Hükümet, özel sektöre yatırım yaptırma modelini seçemedi

ANKARA - Türkiye'nin 80'li yıllarda "yap-işlet-devret" modeliyle tanıştığı kamu-özel işbirliği modellerine ilişkin hükümet "çerçeveyi genişletme" kararı aldı. Kararın yanı sıra ortaya çıkan yeni modellerin işlerliği için çerçeve bir yasa yapılması öngörüldü. Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) hazırladığı yeni modele, başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere, Özelleştirme İdaresi ve Bayındırlık Bakanlığı'ndan itirazlar geldi. Bunun üzerine taslak askıya alındı. Türkiye halen, yap-işlet ve yap-işlet-devret modelleriyle yatırımlarda kamu özel sektör işbirliği modellerini uyguluyor. İşletme hakkı devri de, yeni yatırım kapsamında olmadan kamu-özel işbirliği kapsamında uygulanıyor. Buna ek olarak, Sağlık Bakanlığı, kendi özel modelini geliştirdi. Bu modele göre özel sektör bina ve diğer yatırımları üretecek, devlet de bu tesislerin işletmesini üstlenecek ve mülk sahibi olan özel sektöre de kira ödeyecek. Diğer yandan, Sağlık Bakanlığı bu çerçevede açıkladığı ilk projelerde büyük ölçekli yatırımları öne çıkardı. Buna göre, Kayseri ve Ankara'da büyük alanlara 'sağlık kentleri' kurulması öngörülüyor. Yapılacak hastane ve diğer tesislerin arsalarının kamu tarafından sağlanması, inşa edilecek binaların sağlık tesisi olarak kamu tarafından işletilmesi, buna karşılık ticari olarak işletilebilecek cafe, restoran ve diğer hizmetlerin yatırımcı şirket tarafından verilmesi öngörülüyor. Yeni bir ihale yapısı gerekiyor Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT), kamu-özel sektör işbirliği modelleri geliştirirken, buna uygun olarak yeni bir ihale yapısının ortaya çıkmasını önermişti. Ancak, halen Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen ve gelecekte GAP dahil kalkınma programlarında özel sektörün katılımının öngörüldüğü çalışmalarda herhangi bir ihale modeli bulunmuyor. Projelerin geliştirilmesi ya da mevcut projelerin özel sektörün katılımına açılması sırasında, açık ve yarışmaya dayalı herhangi bir ihale süreci yaşanmıyor. DPT: Eksik olduğunu düşünüyoruz DÜNYA'ya bilgi veren DPT yetkilileri, başta GAP olmak üzere, kamu yatırımlarının hızlandırılmasında özel sektörün devreye alınmasının çağdaş bir model olduğunu ancak son zamanlarda ortaya çıkan ivmeden tedirginlik duyduklarını belirtiyorlar. Bu çerçevede, kara ve demiryolu yatırımları ile diğer telekomünikasyon yatırımlarının ihale mevzuatı dışına çıkarılarak, bağımsız bir fon aracılığıyla yürütülmesi, Sağlık Bakanlığı kamu-özel sektör işbirliği modelinin uygulanma aşamasına gelmesi ile başta eğitim olmak üzere diğer bazı kamu yatırımlarının kiralanma modeliyle yaptırılması gibi çalışmaların, yasal altyapısının eksik olduğu ve gelecekte hukuki anlaşmazlıklara neden olabileceği bildiriliyor. DPT tarafından hazırlanan kamu-özel sektör işbirliğinde, bu türden hizmetlerin alınması için yeni bir ihale sistemi ile DPT'nin onay sürecinin içinde olduğu yeni bir idari altyapı önerilmişti.