Ticari kredilerde kısıtlamalar kalkıyor

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Ticari kredilerde tıkanan kanallar açılıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), daha önce ticari kredileri kısıtlamak amacıyla aldığı önlemleri gevşetmek için bir adım daha attı.

BDDK’nın, son düzenlemesine göre, eksik belge ya da bağımsız denetim beyanı ile ilgili usulsüzlükleri gideren şirketlerin kredi kısıtlaması kaldırılacak. Ayrıca döviz pozisyonundan dolayı kredi alamayan şirketler, yabancı para pozisyonunu limitin altına düşürmeyi taahhüt ederse kredi kullanabilecek. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları kararın ticari kredilere ulaşamayan işletmeler açısından olumlu olduğunu ancak kredi maliyetlerinin de aynı oranda arttığına dikkat çekiyor.

Kaynaklar ayrıca kararın son dönemde düşüşe geçen ticari kredilerde büyüme hızını artırıcı bir etki yapmasını bekliyor. BDDK’nın işletmelerin finansa erişimini kolaylaştırmak adına hayata geçirdiği düzenlemeler iş dünyasında olumlu karşılansa da pratikteki yansımaları merakla bekleniyor. Uzun zamandır ‘kredi muslukları’nın kapatıldığından yakınan reel sektör temsilcileri, yeni düzenlemeyle ek maliyetlere rağmen krediye erişimde rahatlama getireceğini düşünüyor.

Şeref Fayat: Kredi maliyetleri artsa da ulaşabilmek önemli

Hem kredi kullanıcılar hem de bankalar açısından çok zorlu bir süreç yaşandığını söyleyen TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, “Şimdi yavaş yavaş alınan kararlarla sadeleşme, daha rasyonelleşmeye gidiliyor.

BDDK’nın son kararı da aslında kredi maliyetlerini arttırmakla birlikte krediye ulaşmakta net maliyetlerini yapabilen, en azından maliyet yapmayı görebilen bankalar tarafından kredi kanalları biraz daha açılacaktır. Bu kredi kanallarının açılmasına bir vesile olacak” dedi. Birçok firmanın döviz borçları sebebiyle tuttukları döviz sebebiyle kredi yasaklarına maruz kaldığını hatırlatan Fayat, şöyle devam etti: “Nakit sorunu vardı.

Özellikle yüzde 80-90 ithalata dayalı ihracat yapan sektörlerde bilançoları tutmadığı için krediye ulaşım imkansızdı. Piyasa geneline baktığımız zaman Türkiye’nin aşağı yukarı yüzde 50’si ithalata dayalı bir ihracat modeli. Bundan sonrası için sadeleşme adına hem BDDK, hem de Merkez Bankası’nın hızlı adımlar atarak kredi kararlarının açılmasına destek olmasını bekliyoruz.”

Ramazan Kaya: Düzenlemelerin ayağı yere basmalı

Düzenleme yeni olduğu için sahada uygulanmasını görmek gerektiğini söyleyen Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, “Uzun zamandır kredi muslukları kapalı olduğu için nakit akışında ciddi sorunlar var. İşletmeler, nakite ulaşamadığı için ödemelerinde ciddi problemler yaşıyor.

Hem kamuda hem de özel bankalarda maliyet ciddi bir şekilde arttı. Bugün kamu bankalarında 35-40’lardan kredi alırken özel bankalarda 55’ten aşağı değil. Bunun yanında çok ciddi karsızlıklar var. Bu faiz oranlarıyla iş yapıp para kazanıp oranları ödemek kolay değil” dedi. Şu anki ana sorunları talepsizlik, karsızlık ve finansal sıkıntı olarak sıralayan Kaya, “Son faiz artışlarıyla kur enflasyonun ciddi altında kaldı. 25-30 yıldır hiç yaşamadığımız bir durumla karşı karşıyayız. Bu günlerin bir geçiş dönemi olduğunu düşünmek istiyoruz” vurgusu yaptı.

