Borsalar 10 yılda 7 bin korumacı tedbire göğüs gerdi
Trump yönetimi bu ay korumacılık duvarına yeni tuğlalar ekledi. Analistlere göre, yatırımcıyı ürküten ‘korumacılık’ krizden bu yana dünya ile birlikteydi. 60 ülke 2008’den bu yana 400 milyar dolarlık tedbir alındı. Güçlü büyüme ve ticaretin ivme kazanmasının borsaları rahatlatacağı görüşü var.
Evrim KÜÇÜK
İkinci Dünya Savaşı sonrasında küresel ticaretin gelişimine önderlik eden ABD’de artık korumacı eğilimler güçleniyor. ABD kendisi açısından rekabetçiliğini kaybettiği ve büyük oranda ticari açık verdiği alanlarda açığını kapatmak için tedbirler almaya çalışıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın korumacılık gündemi küresel ticaretin geleceği konusunda endişeler doğuruyor. Analistler ise 2008 krizinden bu yana 60 ülkenin 7 binden fazla korumacı tedbir hayata geçirdiğini hatırlatarak piyasaların Trump’ın korumacılığına göğüs gerebileceği düşüncesinde.
Trump yönetimi bu ay korumacılık duvarına yeni tuğlalar ekledi. Başkanı Trump, ithal güneş panelleri ve çamaşır makinelerine bu yıl sırasıyla yüzde 30 ve yüzde 20 ek gümrük vergisi uygulanmasını onayladı. Çin’in fikri mülkiyet hırsızlığı yaptığı yönündeki suçlamalarda bulanan ABD, Çin’e büyük bir ceza uygulamaya hazırlandıklarını söyledi. Geçtiğimiz hafta ABD’nin önde gelen çelik şirketleri Trump’tan 1962 tarihli bir ticaret yasasının çok ender başvurulan “Section 232” maddesi kapsamında harekete geçmesini istediler.
60 ülke 400 milyar dolarlık tedbir aldı
Yatırımcılar, Trump’ın söylemlerinin eyleme geçirmesinin piyasaları sarsmasından endişe duyuyor. Ancak analistlere göre yatırımcıyı ürküten ‘korumacılık’ aslında son yıllarda hep dünya ile birlikteydi. Uluslararası hukuk firması Gowling WLG’nin verilerine göre finans krizinden bu yana 60 ülke 7 binden fazla korumacılık tedbirini hayata geçirdi. Finans krizinden sonra uygulanan korumacı tedbirlerin büyüklüğü 400 milyar dolara ulaştı. ‘Kısıtlayıcı’, ‘liberalleştirici’ ve ‘normalleşme’ olarak 3 ayrı kategorideki tedbirlerde başı ABD ve Avrupa Birliği çekti. Bu iki ekonomik güç 1000’den fazla ‘kısıtlayıcı’ tedbir devreye sokarken, Hindistan 400’den fazla tedbirle ABD ve AB’yi izledi. Arjantin, Rusya ve Japonya 365-275 arası tedbirle korumacılıkta öne çıkan diğer ülkeler oldu. Finans krizinden ticari kurallarını liberalleştiren ülkeler ise Brezilya, Suudi Arabistan ve Tunus oldu. Söz konusu tedbirlerin yüzde 61’inin uygulamaya sokulduğu ya da değiştirildiği 2016, korumacılık tedbirlerinin zirve yaptığı yıl oldu.
Güçlü büyüme borsaların dostu
Diğer yandan analistlere göre piyasalar Trump’ın 1 yıldır devam eden korumacılık söylemlerini fazla takmış görünmüyor. Analistler, korumacılığın düşük büyüme ve yüksek enflasyon anlamına geldiği uyarısı yapıyor fakat dünya ekonomisinin şu anki gücünün ve çift haneli şirket gelirleri sayesinde piyasaların Trump’ın korumacılık hamlelerine karşı koyabileceğini düşünüyor. Geçtiğimiz yıl 9 trilyon dolar büyüyen dünya borsalarının bu yıl korumacılık tartışmalarına rağmen yükseliş eğilimini sürdürmesi analistlere göre bunun göstergesi.
Dünya ticaretinde yüzde 4 artış
Ayrıca küresel ticaret 2011’den bu yana en iyi performansı göstererek yüzde 4 yıllık büyüme hızına ulaştı. Kargo hacmi de son 10 yılın en güçlü büyümesini gösteriyor. Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre, emtia ticareti hacim olarak bakıldığında 2017’de yüzde 3.6 artış gösterdi. 2016’da bu rakam, kriz sonrasının en düşük seviyesi olan yüzde 1.6’ya gerilemişti. Öte taraftan IMF, küresel ekonominin bu yıl yüzde 3.9 büyümesini öngörüyor.
JP Morgan’ın tarafından hazırlanan bir raporda da geçmişte ticaret savaşlarının borsalar üzerindeki etkisinin sınırlı olduğuna dikkat çekiliyor. Örnek olarak ise Washington ve Tokyo’nun 1993-95 döneminde Japonya’nın ihracatının kısıtlanması ile yaşadığı kriz gösteriliyor. Morgan Stanley de çelik ve alüminyuma yüzde 100 vergi uygulansa bile bunun Çin’in ihracatında doğuracağı kaybın sadece binde 3 olacağını belirtiyor.
