Irak petrollerinin aktarımı için sistem önerisi

ANKARA - Yıldız, Diplomasi Muhabirleri Derneği (DMD) üyeleriyle Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tesislerinde bir araya geldi ve soruları yanıtladı.

Bakan Yıldız, Irak petrollerinin dünya pazarlarına aktarılmasıyla ilgili Türkiye olarak bir sistem önerisi yaptıklarını söyledi. Yıldız, petrol aktarımının paralandırılmasıyla ilgili olarak, "Bu Türkiye'deki bankalarda bloke edildikten sonra gerekli yerlerine gidecektir. 100 varil petrolün karşılığı 1000 dolarsa o 1000 dolar merkezi Irak hükümetinin ve Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi'nin kendi hisseleri oranında hesaplaştırılacaktır ve buradaki banka dekontlara merkezi Irak hükümeti tarafından da görülecektir" dedi.

ABD'nin devreye gireceği bir sisteme ihtiyaç olmadığını belirten Yıldız, petrol gelirlerinin tahakkukunu Türkiye'nin yapacağını söyledi. "Bunlar Türkiye'deki bir kamu bankası aracılığıyla yapılacak" diyen Yıldız, şöyle devam etti:

"Bu, kamu bankalarındaki hesap dekontları hem merkezi Irak hem de Kuzey Irak yerel yönetimlerince görülmüş olacak. Tek bir dekont, aynı dekont görülmüş olacak. Biz bunu son derece önemsiyoruz. Şimdiye kadar bu sistem kurulabilmiş miydi Türkiye olmaksızın? Kurulamamıştı. Şimdi Türkiye bu sistemi kurarsa Irak'ın normalleşmesine mi katkı koymuş olacak yoksa Irak'ın gerginleşmesine mi? Burada suni gündemler oluşturmamak lazım."

Yıldız, bir soru üzerine, tarafların hesapları göreceklerini ve kendi aralarında paylaşacaklarını kaydetti.

Yıldız, iki tarafın da mutabakatının alınıp alınmadığı şeklindeki soruya, "Biz merkezi Irak hükümetinin endişelerini biliyoruz. O endişeleri karşılayacak bir yapıyı kurguluyoruz" diye cevap verdi.

Son dönemde Irak ile yapılan görüşmelerin ve yapılacak görüşmelerin ağırlıklı odaklarından bir tanesinin enerji olduğunu kaydeden Yıldız, Irak'ın enerjiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hüseyin Şehristani'ye Türkiye'nin niyetini anlattıklarını ifade etti. Yıldız, Türkiye'nin kuracağı sistemin Irak'ın endişelerini gidermeye yardımcı olacağı kanaatini dile getirdi.

Irak'tan gelen boru hattı ne kadar dolu olursa Irak'ın gelirinin o kadar fazla olacağını belirten Yıldız, Irak'ın kuzeyi ve güneyinden gelen petrolün ayrılmaması gerektiğini söyledi. Yıldız, "Bizim teklifimiz şu oldu. Bizim üzerimizden akacak petrolün veya bizim üzerimizden akacak muhtemel bir doğal gazın Irak'ın tamamına ait olduğunun bilinmesi ve bunu Türkiye'nin tesis edecek olmasının bilinmesi ciddi bir emniyettir, garantidir" dedi.

Irak'ın her kesiminden herkesin bu gelirden eşit hak alabilmesini sağlayacak bir yapı kurguladıklarını kaydeden Yıldız, "Türkiye ister ek boruyla beraber Kerkük-Yumurtalık boru hattına saptanan isterse direkt oradan verilen her petrolün ölçümünü yapacaktır" diye konuştu.

Yıldız, ana konu olan petrolün miktarının ölçülmesi için Irak'taki tarafların, uluslararası gözlemcilerin ve Türkiye'deki yetkililerden oluşacak bir yapının bunun denetimini yapabileceğini bildirdi.

[PAGE]

İran'a uygulanan yaptırımlar ve Türkiye'nin aldığı petrol miktarı konusundaki bir soru üzerine Yıldız, 6 ay önce İran ile ilgili yaptırımlar konusunda bir değerlendirme yaptığını söyledi. Yıldız, "Türkiye için bağlayıcı olan BM kararıdır. Onun haricinde kendisini bağlayan bir karar söz konusu değildir ama dikkate alması gereken bir karar olduğunun da bilincindedir" dedi. 

TÜPRAŞ'ın o zaman belli oranda kesintiler yaptığını dile getiren Yıldız, TÜPRAŞ'ın İran'dan günlük 105 bin varil petrol aldığını belirtti. "Bundan artık daha fazla düşecek bir nokta kalmamıştır. Daha fazla düşemez" diyen Yıldız, bunun nedenini "Türkiye'nin kendi arz güvenliğiyle ilgili sıkıntılar çıkabileceği" şeklinde açıkladı. 

Yıldız, TÜPRAŞ'ın İran'dan daha önce günlük 130-140 bin varil civarında petrol aldığını söyledi. 

