Harcamalar içeride azaldı dışarıda arttı

ANKARA - Türkiye ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde, sabit fiyatlarla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,8 küçülürken, Türkiye'de yaşayanlar, bu dönemde harcamalarını yüzde 9,2 kıstı. Ancak, Türkiye'de yerleşik kişilerin yurtdışı tüketim harcamalarını aynı dönemde yüzde 26,5 artırması dikkati çekti.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK), bu yılın ilk 3 ayına ilişkin harcamalar yöntemiyle açıkladığı Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, geçen yılın ilk üç ayında yüzde 6,1 artan yurtiçinde yerleşik hanehalklarının tüketimi, bu yıl yüzde 9,2 azaldı. Ancak, yurtiçinde yerleşik hane halklarının yurtdışı tüketim harcamaları, geçen yıl yüzde 1,2 azalmışken, bu yıl yüzde 26,5 arttı.

Türkiye'de yerleşik hanehalklarının ilk çeyrekteki yurtiçi tüketim harcamaları, sabit fiyatlarla 17,4 milyar liradan 15,8 milyar liraya düşerken, yurtdışı tüketim harcamaları 119,1 milyon liradan, 150,7 milyon liraya çıktı.

Bu dönemde, Türkiye'de yerleşik olmayan hanehalklarının (turistlerin) yurtiçi tüketiminde de yüzde 1,2 azalma göstermesi dikkati çekti. Bu gruptakilerin geçen yılın ilk çeyreğindeki harcamaları, önceki yıla göre yüzde 0,3 artmıştı.

Bu yılın ilk çeyreğinde devletin nihai tüketim harcaması, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 5,7 artarken, özel sektörün harcamalarının yüzde 35,8 düştüğü görüldü. Bu dönemde devletin maaş ve ücret harcamaları yüzde 0,9, mal ve hizmet alımları yüzde 12,3 arttı.

Konut harcamaları ile otel ve lokanta harcamaları arttı

Türkiye'de yaşayanların yılın ilk çeyreğindeki harcamaları detaylı olarak incelendiğinde, bu dönemde, gıda, içki, tütün, giyim, ayakkabı, mobilya, ev aletleri, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence, eğitim harcamaları azaltılırken, lokanta ve otel harcamaları ile konut ve konut giderleri (su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar) harcamalarının arttığı belirlendi.

Sabit fiyatlarla, Türkiye'de yaşayanların gıda ve içki harcaması 4 milyar 560 milyon liradan 4 milyar 525 milyon liraya, giyim harcaması 1,4 milyar liradan 1,2 milyar liraya, mobilya ve ev aletleri harcamaları 2 milyar liradan 1,6 milyar liraya, ulaştırma-haberleşme harcamaları 3 milyar liradan 2,3 milyar liraya, sağlık harcamaları 923,8 milyon liradan 915,4 milyon liraya, eğlence ve kültür harcamaları 1 milyar liradan 803,9 milyon liraya, eğitim harcamaları 231,7 milyon liradan 221,2 milyon liraya düştü.

Ancak, lokanta ve oteller harcaması yüzde 2,7 artışla 622,1 milyon liradan 639,4 milyon liraya, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar harcamaları yüzde 1,3 artışla 1 milyar 972 milyon liradan 1 milyar 999 milyon liraya çıktı.

Bu dönemde, eğitim harcamaları yüzde 4,6, eğlence ve kültür harcamaları yüzde 20,2, sağlık harcamaları yaklaşık yüzde 1, mobilya, ev aletleri harcamaları yüzde 20,3, ulaştırma ve haberleşme masrafları yüzde 22,6, gıda harcamaları yüzde 0,8, giyim harcamaları ise yüzde 15,9 azaldı.

Makine-teçhizat harcamalarında düşüş

Yılın ilk üç ayında, sabit sermaye oluşumunda, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29,7 azalma oldu. Bu, tamamen  özel sektörün harcamalarındaki azalmadan kaynaklandı.

Bu dönemde, sabit sermaye oluşumu açısından kamu sektörünün, makina ve teçhizat alımları yüzde 26,4, inşaat harcamaları yüzde 24,4 artarken, özel sektör harcamalarını yüzde 35,8 azalttı. Özel sektörün harcamaları, geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 8,6 artmıştı.

Yatırımlardaki duraklamanın etkisiyle, özel sektörün makina-teçhizat harcamalarında yüzde 39,4, inşaat sektörü harcamalarında yüzde 28,8 azalma oldu.

İlk yarıda, mal ve hizmet ithalatında yüzde 31,9, ihracatında ise yüzde 11,3 azalma kaydedildi.