Kredi maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çeken Kaya, şunları söyledi: “Bugün ihracatçı olarak minimum yüzde 25 faizle kredi alırken faizi kesilip veriliyor. Yüzde 32’lere varan bir faiz oranıyla karşı karşıya kalıyoruz. Kredi maliyetleri çok yüksek. Krediye ulaşım imkanları çok ciddi şekilde açılması lazım. Reytingi olan firmalar zaten bu kredilere ulaşabiliyor. Devletin mutlaka firmaları, farklı şekilde destekleyip krediye ulaşım imkanları yaratması lazım. Minimum 1 yıl geri ödemesiz olacak şekilde organize edilmesi lazım. Düzenlemelerin somut bir şekle bürünmesi lazım.”

Alican Duran: Teoriyi uygulamada görmek lazım

 BDDK’nın kararını piyasalar açısından olumlu bir adım olarak yorumlayan Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, “Hangi şirketler muaf tutulacak, hangi kısıtlamalar kalkacak pratikte bunları görmemiz lazım. İyi niyetli bir uygulama olduğu kesin ama teorideki düzenlemeleri sahada da görmemiz lazım” dedi. Teorideki iyi niyeti uygulamada da aynı şekilde görmek istediklerini dile getiren Duran, “Çok fazla regülasyon yapılıyor ama bunların uygulamasını tam olarak göremedik. Yansımalarını 2024’te görmeyi umuyoruz” diye konuştu.

Mustafa Balkuv: Kredide ödenebilir maliyetler olmalı

 Yaklaşık 13 aydır ihracatta kayıp veren triko sektöründe de finansmanla ilgili sıkıntılar yaşanırken Triko Sanayicileri Derneği (TRİSAD) Başkanı Mustafa Balkuv, yeni düzenlemeyi ‘uygulamada görmemiz lazım’ şeklinde yorumladı.

“Düzenlemelerle birçok şey vaat ediliyor ama ulaşılması mümkün olmuyor” diyen Balkuv, şunları söyledi: “Şirketler ayakta kalmak uğruna zararına çalışıyor. Şirket kapatmak da daraltmak da kolay değil ciddi maliyeti var. Yani şirketlerin ne kapatmaya ne daralmaya gücünün kalmadığı bir dönem yaşıyoruz. Her şeye rağmen üretmek, ayakta kalmak gayreti içerisindeler. Hal böyleyken 10 lira borcu varsa şirket para kazanmaya devam etmek adına 10 lira daha borç alıyor.

Borç 20 lira oluyor. Hiçbir ticari kuruluşun para kazanmadan 13 ayakta kalması mümkün değil.” Türkiye’nin üretim ve ihracata en fazla ihtiyacı olan bir dönem yaşadığını vurgulayan Balkuv, bunun için de ihracatçıları daha uygun maliyetli kredilerle desteklenmesi gerektiğini belirtti. Sanayicinin alacağı kredilerle borcun üzerine borç ekleyeceğini dile getiren Balkuv, bu nedenle ödenebilir maliyetlerle kredi açılması gerekliliğine işaret etti.

Vehbi Canpolat: Döviz kısıtlaması ihracatçı için makul değil

 İşletmelerin yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığının 10 milyon TL’nin üzerinde olması durumunda kredi kullanma kısıtlamasının ihracatçı açısından şartları karşılamadığını söyleyen Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Başkanı Vehbi Canpolat, bu kısıtlamanın krediye erişimin önünü tıkadığını belirtti.

Canpolat, “Örneğin firma olarak yaklaşık 80 milyon dolarlık yatırım yapıyorum ve bunun 40-50 milyon doları yurtdışından geliyor. Buna ‘senin 10 milyon doların var kredi veremem’ diyemezsin. Biz ana hammaddede dışa bağımlı bir ülkeyiz. Dış ticarete çalışan her firmanın hesabında 10 milyon TL’yi aşan döviz bulunur” dedi.