar bile. Ürünleri arasında Twinings ve Ryvita gibi markaların da yer aldığı İngiliz Grubu Associated British Foods, geçtiğimiz günlerde ürün fiyatlarındaki yükselişin bir diğer etkisini ortaya koydu: Stok miktarlarındaki artış. ABF çalışma sermayesi ihtiyaçlarının beklediklerinden yaklaşık 150 milyon sterlin fazla olduğunu ifade ediyor. ABF'nin finans müdürü John Bason, fiyatlar yükseldiğinde şirketlerin normalde yaptıkları işlemlerden daha fazla vadeli işlem yapacaklarını ifade ediyor, bu da stokların hacmini artırıcı bir unsur. Uzmanlara göre, stokların artması nedeniyle ortaya çıkacak olan ek çalışma sermayesi ihtiyacının borç alınarak finanse edilmesi ise faiz oranlarının artması ile sonuçlanacak. Bu durum, zaten yüksek borç rasyoları ile çalışan firmaların ek çalışma sermayesi ihtiyaçlarını karşılamakta ciddi sıkıntılar yaşamalarına yol açacak. Credit Suisse'in gıda analisti Charlie Mills, "Şirketler fiyat yükselişlerinin çalışma sermayesine olan etkilerinden pek bahsetmiyorlar. Net borç ve faiz ödemeleri birçok işletme için ağır bir yük olacak" derken ABN Amro analisti Julian Hardwick ise "Yüksek çalışma sermayesinin finansmanı herkes için önemli bir gündem maddesi olmalı" diyor. BM'den "açlık tehlikesi artıyor" uyarısı Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (World Food Programme-WFP) dünyada yeni bir açlık alanının ortaya çıktığını ve gelişmekte olan ülkelerde kentli nüfus ve orta sınıfın yükselen gıda fiyatları nedeniyle gıda tüketiminde kısıntıya gittikleri ifade ediyor. WFP Başkanı Josette Sheeran, Financial Times'a yaptığı açıklamada, eğer bağışçılardan daha fazla para akışı sağlanmazsa gıda yardımlarının oranlarında ve ulaştıkları insan sayısında bir azalmaya gidilebileceğini ifade ederek "İhtiyaçlar arttıkça bizim insanlara ulaşabime yeteneğimiz de azalıyor" diyor. WFP yetkilileri bu kısıntıların yaşanmamasını ve önüne geçilmesini umut ettiklerini ancak kurumun bütçe gereksinimlerinin gıda fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle bir haftada milyonlarca dolar arttığını ifade ediyorlar. Endonezya, Yemen ve Meksika'yı işaret eden Sheeran, "Açlık, şimdi çok daha geniş çaplı bir etkiye sahip. Daha önce acil olarak değerlendirilmeyen konular şu anda acil hale gelmiş durumda" diyor. Sheeran, artan gıda maliyetleri nedeniyle ailelerin üç öğün yerine tek öğüne ya da tek yönlü beslenmeye yönelmeye başladıklarını söylüyor. Fiyat artışındaki faktörler . Gelişmekte olan ülkelerde yaşanan yüksek talep . Artan dünya nüfusu . Yaşanan sel ve kuraklıklar . Bioyakıt endüstrisinin tahıla olan yoğun ihtiyacı