Haftalık çalışma saatini aşan işletmelere ceza uygulanacak
İşverenlerin fazla çalışma yaptırdığının belirlenmesi halinde idari para cezası uygulanacak
Mehmet Kaya
ANKARA - Çalışma Bakanlığı, haftalık çalışma üst sınırlarını aşan çalıştırmaları engellemek için harekete geçti. Bu alanda yapılacak belirlemelerin ardından, fazla çalışma yaptıran işyerlerine para cezası uygulamaları getirilecek. Fazla çalışma da teftiş programlarının içine alınacak. Düzenlemelerin 2017 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörüldü. OECD verilerine göre Türkiye haftalık çalışma saatinin en yüksek olduğu ülkelerden biri olarak görülüyor. OECD 2013 verilerine göre Türkiye’de ortalama haftalık çalışma saati süresi 47.8 saat ve çalışanların yüzde 43.3’ü haftada 50 saatin üstünde çalışıyor.
Bakanlık, fazla mesaiyi, haftalık 45 saati aşan çalışma olarak belirledi. Bunun günlük üst sınırı ise 11 saat. Yıllık olarak ise bir işçiye 270 saat fazla mesai yaptırılabiliyor. Uygulamanın günlük üst sınırı dışında haftalık üst sınırı konusunda ise denkleştirme uygulanabiliyor. Günlük 11 saat çalışma üst sınırı korunmak şartıyla, fazla mesai yaptırılması halinde işçiye normal saat ücretinin yüzde 50 fazlası ödeniyor. İşçi ve işveren anlaşması durumunda da fazla mesai yaptırılan dönemleri takip eden 2 ay içinde daha az çalışma yaptırılarak haftalık 45 saatlik çalışma süresi ayarlanabiliyor.
Bu çalışma şartlarına uyulmadığı ve bu yönde yasa dışı fazla çalıştırma yapıldığına dair çeşitli araştırmalar yayınlanmıştı. Bu konuda geçmişte bir çalışma yapan Hakİş Sendikası, işçilerin kanun dışı fazla çalıştırılarak normalde daha fazla işçinin yapması gereken işin daha az sayıda işçiye gördürüldüğünü ileri sürdü. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın kayıtdışı çalışmanın bir farklı türü olan, yasa sınırlarının üzerindeki fazladan çalışmaya yönelik cezai müeyyide oluşturmak için plan hazırladı. Buna göre, haftalık çalışma sürelerine uyuma ilişkin her türlü altyapı ve mevzuat net olarak belirlenecek. Bunun ardından müfettişlerin denetim programları içine haftalık çalışma süresi de eklenecek.
İşverenlerin fazla çalışma yaptırdığının belirlenmesi halinde de idari para cezası uygulanacak. Mevcut durumda yasa dışı fazla çalışma idari ceza kapsamında bulunmuyor. Fazla çalışma halleri, işçiler ile işverenler arasında bir uyuşmazlık olarak görülerek kıdem ve ücret konusunda bir hak ihlali olarak görülüyor ve işverenler bu sürelere ait bedelleri ve mahkemeler hükmederse faiz ödemesi gerçekleşiyor.