Türkiye'nin daha aşağı düşemeyeceğini ilgili taraflara bildirdiğini belirten Yıldız, "Bundan sonraki zorlanan her kalemin İran üzerine yaptırımlar yerine, Türkiye üzerine yaptırımlar olacağını da herkesin bilmesini istemektedir" diye konuştu. 

Türkiye'nin önce kendi ihtiyaçlarını belirleyeceğini kaydeden Yıldız, "Ben vatandaşımın ihtiyacını bırakarak kim ne diyor diye düşünemem" dedi. 

Yıldız, "Türkiye öncelikle kendi arz güvenliğiyle ilgili konuları garanti altına alır, ondan sonra uluslararası siyasette hangi rolü alacağına karar verir. Önceliğimiz tabii ki vatandaşımız" şeklinde konuştu. 

"Türkiye, Irak'ta 13 blokta proje yürütecek" 

Türkiye'nin özel ve kamu şirketlerinin kendi iç hukukuyla değerlendirilmesi gerektiğini belirten Yıldız, kamu bütçesinden ya da Hazine'den fonlamadan kendi ayakları üzerinde durucak bir yapı kurmaya çalıştıklarını söyledi.  

Yıldız, Türkiye'nin Irak'ın her yerinde proje yapabilmesi gerektiğini ifade ederek, TPAO'nun ortaklarıyla 4 ayrı bölgede 25 milyar dolarlık merkezi Irak hükümetiyle bir anlaşması olduğunun altını çizdi. Yıldız, "Bu, TPAO'nun yaklaşık 5,5 milyar dolarla katılacağı bir anlaşma. Ama görüyorum ki bu kamuoyunda çok fazla konu edilmiyor. O da Irak'ın güneyi. Bu da kuzeyi. Madem aralarında fark yok, bütün bu anlaşmaların ve sözleşmelerin her birinin her iki ülke açısından değeri olduğu kanaatindeyim" dedi. 

Türkiye'nin bir enerji şirketi kurduğunu belirten Yıldız, şöyle devam etti: 

"İster üçüncü şirketlerle beraber ortaklık kurarak yapacağımız sözleşmelerin, isterse müstakil olarak bu enerji şirketiyle yürüteceğimiz sözleşmelerin ki toplam sayısı 13 blok civarında olacaktır, bu Türkiye'nin ve Irak'ın lehine olacak sözleşmelerdir." 

Yıldız, Türkiye'nin kurduğu enerji şirketinin Irak'taki 13 bloktan 7'sinde müstakil olarak, 6'sında ise üçüncü bir şirketle çalışacağını söyledi. Bu projelerin miktarlarının ve ne kadar bir alanda yapılacağı gibi konuların gelecek dönemde açıklanacağını bildiren Yıldız, "Bütün bu sözleşmelerin nihai noktasına henüz gelmiş değiliz" dedi. 

İsrail ile enerji projeleri 

Türkiye'nin İsrail ile enerji alanında geçmişte hazırladığı projelerin normalleşme ile yeniden gündeme gelip gelmeyeceğinin sorulması üzerine Yıldız, "Her projenin teknik ve siyasi fizibilitesi var" dedi. Yıldız, "İsrail ile siyasi fizibilite istediğimiz noktada oluşmadı. Bazen enerji siyasetin üstünde, bazen siyaset enerjinin üzerinde yüktür" dedi.  

Siyasi durumun enerji projelerinin önünde "makul bir engel" olduğunu kaydeden Yıldız, projelerin devamı için siyasi konuların çözülmesi gerektiğini vurguladı. Gelecek için ümitsiz olmadığını ifade eden Yıldız, şunları kaydetti: 

"Çünkü yine bölgedeki oluşacak enerji projeleri makul ve fizibıl yollardan pazarlarını bulacaktır. Bunun üzerinde tereddüt yok. Oradan çıkan doğal gazın gideceği makul yol Türkiye üzerinden taşımacılıktır, Bunu İsrail de bilir, Türkiye de bilir, Yunanistan da bilir." 

Yıldız, Türkiye'nin coğrafyasından kaynaklanan avantajları istismar etmeyeceğini belirtti. 

"ABD ile enerji anlaşmamız yok, yapmalıyız" 

Taner Yıldız, yeni atanan ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz ile yakında görüşeceğini hatırlattı ve Türkiye'nin birçok ülkeyle enerji sektörü alanında hükümetlerarası anlaşması bulunduğunu ancak ABD ile bugüne kadar böyle bir anlaşma yapılmadığını söyledi. Yıldız, bunun yapılması gerektiğini belirterek, "Bulunduğumuz fiili durum, daha fazla iş yapmamızı gerektiren bir durumdur" dedi. 

Yıldız, ABD'den kaya gazı çıkarılması konusunda bir teklif gelmesi durumunda buna açık olacaklarını, Türkiye'de kaya gazı çıkarılması için ortaklık yapabileceklerini kaydetti.